Συνεχίζουν με αμείωτους ρυθμούς οι τράπεζες την προσπάθεια μείωσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ), που συνεχίζει να παραμένει η μεγαλύτερη πρόκληση τους εγχώριου τραπεζικού συστήματος. Η προσπάθεια αυτή - όπως χαρακτηριστικά έχει επισημάνει στο παρελθόν ο αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος της Eurobank και πρόεδρος Συντονιστικής Επιτροπής της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών (ΕΕΤ) για τη Διαχείριση Θεόδωρος Καλαντώνης - είναι «θηριώδης» και έχει οδηγήσει σε ουσιαστικά αποτελέσματα, καθώς από τα 107,2 δισ. ευρώ τον Μάρτιο του 2016 έχουν υποχωρήσει στα περίπου 75 δισ. ευρώ στα μέσα του 2019.
Η μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων κατά 32 δισ. ευρώ σε μια δύσκολη μάλιστα για την οικονομία περίοδο, όπως έχουν αναφέρει τραπεζικά στελέχη, αποτελεί επιτυχία για το εγχώριο τραπεζικό σύστημα, και κινείται στον στόχο που έχει να επιστρέψει στην κανονικότητα και να αφιερωθεί με όλες τις δυνάμεις στη χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας. Στόχος των ελληνικών τραπεζών είναι στο τέλος του 2021 τα ΜΕΔ να διαμορφωθούν σε επίπεδο σημαντικά κάτω των 30 δισ. ευρώ. Στο πλαίσιο αυτό, η κάθε τράπεζα ακολουθεί τη δική της στρατηγική, ενώ θα μπορεί πλέον να εκμεταλλευθεί συμπληρωματικά και το «Σχέδιο Ηρακλής» που εγκρίθηκε την εβδομάδα που μας πέρασε από την ΕΕ.
«Σχέδιο Ηρακλής»
Το σχέδιο Ηρακλής, όπως ανέφερε το υπουργείο Οικονομικών, αποτελεί μία συστημική λύση εμβέλειας για τη ριζική αντιμετώπιση των "κόκκινων" δανείων που θα μειώσει τον όγκο τους, ο οποίος στερούσε τη ρευστότητα από την αγορά. Είναι μία λύση που στηρίζεται στην αγορά γιατί αντλεί τα κεφάλαια από τους επενδυτές και δεν επιβαρύνει τον Έλληνα φορολογούμενο και τον κρατικό προϋπολογισμό. Το σχέδιο Ηρακλής, τόνισε το υπουργείο με αφορμή την έγκριση του από την ΕΕ, έγινε δυνατό χάρη στην κυβερνητική αλλαγή, η οποία δημιούργησε τις ευνοϊκές συνθήκες φθηνού δανεισμού με χαμηλά έως αρνητικά επιτόκια, όπως έδειξε η έκδοση των τρίμηνων εντόκων γραμματίων του δημοσίου.
Το συγκεκριμένο σχέδιο είναι ελκυστικό για τους επενδυτές, γιατί προσφέρει ομόλογα με θετικές αποδόσεις σε μία εποχή αρνητικών επιτοκίων. Προσφέρει έναν καινοτόμο μηχανισμό, καθώς για πρώτη φορά στην Ευρωζώνη μία χώρα που δεν διαθέτει επενδυτική βαθμίδα, θα έχει πρόσβαση στις αγορές για να μπορέσει να εξαλείψει το πρόβλημα των κόκκινων δανείων. Αποτελεί το πρώτο μέρος της ευρύτερης κυβερνητικής στρατηγικής για την ανάπτυξη και τη δημιουργία καλοπληρωμένων θέσεων εργασίας. Χάρη στο σχέδιο αυτό, οι τράπεζες θα μπορέσουν να εξυγιάνουν γρήγορα τους ισολογισμούς τους και να στραφούν στον πραγματικό τους ρόλο, που είναι η χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας. Η υλοποίηση του σχεδίου θα επιτρέψει στους πολίτες, τους ελεύθερους επαγγελματίες και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις να αποκτήσουν πρόσβαση στο φθηνό τραπεζικό δανεισμό, ανέφερε το υπουργείο στην ανακοίνωση του.
Στο ίδιο μήκος κύματος ο υφυπουργός Οικονομικών, Γ. Ζαββός, απηύθυνε κάλεσμα στις τράπεζες να συμμετάσχουν στο σχέδιο μείωσης "κόκκινων" δανείων «Ηρακλής» και επισήμανε ότι χωρίς την επιβάρυνση των φορολογουμένων και του προϋπολογισμού, δίνεται η δυνατότητα στις τράπεζες να μειώσουν τα "κόκκινα" τους δάνεια κατά 30 δισ. ευρώ ή κατά 40%. Η κυβέρνηση έχει κάνει το χρέος της, καιρός είναι να κάνουν και οι τράπεζες το δικό τους επιταχύνοντας τις τιτλοποιήσεις των "κόκκινων" δανείων, ανέφερε.
Η διαδικασία μείωσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων πρέπει να προχωρήσει όσο το δυνατό πιο γρήγορα
Από την πλευρά του ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας, Κλάους Ρέγκλινγκ, ερωτηθείς σε συνέντευξη Τύπου στο Λουξεμβούργο σχετικά με την απόφαση της ΕΕ για το σχέδιο «Ηρακλής» της ελληνικής κυβέρνησης, επισήμανε ότι η διαδικασία μείωσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων στην Ελλάδα πρέπει να προχωρήσει όσο το δυνατό πιο γρήγορα. Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια είναι το μεγαλύτερο οικονομικό πρόβλημα της Ελλάδας καθώς το ποσοστό τους είναι το υψηλότερο στην Ευρώπη, σημείωσε ο Κ. Ρέγκλινγκ, προσθέτοντας ότι παρ' όλο που υπάρχει μια μείωση που αποτελεί πρόοδο, το σημείο εκκίνησης ήταν πολύ υψηλό. Είναι σημαντικό αυτή η διαδικασία να συνεχιστεί όσο το δυνατό πιο γρήγορα έτσι ώστε οι ελληνικές τράπεζες να παίξουν και πάλι το ρόλο που παίζουν σε κάθε υγιή οικονομία, παρέχοντας δάνεια, κατέληξε ο Κ. Ρέγκλινγκ.
Το σχέδιο Ηρακλής σημαντικό βήμα προς την ορθή κατεύθυνση αντιμετώπισης του προβλήματος
Την ίδια στιγμή ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας, σε ομιλία του την εβδομάδα που μας πέρασε, τόνισε ότι η αντιμετώπιση του προβλήματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων, που παραμένουν σε υψηλό επίπεδο (43,6% του συνόλου των δανείων), είναι κρίσιμος παράγοντας για την ευρωστία του τραπεζικού συστήματος και την ικανότητά του να χρηματοδοτεί τις επενδύσεις και να στηρίζει την πραγματική οικονομία. Ο υψηλός λόγος των ΜΕΔ των ελληνικών τραπεζών ήταν μια από τις πρώτες και πιο ορατές επιπτώσεις της χρηματοπιστωτικής και οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα. Την τελευταία τριετία και μέχρι τα μέσα του 2019, το απόθεμα των ΜΕΔ υποχώρησε ως απόλυτο μέγεθος σημαντικά κατά περίπου 30 δισ. ευρώ, ως επί το πλείστον μέσω διαγραφών και πωλήσεων δανείων. Επίσης, το θεσμικό πλαίσιο για τη διαχείριση του ιδιωτικού χρέους ενισχύθηκε μέσω σειράς μεταρρυθμίσεων είπε ο διοικητής.
Οι τέσσερις μεγάλες τράπεζες έχουν συμφωνήσει με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και τον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό (SSM) φιλόδοξους στόχους για τη μείωση των ΜΕΔ, ενώ οι μικρότερες έχουν συμφωνήσει παρόμοιους στόχους με την Τράπεζα της Ελλάδος. Βάσει αυτών των στόχων, το ποσοστό των ΜΕΔ πρέπει να μειωθεί στο 35% μέχρι το τέλος του 2019 και κοντά στο 20% μέχρι το τέλος του 2021. Πρέπει να σημειωθεί όμως ότι, ακόμη και αν επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι, το ποσοστό των ΜΕΔ των ελληνικών τραπεζών θα είναι υπερπενταπλάσιο του μέσου όρου της ΕΕ. Υπό το πρίσμα αυτό είναι σημαντικό να εφαρμοστούν συστημικές λύσεις, που θα λειτουργούν συμπληρωματικά προς τις προσπάθειες που καταβάλλουν οι ίδιες οι τράπεζες για την ταχεία βελτίωση της ποιότητας του ενεργητικού τους, τόνισε ο διοικητής.
Στο πλαίσιο αυτό το σχέδιο «Ηρακλής», που εγκρίθηκε από την ΕΕ, στηρίζεται στο σχήμα προστασίας ενεργητικού (APS) μέσω παροχής κρατικής εγγύησης ύψους 9 δισ. ευρώ, στο ασφαλέστερο (senior) μερίδιο της τιτλοποίησης που θα πραγματοποιηθεί. Το σχήμα αυτό, που πρέπει να εξειδικευθεί μέσω του εφαρμοστικού νόμου, είναι ένα σημαντικό βήμα προς την ορθή κατεύθυνση αντιμετώπισης του προβλήματος. Δεδομένου όμως του μεγέθους αυτού του προβλήματος, το βήμα αυτό δεν είναι αρκετό και πρέπει σε αμέσως επόμενο στάδιο να συμπληρωθεί και από άλλα, περισσότερο ολιστικά και συστημικά σχήματα, όπως αυτό που έχουν επεξεργαστεί οι υπηρεσίες της Τράπεζας της Ελλάδος, ανέφερε ο Γιάννης Στουρνάρας.
Οι ελληνικές τράπεζες ανταποκρίνονται στην πρόκληση μείωσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων
Σε ομιλία του στο δεύτερο Athens Investment Forum, ο επικεφαλής Οικονομολόγος του Ομίλου της Eurobank και πρόεδρος του Επιστημονικού Συμβουλίου της ΕΕΤ, Τάσος Αναστασάτος, τόνισε ότι οι ελληνικές τράπεζες ανταποκρίνονται στην πρόκληση μείωσης των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων, υπεραποδίδοντας έναντι των στόχων που έχουν τεθεί. Η βασικότερη προϋπόθεση όμως για την επιστροφή θετικών ρυθμών πιστωτικής επέκτασης αφορά την ποιοτική και ποσοτική αναβάθμιση της ζήτησης για δάνεια. Αυτό αναμένεται να ακολουθήσει την ανάκαμψη της οικονομίας και όχι να προηγηθεί, γεγονός που θέτει τις προϋποθέσεις ώστε η αναπτυξιακή προσπάθεια να οικοδομηθεί σε πιο διατηρήσιμη βάση σε σχέση με το παρελθόν, πρόσθεσε.
Όσον αφορά την ικανότητα του ελληνικού τραπεζικού συστήματος να χρηματοδοτήσει επενδύσεις και ανάπτυξη, τόνισε ότι οι ελληνικές τράπεζες διαθέτουν κεφαλαιακή επάρκεια κι έχουν βελτιώσει σημαντικά τη ρευστότητά τους μέσω επιστροφής καταθέσεων και πρόσβασης στη διατραπεζική αγορά. Επιπλέον, η μείωση του κινδύνου της χώρας και η επεκτατική νομισματική πολιτική της ΕΚΤ έχουν συντελέσει στη σημαντική μείωση του κόστους δανεισμού των επιχειρήσεων κατά 3 ποσοστιαίες μονάδες από τον Δεκέμβριο του 2011, ενώ υπάρχει δυναμική περαιτέρω μείωσης, με την προϋπόθεση της εφαρμογής φιλοαναπτυξιακών πολιτικών.