Με περιορισμούς που θα αφήσουν πολλές επιχειρήσεις «εκτός νυμφώνος» συνοδεύονται δύο βασικά προγράμματα για την ενίσχυση ρευστότητας των επιχειρήσεων, το πρόγραμμα «Γέφυρα» για την παροχή επιδότησης στις δόσεις δανείων και το νέο πρόγραμμα της Αναπτυξιακής Τράπεζας για εγγυημένα δάνεια.
Οι όροι για το πρόγραμμα «Γέφυρα» για τις επιχειρήσεις (αντίστοιχο πρόγραμμα «τρέχει» για στεγαστικά δάνεια) δεν έχουν οριστικοποιηθεί ακόμη, καθώς συνεχίζονται οι διαβουλεύσεις με τους Θεσμούς.
Φαίνεται, όμως, ότι η περίμετρος του προγράμματος, κύριος στόχος του οποίου είναι να διευκολυνθεί η επάνοδος επιχειρηματικών δανείων σε κανονική εξυπηρέτηση μετά τη λήξη αναστολών λόγω πανδημίας, θα κλείσει αρκετά, καθώς οι ευρωπαϊκοί Θεσμοί επιμένουν στην ανάγκη να μην φθάσουν οι επιδοτήσεις σε επιχειρήσεις «ζόμπι», δηλαδή σε όσες θεωρείται ότι δεν είναι βιώσιμες.
Σύμφωνα με πληροφορίες, από την παροχή επιδότησης σχεδιάζεται να εξαιρεθούν τα επιχειρηματικά δάνεια που βρίσκονταν ήδη σε καθυστέρηση μεγαλύτερη των 90 ημερών, όταν πέρασαν, μέσα στο 2020, σε καθεστώς αναστολής.
Για τις τράπεζες και μεγάλο αριθμό επιχειρήσεων αυτό θα αποτελούσε σοβαρό πρόβλημα. Όπως έχει γράψει από τον Νοέμβριο το Σin, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Αρχής (EBA), ενώ στην Ευρώπη δόθηκε αναστολή δανείων σε εξυπηρετούμενα δάνεια (μόνο δάνεια ύψους 20 δισ. ευρώ ήταν ήδη μη εξυπηρετούμενα όταν πέρασαν σε αναστολή), στην Ελλάδα οι τράπεζες είχαν το μεγαλύτερο ποσοστό μη εξυπηρετούμενων δανείων στα οποία δόθηκε αναστολή, το οποίο έφθανε το 20% του συνόλου των δανείων αυτής της κατηγορίας, δηλαδή περίπου 4 δισ. ευρώ σε απόλυτα ποσά.
Εφόσον τελικά τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια εξαιρεθούν από την παροχή επιδότησης, εκτιμάται ότι θα γίνει πολύ πιο δύσκολη η διαδικασία επαναφοράς τους σε κανονική εξυπηρέτηση και τα περισσότερα θα «κοκκινίσουν» οριστικά μετά τη λήξη της αναστολής.
Εγγυημένα δάνεια με αυστηρά κριτήρια
Την ίδια στιγμή, το ειδικό πρόγραμμα εγγυημένων δανείων από την Αναπτυξιακή Τράπεζα που απευθύνεται αποκλειστικά σε πολύ μικρές επιχειρήσεις, δεν φαίνεται ότι αλλάζει στο παραμικρό τα αυστηρά κριτήρια, που είχαν κρατήσει τις πολύ μικρές επιχειρήσεις μακριά από τα δύο προηγούμενα προγράμματα του Ταμείου Εγγυοδοσίας Επιχειρήσεων COVID-19.
Για αυτά τα δύο προγράμματα υπήρχαν μεγάλα παράπονα από τον επιχειρηματικό κόσμο, καθώς η «μερίδα του λέοντος» των χαμηλότοκων δανείων με κρατική εγγύηση πήγε σε μεγάλες και μεσαίες επιχειρήσεις, ενώ είναι γενική η εντύπωση ότι οι τράπεζες προτίμησαν να κατευθύνουν τα δάνεια σε καλούς πελάτες τους, ακόμη και αν δεν είχαν πραγματικές ανάγκες ρευστότητας.
Η κυβέρνηση είχε δημιουργήσει τις προσδοκίες ότι το τρίτο πρόγραμμα του Ταμείου Εγγυοδοσίες θα επέτρεπε να φθάσουν στις πολύ μικρές επιχειρήσεις εγγυημένα δάνεια, αλλά και σε αυτή την περίπτωση οι όροι χορήγησης των δανείων αναμένεται να οδηγήσουν στο «κόψιμο» των περισσότερων πολύ μικρών επιχειρήσεων, ή θα ζητηθούν από τις τράπεζες πρόσθετες εξασφαλίσεις, παρά το γεγονός ότι κατά 80% θα καλύπτονται τα δάνεια από εγγύηση του Δημοσίου.
Σύμφωνα με όσα ανακοίνωσε η Αναπτυξιακή Τράπεζα για το πρόγραμμα, μέσω του οποίου μπορούν να χορηγηθούν δάνεια έως 460 εκατ. ευρώ, το ποσοστό της κρατικής εγγύησης δεν αλλάζει από το 80%, ώστε να μειωθεί το ρίσκο των τραπεζών και να διευκολυνθούν οι δανειοδοτήσεις, ενώ διατηρούνται δύο βασικοί όροι που δίνουν στις τράπεζες τον πρώτο και τελευταίο λόγο στην αξιολόγηση των αιτημάτων:
- Για να πάρουν δάνειο, «οι επιχειρήσεις θα πρέπει να κρίνονται πιστοληπτικά αποδεκτές σύμφωνα με την ισχύουσα πιστωτική πολιτική και τις εσωτερικές διαδικασίες των πιστωτικών ιδρυμάτων» και, επιπλέον, «να τραπεζικά ενήμερες κατά την ημερομηνία της αίτησης», δηλαδή να μην έχουν δάνειο σε καθυστέρηση άνω των 90 ημερών.
Με αυτά τα δεδομένα, καθώς δεν υπάρχουν κάποιοι γενικοί κανόνες για να κριθεί ποια επιχείρηση είναι πιστοληπτικά αποδεκτή, αλλά κάθε τράπεζα θα εφαρμόζει τη δική της πιστωτική πολιτική και εσωτερικές διαδικασίες, πρόσβαση στο πρόγραμμα των εγγυημένων δανείων αναμένεται ότι θα βρουν οι καλύτεροι «μικροί» πελάτες των τραπεζών, ενώ θα μείνουν εκτός προγράμματος και πάλι, ή θα υποχρεωθούν να προσφέρουν εξασφαλίσεις, όσοι αξιολογούνται από τις τράπεζες ως πελάτες μεγαλύτερου ρίσκου.