Στο… ψυγείο μπαίνουν τα σχέδια μεγάλων ελληνικών εταιρειών για την άντληση κεφαλαίων από τη διεθνή αγορά ομολόγων, καθώς το «σύνδρομο Folli» και η φυγή επενδυτικών κεφαλαίων από τίτλους υψηλού ρίσκου δημιουργούν συνθήκες ασφυξίας για Έλληνες εκδότες και πονοκεφάλους στην Τράπεζα της Ελλάδος.
Η κατάρρευση της Folli Follie απαξίωσε δραματικά τα δύο διεθνή ομόλογα που έχει εκδώσει, σε ευρώ και ελβετικό φράγκο, συνολικού ποσού 400 εκατ. ευρώ, προκαλώντας τεράστιες (προς το παρόν λογιστικές) ζημιές στους επενδυτές που τα είχαν αγοράσει.
Η ευρωπαϊκή αγορά εταιρικών ομολόγων παρακολουθεί με κομμένη ανάσα την εξέλιξη της υπόθεσης Folli Follie, καθώς, όπως έχει αποκαλύψει το Σin, οι ομολογιούχοι οργανώνονται και εξετάζουν το ενδεχόμενο να ζητήσουν πρόωρη αποπληρωμή των τίτλων, θεωρώντας ότι όσα έχουν συμβεί με την εταιρεία τους τελευταίους μήνες, με κυριότερο την ακύρωση των οικονομικών καταστάσεων του 2017, συνιστούν παραβίαση των όρων δανεισμού.
Αν η FF Group περάσει από την απαξίωση των ομολόγων της σε ένα πιστωτικό γεγονός, το πλήγμα για τα διεθνή ομόλογα ελληνικών εταιρειών θα είναι πολύ βαρύ, αναφέρουν τραπεζικά στελέχη και ίσως να δούμε ένα μόνιμο «Folli premium» στις μελλοντικές εκδόσεις τίτλων.
Όλα αυτά, την ώρα που οι ισχυρότεροι ελληνικοί όμιλοι έχουν κάνει προσπάθειες εδώ και πολλά χρόνια για να αποτινάξουν τη… ρετσινιά της ελληνικής καταγωγής, που έκανε καχύποπτους τους επενδυτές, ιδιαίτερα όσα χρόνια βρισκόταν το Grexit στην ημερήσια διάταξη. Χαρακτηριστικά είναι τα παραδείγματα των ομίλων Βιοχάλκο και Coca Cola, που μετέφεραν εκτός Ελλάδας τις έδρες τους, ακριβώς για να αποκαταστήσουν τη σχέση με τη διεθνή αγορά κεφαλαίων.
Η καχυποψία μετά το σκάνδαλο Folli έχει πλήξει και άλλα εταιρικά ομόλογα στη διαπραγμάτευσή τους στη διεθνή αγορά, ενώ ακυρώνει σχέδια για νέες εκδόσεις. Ομόλογο της Intralot έχει χάσει πάνω από 20% της αξίας του, με την εταιρεία να δηλώνει ότι πλήττεται από αβάσιμες φήμες, ενώ η Πανγαία έχει «παγώσει» την έκδοση δικού της ομολόγου, για άντληση 400 εκατ. ευρώ και είναι ενδεχόμενο να στραφεί σε μια έκδοση… εσωτερικού, στην αγορά εταιρικών ομολόγων του ΧΑ.
Η τελευταία σοβαρή ελπίδα των διοικήσεων μεγάλων εταιρειών, που ενδιαφέρονται να χρηματοδοτηθούν από τη διεθνή αγορά, είναι να καταφέρει το Δημόσιο να προχωρήσει το συντομότερο στην έκδοση νέου, 10ετούς ομολόγου αναφοράς, ώστε να ανανεωθεί το διεθνές ενδιαφέρον για ελληνικό ρίσκο.
Και αυτό, όμως, αν συμβεί, τραπεζικά στελέχη υπογραμμίζουν ότι η διεθνής αγορά θα είναι πολύ αυστηρή με τις ελληνικές εταιρείες, ελέγχοντας με μεγάλη προσοχή τα στοιχεία τους, για να κρίνει αν παίρνουν «καθαρό πιστοποιητικό» σοβαρής εταιρικής διακυβέρνησης και διαφάνειας στα οικονομικά στοιχεία.
Ανησυχεί η Τράπεζα της Ελλάδος
Στην τελευταία έκθεσή του για τη νομισματική πολιτική, ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος εκφράζει ανησυχίες για τις εξελίξεις στην αγορά των «διεθνών» εταιρικών ομολόγων, υπογραμμίζοντας ότι έχει σημειωθεί σημαντική αύξηση των αποδόσεων μετά την υπόθεση Folli (δεν κατονομάζει την εταιρεία, αλλά την «φωτογραφίζει» επαρκώς).
Η απόδοση του δείκτη εταιρικών ομολόγων της Τράπεζας της Ελλάδος είχε μειωθεί σε 2,79%, στις αρχές Φεβρουαρίου, αλλά τον Ιούνιο είχε εκτιναχθεί στο 3,48%, σημειώνει η ΤτΕ.
Στέλνοντας μηνύματα σε όλους τους ενδιαφερόμενους, η κεντρική τράπεζα τονίζει: «Οι δυνατότητες των εγχώριων επιχειρήσεων να αντλήσουν χρηματοδότηση από την εγχώρια αγορά εταιρικών ομολόγων, καθώς και η ρευστότητα στη δευτερογενή αγορά θα ενισχυθούν με την εφαρμογή βέλτιστων διεθνών πρακτικών εταιρικής διακυβέρνησης και λογοδοσίας και με την ενίσχυση της εποπτείας της κεφαλαιαγοράς».
Ειδικότερα, στο κεφάλαιο για τα εταιρικά ομόλογα, η ΤτΕ αναφέρει:
Οι αποτιμήσεις των ομολόγων που έχουν εκδώσει ελληνικές μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις σε διεθνείς κεφαλαιαγορές συνέχισαν να βελτιώνονται τόσο κατά το 2017 όσο και τους τέσσερις πρώτους μήνες του 2018, με αποτέλεσμα ο δανεισμός των ελληνικών επιχειρήσεων στις διεθνείς κεφαλαιαγορές αλλά και στην εγχώρια αγορά ομολόγων να πραγματοποιείται με χαμηλό κόστος.
Οι αποδόσεις ακολούθησαν σταθερά καθοδική τάση από την αρχή του 2017 και η υποχώρηση συνεχίστηκε και τους πρώτους μήνες του 2018. Στη συνέχεια, από τον Απρίλιο του 2018 η πτώση ανακόπηκε και οι αποδόσεις των ομολόγων αυξήθηκαν στα επίπεδα του τέλους του 2017, ως αποτέλεσμα τόσο των διεθνών αναταράξεων όσο και των εξελίξεων σε συγκεκριμένες εταιρίες με μετοχές εισηγμένες στο Χρηματιστήριο Αθηνών, που επηρέασαν τη στάση των επενδυτών ευρύτερα προς τις ελληνικές επιχειρήσεις.
Έτσι, στις 15.6.2018 η μεσοσταθμική απόδοση των εταιρικών ομολόγων που έχουν εκδώσει ελληνικές επιχειρήσεις σε διεθνείς αγορές, όπως καταγράφεται από το δείκτη εταιρικών ομολόγων της Τράπεζας της Ελλάδος (BOG GR NFC index), διαμορφώθηκε σε 3,48% στις 15.6.2018, υψηλότερη κατά 8 μ.β. σε σύγκριση με την αρχή του 2018 (βλ. Διάγραμμα VI.10), έχοντας αυξηθεί σημαντικά τους τελευταίους δύο μήνες της υπό εξέταση περιόδου (για το 2018, χαμηλότερη τιμή: 2,79% στις 2.2.2018, υψηλότερη τιμή: 3,75% στις 30.5.2018).
Την περίοδο Ιανουαρίου-Ιουνίου 2018, οι αποδόσεις των ομολόγων που έχουν εκδώσει μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις από άλλα κράτη-μέλη της ζώνης του ευρώ αυξήθηκαν συγκριτικά περισσότερο, με την απόδοση του δείκτη iBoxx για μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις με διαβάθμιση ΒΒΒ να διαμορφώνεται στις 15.6.2018 σε 1,4%.
Κατά τη διάρκεια του 2017 πραγματοποιήθηκαν από ελληνικές επιχειρήσεις τέσσερις νέες εκδόσεις διεθνών ομολόγων, συνολικής αξίας περίπου 1,3 δισεκ. ευρώ, με σκοπό κυρίως την αναχρηματοδότηση προγενέστερου δανεισμού με μεσοσταθμικό κουπόνι 3,88% και μεσοσταθμική διάρκεια 5 ετών. Εξάλλου, παρατηρήθηκε αύξηση της εκδοτικής δραστηριότητας στην εγχώρια αγορά εταιρικών ομολόγων, η οποία λειτουργεί στο Χρηματιστήριο Αθηνών.
Συγκεκριμένα, κατά τη διάρκεια του 2017 εκδόθηκαν 7 νέοι εταιρικοί τίτλοι συνολικής αξίας 622 εκατ. ευρώ, με μέσο σταθμικό κουπόνι 3,4%, ενώ στη διάρκεια της περιόδου 1.1-15.6.2018 εκδόθηκαν ακόμη δύο τίτλοι, αντλώντας συνολικά κεφάλαια ύψους 210 εκατ. ευρώ με μεσοσταθμικό κουπόνι 3,55%. Από το 2013 έως σήμερα ελληνικές μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις, κυρίως μέσω θυγατρικών τους, έχουν εκδώσει σε διεθνείς αγορές ομόλογα ονομαστικής αξίας 7,3 δισεκ. ευρώ, εκ των οποίων τα 2,5 δισεκ. ευρώ έχουν χρησιμοποιηθεί για αναχρηματοδότηση τίτλων στη λήξη τους. Κατά συνέπεια, η ονομαστική αξία των υφιστάμενων τίτλων που έχουν εκδώσει ελληνικές επιχειρήσεις σε διεθνείς αγορές είναι 4,8 δισεκ. ευρώ.
Η έκδοση ομολόγων από ελληνικές επιχειρήσεις των μη χρηματοπιστωτικών κλάδων τόσο εγχωρίως όσο και διεθνώς μπορεί να αποτελέσει σημαντική πηγή χρηματοδότησης για την ελληνική οικονομία, εφόσον συνεχιστεί η παρατηρούμενη τάση. Οι δυνατότητες των εγχώριων επιχειρήσεων να αντλήσουν χρηματοδότηση από την εγχώρια αγορά εταιρικών ομολόγων, καθώς και η ρευστότητα στη δευτερογενή αγορά θα ενισχυθούν με την εφαρμογή βέλτιστων διεθνών πρακτικών εταιρικής διακυβέρνησης και λογοδοσίας και με την ενίσχυση της εποπτείας της κεφαλαιαγοράς.