Η κοντόφθαλμη «οπτική» που είχε επικρατήσει στη χώρα επί δεκαετίες, στο ζήτημα των πλαστικών, δαιμονοποίησε τη χρήση τους, τα ανήγαγε ως καταστροφείς του περιβάλλοντος. Ο Σύνδεσμος Βιομηχανιών Πλαστικών Ελλάδος επιθυμεί να αλλάξει αυτή τη στρεβλή εικόνα, να αποδείξει ότι το πρόβλημα δεν είναι τα πλαστικά, τα υλικά εν γένει, αλλά η διαχείριση των απορριμμάτων. Η μετάβαση από το μοντέλο της γραμμικής οικονομίας σ’ αυτό της Κυκλικής, είναι επιβεβλημένη, σύμφωνα με τους ιθύνοντες του ΣΒΠΕ, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η πρόκληση της κλιματικής αλλαγής και των λοιπών μεγάλων μεταβολών που αντιμετωπίζει ο πλανήτης.
Η ελληνική βιομηχανία των πλαστικών συνεισφέρει περίπου 3 δισεκατομμύρια ευρώ ή 1,6% του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος, σύμφωνα με έρευνα του «Ι.Ο.Β.Ε.», ενώ η άμεση και έμμεση απασχόληση που προσφέρει φτάνει το 1,8% του συνολικού εργατικού δυναμικού της Ελλάδας.
Λογίζεται ως ιδιαίτερα εξωστρεφής και συνεισφέρει σχεδόν το 4% των συνολικών εξαγωγών της χώρας, σύμφωνα με την ίδια έρευνα. Και το κυριότερο; Ο ΣΒΠΕ αποτελεί τον θεσμικό συνομιλητή της πολιτείας από την πλευρά της βιομηχανίας για τα θέματα του πλαστικού. Με θετική προδιάθεση και εποικοδομητικές προτάσεις επιχειρεί να συνεισφέρει με την τεχνογνωσία του και να συνεργαστεί με όλα τα εμπλεκόμενα μέρη, από τα Υπουργεία και τις μη Κυβερνητικές Οργανώσεις έως το ευρύτερο κοινό με την ισχυρή θεώρηση ότι αποτελεί μέρος της λύσης και όχι του προβλήματος.
Τι προτείνει ο ΣΒΠΕ – Μόνη αποτελεσματική λύση η μετάβαση στην κυκλική οικονομία
Οι ανεπαρκείς υποδομές για τη συλλογή, την ταξινόμηση και την ανακύκλωση των πλαστικών αποβλήτων και η άγνοια των καταναλωτών για την ορθή απόρριψη των απορριμμάτων τους έχει οδηγήσει στη σημερινή κρίση παγκοσμίως, επισημαίνουν οι διοικούντες του Συνδέσμου.
Σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία, η Κυκλική Οικονομία είναι σύμφωνα με τον ΣΒΠΕ, η μόνη αποτελεσματική λύση για την προστασία του περιβάλλοντος αλλά και την αναγκαία ανάπτυξη των οικονομιών, έπειτα από την πρωτόγνωρη ύφεση, που θα βιώσουν απόρροια της πανδημίας.
Τα μέλη της ελληνικής βιομηχανίας πλαστικών προσπαθούν να βελτιώσουν την κυκλικότητα των προϊόντων τους. Αυτό πρακτικά, σημαίνει, ότι τα προϊόντα πλέον σχεδιάζονται και παράγονται με γνώμονα την επαναχρησιμοποίηση τους, όπου αυτή είναι εφικτή και την εύκολη ανακύκλωση τους, έπειτα από τη χρήση τους.
Ο «Σ.Β.Π.Ε.» και οι Ευρωπαίοι Εταίροι του υποστηρίζουν τις πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και συμμετέχουν στην πρωτοβουλία «Circular Plastics Alliance», η οποία εγκαινιάστηκε τον Δεκέμβριο του 2018 και έχει ως στόχο την επίσπευση της συνεργασίας όλων των εμπλεκομένων μερών προκειμένου να δημιουργηθούν οι συνθήκες ώστε μέχρι το 2025 περίπου 10 εκατομμύρια τόνοι ανακυκλωμένων πλαστικών να χρησιμοποιηθούν σε νέα προϊόντα.
Στην Ελλάδα, ο «Σύνδεσμος Βιομηχανιών Πλαστικών Ελλάδος» είναι ενεργός συνομιλητής της Πολιτείας συμμετέχοντας στις εργασίες του «Εθνικού Συμβουλίου Κυκλικής Οικονομίας».
Με εποικοδομητική διάθεση κατέθεσε υλοποιήσιμες προτάσεις και συνέβαλλε αποφασιστικά στην τελική διαμόρφωση του Οδικού Χάρτη για την υιοθέτηση μιας αποτελεσματικής Κυκλικής Οικονομίας στη χώρα μας.
Για να επιτευχθεί αυτός ο κεφαλαιώδους σημασίας στόχος, όμως, όπως επισήμαναν οι ιθύνοντες του Συλλόγου στις αρμόδιες αρχές, θα πρέπει να υποστηριχθούν και στην Ελλάδα επενδύσεις σε εγκαταστάσεις συλλογής και διαλογής πλαστικών.
Αποτελεί πάγιο αίτημα του «Σ.Β.Π.Ε.» η χωριστή συλλογή και η κατηγοριοποίηση των μέσων συλλογής αποβλήτων ανά χρώμα και σύμβολο.
Επίσης, θα πρέπει να εφαρμοστούν οι πολιτικές αυτές, που θα αποθαρρύνουν την υγειονομική ταφή πλαστικών, μέχρι να φτάσουμε στη σταδιακή τους κατάργηση.
Στο επίπεδο αυτό, ο «Σ.Β.Π.Ε.» εξέφρασε την ανησυχία του στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας για την Οδηγία που αφορά τα Πλαστικά μιας Χρήσης και τις κατευθυντήριες γραμμές, που οδηγούν σε μια κατεύθυνση αντίθετη από τις αρχές Κυκλικής Οικονομίας. Η απαγόρευση των προϊόντων δεν προσφέρει τη δυνατότητα να αυξηθεί το υλικό, που όταν ανακυκλώνεται συμβάλλει στην ανάπτυξη του νέου μοντέλου Οικονομίας.
Ενημέρωση και εμπλοκή των καταναλωτών
Θα πρέπει επίσης να εμπλακούν οι καταναλωτές σε αυτή τη μεγάλη προσπάθεια. Η μη ορθή απόρριψη των αποβλήτων στη στεριά αποτελεί το νούμερο 1 παράγοντα της κρίσης των απορριμμάτων, που ταλανίζει την ανθρωπότητα. Μεγάλης κλίμακας και επαναλαμβανόμενες καμπάνιες ευαισθητοποίησης, με εύληπτα μηνύματα, που θα εστιάζουν στην ορθή απόρριψη των υλικών μετά τη χρήση τους, είναι πλέον απαραίτητες. Οι καμπάνιες αυτές θα μπορούσαν να χρηματοδοτηθούν από τους πόρους που συγκεντρώνεται από το ανταποδοτικό τέλος, που καταβάλλεται στον «Ε.Ο.ΑΝ.» για τη μείωση της χρήσης των λεπτών πλαστικών σακουλών μεταφοράς.
Θαλάσσια απορρίμματα και ανακύκλωση
Τα θαλάσσια απορρίμματα αποτελούν μια παγκόσμια πρόκληση, η οποία πρέπει να αντιμετωπιστεί συνολικά. Πρόσφατη έρευνα του «Ερευνητικού Κέντρου Χέλμχολτζ» της Γερμανίας αποκάλυψε ότι το 95% των θαλάσσιων απορριμμάτων προέρχεται από τη στεριά και μεταφέρονται μέσω υδάτινων οδών, όπως τα ποτάμια, στους ωκεανούς.
Η θέση των πλαστικών μετά τη χρήση τους είναι στον κάδο απορριμμάτων και όχι στο περιβάλλον. Την άποψη αυτή στηρίζουν έμπρακτα ο «Σύνδεσμος Βιομηχανιών Πλαστικών Ελλάδος» και τα μέλη του με συχνούς καθαρισμούς περιοχών, όπου υπάρχει μεγάλη συγκέντρωση απορριμμάτων.
Το έπραξε πρόσφατα στη Βραυρώνα, στο Δήλεσι Βοιωτίας και το Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας, όπου μέλη του «Σ.Β.Π.Ε.» συνέλλεξαν εκατοντάδες κιλά απορριμμάτων, που κατέληξαν εκεί εξαιτίας της μη ορθής τους απόρριψης έπειτα από τη χρήση τους.
Δεν συλλέξαμε, όμως, μόνο τα πλαστικά απόβλητα, αλλά τα ταξινομήσαμε και τα αποστείλαμε στο εξωτερικό, προκειμένου να υποστούν επεξεργασία στο πλαίσιο της χημικής ανακύκλωσης και να γίνουν και πάλι πρώτη ύλη, για την παραγωγή νέων προϊόντων εφαρμόζοντας στην πράξη τις αρχές της Κυκλικής Οικονομίας.
Δεκάδες εταιρείες στην Ευρώπη αυτή την εποχή εστιάζουν την προσοχή τους στην αναζήτηση λύσεων, που έχουν στο επίκεντρο τους τη χημική ανακύκλωση και θα επισπεύσουν την οριστική λύση του προβλήματος των απορριμμάτων.
Στο παραπάνω πλαίσιο, της συλλογής πλαστικών από τους θαλάσσιους χώρους και τη μετατροπή τους σε νέα προϊόντα, ο «Σ.Β.Π.Ε.» στηρίζει προσπάθειες που συμβάλλουν προς αυτή την κατεύθυνση. Όπως το «Waste Free Oceans», ένα διεθνή οργανισμό, με τον οποίο τον περασμένο Σεπτέμβριο συνδιοργανώσαμε ένα διαδικτυακό συνέδριο παρουσιάζοντας τις καλύτερες πρακτικές για τη μείωση των θαλάσσιων απορριμμάτων.
Στην Ελλάδα, ο «Σύνδεσμος Βιομηχανιών Πλαστικών Ελλάδος» στηρίζει την προσπάθεια του οργανισμού, «BlueCycle», που έχει ως σκοπό τη συλλογή θαλάσσιων πλαστικών απορριμμάτων και τη μετατροπή τους σε νέα προϊόντα, αποδεικνύοντας στην πράξη τα οφέλη της επαναχρησιμοποίησης.
Παράλληλα, ο «Σ.Β.Π.Ε.» και τα μέλη του συνδράμουν την πανευρωπαϊκή προσπάθεια για την αποτροπή διαρροής κόκκων από πλαστικά στο περιβάλλον, συμμετέχοντας στο πρόγραμμα «Operation Clean Sweep®» (OCS). Στη συγκεκριμένη πρωτοβουλία λαμβάνουν μέρος και μεγάλα ευρωπαϊκά λιμάνια όπως της Αμβέρσας, σε μια προσπάθεια να ελαχιστοποιηθούν τα πλαστικά απορρίμματα στο περιβάλλον.
Επιπρόσθετα, ο «Σ.Β.Π.Ε.» ενθαρρύνει τα μέλη του να χρησιμοποιούν ανακυκλωμένα υλικά στα νέα τους προϊόντα. Για να υπάρξει διαφάνεια στην καταγραφή των ποσοστών ανακυκλωμένου υλικού, που χρησιμοποιείται σε νέα προϊόντα, ο «Σύνδεσμος Βιομηχανιών Πλαστικών Ελλάδος» συμμετέχει στην πλατφόρμα «MoRE».
Πρόκειται για μια πρωτοβουλία του ευρωπαίου εταίρου μας, της «EuPC», η οποία σε συνεργασία με εθνικούς συνδέσμους, όπως ο «Σ.Β.Π.Ε.» εγκαινίασε το 2019 μια πλατφόρμα, όπου καταγράφεται η ποσότητα των ανακυκλωμένων πλαστικών, που χρησιμοποιείται σε νέα προϊόντα στην Ευρώπη. Πριν μερικούς μήνες, τον Σεπτέμβριο του 2020 ανακοινώθηκαν τα πρώτα αποτελέσματα της προσπάθειας αυτής.
Υγεία και πλαστικά
Η αβεβαιότητα που προσέδωσε στη ζωή μας η πανδημία που προκάλεσε η νόσος COVID-19, παραμένει μαζί μας για περισσότερο από ένα χρόνο.
«Πλέοντας» σε αχαρτογράφητα ύδατα, εν μέσω της υγειονομικής κρίσης, αναδείχθηκε η αξία, που έχουν τα πλαστικά στη διασφάλιση του ύψιστου αγαθού. Της ανθρώπινης υγείας.
Σχεδόν όλος ο ατομικός προστατευτικός εξοπλισμός παράγεται με πρώτη ύλη τα πλαστικά. Οι μάσκες προσώπου, τα γάντια, οι συσκευασίες των αντισηπτικών, ο εξοπλισμός διασωλήνωσης, όλα τα σύγχρονα μηχανήματα στα νοσοκομεία ακόμη και οι σύριγγες μιας χρήσης, όπου τοποθετούνται τα εμβόλια, έχουν παραχθεί από πλαστικά υλικά.
Δυστυχώς, η Υγειονομική Κρίση ανέδειξε και επιβεβαίωσε αυτό που υποστηρίζουμε εδώ και χρόνια. Οι απαγορεύσεις των υλικών δεν προσφέρουν λύσεις. Η πρόβλεψη για την ορθή απόρριψη τους είναι η μόνη λύση. Για αυτό και βλέπουμε πεταμένες μάσκες και αντισηπτικά σχεδόν παντού στην Ελλάδα και τον κόσμο, μιας και οι πολιτικές έχουν επικεντρωθεί στον εύκολο δρόμο των απαγορεύσεων παρά στη δύσκολη και σύνθετη οδό της δημιουργίας των κατάλληλων υποδομών για ανακύκλωση και την εκπαίδευση του ευρύτερου κοινού.
Ο «Σύνδεσμος Βιομηχανιών Πλαστικών Ελλάδος» και τα μέλη του έχουν δεσμευτεί στην κλιμάκωση των προσπαθειών αποτροπής διαρροής των πλαστικών υλικών στο περιβάλλον.
Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να συμβεί αυτό είναι να ενθαρρυνθούν πολιτικές, που θα επενδύσουν στη δημιουργία υποδομών ανακύκλωσης στη χώρα μας. Παράλληλα, οι τελικοί καταναλωτές θα πρέπει να έχουν άμεση πρόσβαση σε κάδους ανακύκλωσης, οι οποίοι θα είναι ταξινομημένοι ανά υλικό, με διαφορετικό χρώμα. Οι εταιρείες μας επενδύουν, ήδη, στην αλλαγή του σχεδιασμού των προϊόντων τους, προκειμένου να τα κάνουν πιο εύκολα ανακυκλώσιμα.
Η παγκόσμια βιομηχανία πλαστικών αναγνωρίζοντας ότι η μηχανική ανακύκλωση δεν μπορεί να επεξεργαστεί όλους τους τύπους πλαστικών επενδύει εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ για την ανάπτυξη της χημικής ανακύκλωσης, που θα αποτελέσει έναν καταλύτη στην επίλυση των προβλημάτων αυτών.
Στην Ελλάδα, οι πολιτικές για την ταχύτερη υιοθέτηση της Κυκλικής Οικονομίας θα πρέπει να εστιάσουν στην παροχή οικονομικών κινήτρων για τη χρήση ανακυκλωμένης πρώτης ύλης, τη μείωση του ΦΠΑ σε υπηρεσίες σχετικές με τη διαχείριση απορριμμάτων και την Κυκλική Οικονομία και να ενθαρρύνουν την πρόληψη και την επαναχρησιμοποίηση.
Η μόνη μακροπρόθεσμη λύση είναι η μείωση των πλαστικών απορριμμάτων με παράλληλη αύξηση της ανακύκλωσης και της επαναχρησιμοποίησης. Οι προσπάθειές μας πρέπει να στοχεύουν στο να έχουμε νέα και καλύτερα υλικά, καλύτερη διαλογή στην πηγή, καλύτερη ανακύκλωση και αξιοποίηση, καθώς και άλλα οικονομικά εργαλεία στοχευμένα στην αγορά, προκειμένου να διευκολύνεται η χρήση του ανακυκλωμένου πλαστικού.