Χάος στα εργοτάξια των δημοσίων έργων σε όλη τη χώρα απειλούν να φέρουν οι μεγάλες ανατιμήσεις βασικών υλικών λόγω και του πολέμου στην Ουκρανία, που έχουν οδηγήσει σε υπερδιπλάσιες τιμές βασικών υλικών, φέρνοντας σε αδιέξοδο τις τεχνικές εταιρείες. Το πρόβλημα επιχείρησε να αντιμετωπίσει το υπουργείο Υποδομών, αλλά μετά το Πάσχα θα φανεί αν μπορεί να υπάρξει μια αποτελεσματική λύση, καθώς από την πλευρά του οικονομικού επιτελείου δηλώνεται μέχρι στιγμής ότι... λεφτά δεν υπάρχουν για γενικευμένη τροποποίηση συμβάσεων.
Μέχρι στιγμής, ο διάλογος μεταξύ των εργοληπτικών εταιρειών και του υπουργείου Υποδομών δεν έχει φέρει τα αναμενόμενα αποτελέσματα, ενώ έχει προκαλέσει αναβρασμό στον κλάδο η πληροφορία των προηγούμενων ημερών, σύμφωνα με την οποία το υπουργείο προσανατολίζεται να δώσει μόνο μια δυνατότητα προσωρινού «παγώματος» των έργων για έξι μήνες, ώστε να αποφευχθεί η εκτέλεσή τους με ζημιές για τις εταιρείες, χωρίς όμως να προωθείται η αναθεώρηση των συμβάσεων, ώστε να γίνει μια αναπροσαρμογή των τιμών των υλικών και να συνεχίζουν να εκτελούνται.
Το παράδοξο, όπως λένε στον κατασκευαστικό κλάδο, είναι ότι η επανεκκίνηση των έργων έχει γίνει σημαία για την κυβέρνηση από τότε που ανέλαβε τα καθήκοντά της, αλλά αντί της επανεκκίνησης η χώρα οδεύει σε γενικό «πάγωμα» των έργων, καθώς οι τεχνικές εταιρείες θα κινδυνεύσουν να κλείσουν, αν εκτελέσουν έργα με προϋπολογισμούς άλλων εποχών, όταν οι τιμές βασικών υλικών, όπως η άσφαλτος και ο χάλυβας έχουν υπερδιπλασιασθεί ή οδεύουν και σε τριπλασιασμό.
Μάλιστα, ακόμη και αν υπάρξει «πάγωμα» για έξι μήνες, τεχνικές εταιρείες εκτιμούν ότι το πρόβλημα δεν θα ξεπερασθεί, αφού κυριαρχεί η εκτίμηση ότι οι στρεβλώσεις που έχουν δημιουργηθεί από τον πόλεμο στην Ουκρανία θα διαρκέσουν πολύ περισσότερο. Πολλές εταιρείες προσανατολίζονται σε δραστικότερες λύσεις, δηλαδή στην προσφυγή στα δικαστήρια για την ακύρωση συμβάσεων για λόγους ανωτέρας βίας, κάτι που θα σήμαινε τεράστια οπισθοδρόμηση στα δημόσια έργα, με νέες διαδικασίες προκήρυξής τους.
Το υπουργείο Υποδομών έδινε μέχρι πρόσφατα καθησυχαστικές διαβεβαιώσεις ότι θα λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα για να προχωρήσει η αναθεώρηση των συμβάσεων και η οριστική τοποθέτησή του αναμένεται αμέσως μετά το Πάσχα. Όμως, στο μεταξύ το θέμα εξετάσθηκε από το υπουργείο Οικονομικών, το οποίο φέρεται να έχει διατυπώσει ισχυρές ενστάσεις στην αναθεώρηση, καθώς εκτιμάται ότι θα έχει δυσβάστακτο δημοσιονομικό κόστος, σε μια περίοδο όπου τα δημοσιονομικά περιθώρια εξαντλούνται από τα συνεχή μέτρα στήριξης επιχειρήσεων και νοικοκυριών έναντι του κύματος ακρίβειας.
Την ίδια ώρα, στα έργα που εκτελούνται από τους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης ήδη παρουσιάζονται τεράστια προβλήματα. Η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ) ανακοίνωσε πριν λίγες ημέρες ότι διακόπτονται σημαντικά έργα στους δήμους λόγω των ανατιμήσεων στα υλικά. Ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ, Δημήτρης Παπαστεργίου, με επιστολή του στον υπουργό Υποδομών και Μεταφορών Κώστα Καραμανλή, επισήμανε τις επιπτώσεις που έχει η εκτίναξη του κόστους κατασκευής στην ομαλή υλοποίηση των έργων υποδομών που εκτελούνται ή πρόκειται να εκτελεστούν στο επόμενο διάστημα.
«Σήμερα έχουν σταματήσει να υλοποιούνται πολλά έργα ύδρευσης και αποχέτευσης με εξασφαλισμένη χρηματοδότηση από το Πρόγραμμα Φιλόδημος, εξαιτίας της μεγάλης αύξησης στις τιμές των σωληνώσεων PVC, που ξεπερνά το 100%. Αντίστοιχο πρόβλημα δημιουργείται στην υλοποίηση έργων που αφορούν νέες κτιριακές υποδομές και μεταλλικά κτίρια, λόγω της αύξησης των τιμών χάλυβα - οικοδομικού σιδήρου άνω του 100%. Στα δε έργα ασφαλτόστρωσης, όπου το κόστος της ασφάλτου έχει αυξηθεί κατά 200%, το πρόβλημα είναι ακόμη μεγαλύτερο», σημειώνει στην επιστολή του ο κ. Παπαστεργίου.
Και καλεί το υπουργείο Υποδομών «να προχωρήσει άμεσα στην έκδοση απόφασης, που θα προβλέπει νέες, ρεαλιστικές αναθεωρήσεις τιμών, για όλες τις εργασίες που αφορούν την εκτέλεση δημόσιων έργων. Επίσης, προς την κατεύθυνση αυτή είναι αναγκαίο να ληφθεί μέριμνα ώστε το αναθεωρημένο προς τα πάνω κόστος, να καλυφθεί από τα προγράμματα που χρηματοδοτούν τα έργα των Δήμων μας». Και σημειώνει ότι θα πρέπει «να υπάρξει και νομοθετική ρύθμιση για παράταση των προθεσμιών όλων των συμβάσεων δημόσιων έργων».
Ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Τεχνικών Εταρειών (ΣΑΤΕ) καταφέρθηκε πρόσφατα, με ψήφισμα που ενέκρινε ομόφωνα η συνέλευσή του, εναντίον του υπουργείου Υποδομών. Μεταξύ άλλων, κατηγορεί το υπουργείο ότι δεν έχει προχωρήσει σε καμία από τις ενέργειες που έχουν προτείνει ο ΣΑΤΕ και άλλες Εργοληπτικές Οργανώσεις ως άμεσης απόδοσης, δεν έχει εκδώσει κατευθυντήριες οδηγίες προς τις υπηρεσίες του αλλά και στις υπόλοιπες Αναθέτουσες Αρχές για την αντιμετώπιση των ακραίων ανατιμήσεων στα υλικά, δεν έχει λάβει καμία δέσμευση για ταχεία νομοθετική παρέμβαση εξεύρεσης λύσης με στόχο την υλοποίηση συμβάσεων έργων που το Κράτος, σε όλες τις εκφάνσεις του, έχει υπογράψει.