Την ανάγκη κοινής διαπραγμάτευσης με τις φαρμακευτικές εταιρείες με στόχο την εξασφάλιση προσιτών και κοινωνικά αποδεκτών τιμών αποζημίωσης των ακριβών φαρμάκων τόνισε για μία ακόμη φορά ο Υπουργός Υγείας Ανδρέας Ξανθός με αφορμή την παρουσία του στην άτυπη Σύνοδο Υπουργών Υγείας της ΕΕ με θέμα τα καινοτόμα φάρμακα και τη βιώσιμη χρηματοδότηση τους.
Στο περιθώριο της άτυπης συνόδου, ο Υπουργός Υγείας συναντήθηκε με τους Υπουργούς Υγείας της Κύπρου, της Μάλτας, της Ιταλίας και της Πορτογαλίας, με τους οποίους συμφώνησε για την διαπραγμάτευση για τις τιμές των καινοτόμων φαρμάκων. Όπως είπε ο Υπουργός, με κοινή πρωτοβουλία των χωρών θα υπάρξει στο αμέσως επόμενο διάστημα συνάντηση σε τεχνικό επίπεδο, έτσι ώστε να προετοιμαστεί μια επίσημη συνάντηση που θα οριστικοποιήσει το πλαίσιο μιας τέτοιας συνεργασίας, που είναι προφανές ότι θα αυξήσει τη διαπραγματευτική ισχύ, ιδιαίτερα των μικρών χωρών ή χωρών που αντιμετωπίζουν σοβαρά δημοσιονομικά προβλήματα.
Όπως ανέφερε ο κ. Ξανθός, η φαρμακευτική καινοτομία με όρους οφέλους του ασθενή και οικονομικής αντοχής των συστημάτων υγείας είναι μεγάλης σημασίας. Αποτελεί, όπως είπε, βασική αξιακή παραδοχή ότι το φάρμακο δεν είναι εμπορικό προϊόν αλλά μείζονος σημασίας κοινωνικό αγαθό που δεν μπορεί να εκχωρηθεί στους μηχανισμούς της αγοράς και του ελεύθερου ανταγωνισμού. Απαιτεί όπως τόνισε, ρυθμιστικό πλαίσιο που οφείλει να συνεκτιμά κοινωνικούς παράγοντες και δείκτες ανισότητας, κλινικά και επιδημιολογικά δεδομένα, παραμέτρους δημόσιας υγείας, δημοσιονομικές δυνατότητες και βιωσιμότητα του συστήματος υγείας, προοπτικές παραγωγικού και αναπτυξιακού χαρακτήρα.
Το φάρμακο, όπως τόνισε ο Υπουργός, είναι ο κατ’ εξοχήν χώρος όπου η οικονομία της αγοράς αδυνατεί να λειτουργήσει με όρους ευρύτερου κοινωνικού συμφέροντος. Η επιστημονική έρευνα – πού συχνά στηρίζεται σε δημόσιους πόρους- παράγει φαρμακευτική και βιοτεχνολογική καινοτομία που μπορεί να συμβάλλει στην ανακούφιση των ασθενών και να επηρεάσει την πρόγνωση ή ακόμα και να θεραπεύσει σοβαρά και απειλητικά για τη ζωή νοσήματα, αλλά η πρόσβαση των ανθρώπων σε αυτά, ακόμα και σε αναπτυγμένες χώρες, δεν είναι αυτονόητη ούτε δεδομένη. Το σημερινό νομικό καθεστώς προστασίας των πνευματικών δικαιωμάτων είναι σε ανισορροπία με την προσβασιμότητα και την προσιτή τιμή των φαρμάκων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα τα νέα φάρμακα για τη θεραπεία των πασχόντων από χρόνια ηπατίτιδα C, τα οποία έχουν απαγορευτική τιμή για την πλήρη κάλυψη όλων των ασθενών που έχουν θεραπευτική ένδειξη.
Η δυνατότητα πρόσβασης των ασθενών σε πραγματικά καινοτόμα φάρμακα με τεκμηριωμένo κλινικό όφελος και θετική επίδραση στην εξέλιξη της νόσου και την ποιότητα ζωής, είναι κρίσιμη πολιτική προτεραιότητα. «Στην Ελλάδα δίνουμε πλέον πολύ μεγάλη βαρύτητα στην έννοια της καθολικότητας και της ισότητας στην πρόσβαση σε ποιοτική δημόσια φροντίδα υγείας, χωρίς καταστροφικές οικονομικές επιπτώσεις στους πολίτες» σημείωσε ο κ. Ξανθός συμπληρώνοντας ότι:
Η διασφάλιση της πρόσβασης στη φαρμακευτική καινοτομία προϋποθέτει :
1. Διευρωπαϊκή Συνεργασία, με στόχο την αναθεώρηση του καθεστώτος «κατάχρησης» της προστασίας των πνευματικών δικαιωμάτων (IP) και των ρυθμίσεων για τα ορφανά φάρμακα ή της πρώιμης αδειοδότησης. Χρειάζονται ομαδικά προγράμματα (σε ευρωπαϊκό επίπεδο) πρώιμης πρόσβασης στα καινοτόμα φάρμακα, διαφάνεια και δημοσιοποίηση των δεδομένων από τις κλινικές μελέτες, κοινοί κανόνες για τη χρήση των φαρμάκων εκτός ενδείξεων, συντονισμός για την αντιμετώπιση προβλημάτων με ελλείψεις φαρμάκων ( εμβόλια, ορφανά φάρμακα, αναντικατάστατα παλαιά φάρμακα κλπ ). Είναι σημαντικό ζήτημα πολιτικής συνοχής για την ΕΕ να ενισχυθούν μηχανισμοί συνεργασίας και αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών-μελών σ’ αυτόν τον τομέα, περιορίζοντας τη δυνατότητα της φαρμακοβιομηχανίας να εκμεταλλεύεται τη δεσπόζουσα ή μονοπωλιακή θέση της στην αγορά και να ασκεί πιέσεις, να απειλεί με αποσύρσεις, να θέτει σε μειονεκτική θέση τους ασθενείς και τα Συστήματα Υγείας-Κοινωνικής Ασφάλισης ολόκληρων χωρών.
2. Διακρατική συνεργασία( διμερής ή πολυμερής), για κοινή διαπραγμάτευση τιμών αποζημίωσης, ανταλλαγή πληροφοριών, αλληλοκάλυψη σε περιπτώσεις ελλείψεων φαρμάκων, κοινές προσεγγίσεις στο θέμα της αξιολόγησης τεχνολογιών υγείας ( ΗΤΑ). Οι βιομηχανίες φαρμάκου διαθέτουν μεγάλη οικονομική ισχύ που υπερβαίνει τη διαπραγματευτική ικανότητα μεμονωμένων και μικρών χωρών και σε συνδυασμό με το έλλειμμα εμπειρίας και τεχνογνωσίας διαπραγμάτευσης αρκετών κρατών-μελών, έχουν επιβάλλει μηχανισμούς τιμολόγησης και αποζημίωσης που υπονομεύουν το δικαίωμα των ασθενών στην ευχερή πρόσβαση σε καινοτόμα και ακριβά φάρμακα τα οποία διασφαλίζουν θεραπευτική αποτελεσματικότητα και ποιότητα ζωής.
Κλείνοντας, ο Υπουργός σημείωσε ότι η Ελλάδα είναι έτοιμη να υλοποιήσει μια ενεργητική πολιτική στρατηγικής συνεργασίας, ανάμεσα σε χώρες που αντιμετωπίζουν ανάλογα προβλήματα και έχουν παρόμοιες προτεραιότητες.
