Είναι λοιπόν τόσο άσχημα τα πράγματα στις τράπεζες; Το χθεσινό sell off που ήρθε σαν «χαριστική βολή» στις μετοχές τους μετά ένα μήνα συνεχούς πτώσης και μεγάλων απωλειών, προκαλεί εύλογες ανησυχίες και ερωτηματικά.
Ηταν μια τελευταία επίθεση των κερδοσκοπικών funds, ή υποδηλώνει εξαιρετικά αρνητικές εκτιμήσεις για την κατάσταση και τις προοπτικές των ελληνικών τραπεζών – και της ελληνικής οικονομίας γενικότερα;
Οποια κι αν είναι η απάντηση – η οποία δεν μπορεί να δοθεί τώρα με σιγουριά, αυτό που μετράει είναι το παραγόμενο άμεσο αποτέλεσμα: Οι επιπτώσεις από τη δραματική επιδείνωση του χρηματιστηριακού κλίματος και οι παρενέργειες σε οικονομικό και πολιτικό επίπεδο.
Η καταβαράθρωση των τραπεζικών μετοχών δεν αφορά πλέον μόνον την μικρή επενδυτική κοινότητα και τους λίγους επίδοξους κερδοσκόπους του χρηματιστηρίου, οι οποίοι μπορεί να αποκομίζουν ιλιγγιώδεις αποδόσεις ή να «καίνε τα χέρια» τους με αυτή την πτώση.
Λένε ότι «η αγορά προβλέπει και προεξοφλεί». Δημιουργείται λοιπόν η εντύπωση ότι τα πράγματα δεν πάνε καθόλου καλά με τις τράπεζες, ότι οι προοπτικές στην οικονομία δεν είναι όπως φαίνονται, ότι οι «ξένοι» - τα funds, οι διεθνείς οίκοι κλπ που πάντα «ξέρουν καλύτερα» - βλέπουν να έρχονται δυσκολίες, προβλήματα, μικρές καταστροφές.
Δύο μήνες τώρα, ξένοι οίκοι και αναλυτές ψέλνουν το ίδιο τροπάρι για τις ελληνικές τράπεζες, διαμορφώνοντας πρόσφορο έδαφος για τις επιθέσεις που ακολούθησαν στις μετοχές τους: Τους «ξύνισαν» τα αποτελέσματα εξαμήνου, που ήταν μεν θετικά, αλλά δείχνουν «αδύναμες πηγές εσόδων». Είδαν να υπερκαλύπτονται οι στόχοι μείωσης των κόκκινων δανείων, αλλά άρχισαν να σκέφτονται ότι η εκκαθάριση των προβληματικών χαρτοφυλακίων μπορεί να συνεπάγεται κόστος υψηλότερο από το προβλεπόμενο.
Από το «μισοάδειο ποτήρι» πέρασαν στην κινδυνολογία ότι ενδέχεται να απαιτηθούν νέες κεφαλαιακές ενισχύσεις. Οι πρόθυμοι αναπαραγωγοί της κινδυνολογίας πήραν τη σκυτάλη. Και αφού επισήμαναν ότι οι συνθήκες στις αγορές δεν είναι πρόσφορες για άντληση κεφαλαίων, έφθασαν στο bail-in και στον κίνδυνο… κρατικοποιήσεων τραπεζών.
Επόμενο βήμα, τα σενάρια για το πώς θα καλυφθούν οι (υποτιθέμενες ακόμη) κεφαλαιακές ανάγκες. Πρόχειρη λύση που έρχεται στο μυαλό όλων, η χρήση του «μαξιλαριού ασφαλείας» που έχει δημιουργηθεί προς εξυπηρέτηση του χρέους – για να μπορεί να βγεί η χώρα από τα μνημόνια χωρίς προληπτική γραμμή χρηματοδοτικής στήριξης.
Ολη λοιπόν η κινδυνολογία με τις τράπεζες και η καταβύθιση των μετοχών τους στο χρηματιστήριο, εκεί καταλήγει: Ότι μετά την «καθαρή έξοδο», η χώρα δεν είναι επαρκώς θωρακισμένη. Εχει απόθεμα για να καλύψει τις ανάγκες της χωρίς δανεισμό από τις αγορές, αλλά αυτό μπορεί να χρειασθεί να χρησιμοποιηθεί για να στηριχθούν οι τράπεζες.
Και για να δοθεί στις τράπεζες, πρέπει να συναινέσουν οι Ευρωπαίοι δανειστές. Αρα νέες διαπραγματεύσεις, παράταση εκκρεμοτήτων, αβεβαιότητα, νέοι όροι εκτός μνημονίων.
Είναι ένα καταστροφολογικό σενάριο που περιλαμβάνει κεφαλαιακές ανάγκες των τραπεζών, αδύναμους ρυθμούς ανάπτυξης της οικονομίας, αβεβαιότητα ως προς την επίτευξη των στόχων πρωτογενούς πλεονάσματος – και μια μακρά περίοδο επίπονης διαπραγμάτευσης με τους Ευρωπαίους.
Υπ ‘αυτές τις συνθήκες, θα φαινόταν υπερβολικό και οξύμωρο να προσπαθεί να κυβέρνηση να εξασφαλίσει τη συναίνεση των ευρωπαϊκών Θεσμών για να μη γίνουν οι νομοθετημένες μειώσεις συντάξεων από την 1η Ιανουαρίου.
Ας ελπίσουμε ότι η καταιγίδα στο χρηματιστήριο και η καταβύθιση-απαξίωση των τραπεζικών μετοχών είναι μόνο αποτέλεσμα επιθέσεων διεθνών κερδοσκόπων, που δεν έχουν άλλες βλέψεις πέραν της αποκόμισης υψηλών βραχυχρόνιων αποδόσεων.
Χ. ΝΙΑΚΑΣ