Καταλύτης αλλαγής κλίματος και αφετηρία διεργασιών σε όλο το εύρος του πολιτικού φάσματος γίνεται η ψήφιση του πολυνομοσχεδίου, που επισφραγίζει τη συμφωνία με τους δανειστές, ανοίγοντας το δρόμο για την ολοκλήρωση της αξιολόγησης και την εκταμίευση δόσεων. Επόμενη κρίσιμη δοκιμασία για την κυβέρνηση το αυριανό Eurogroup και άμεσος –μαξιμαλιστικός- στόχος ένα πλαίσιο συμφωνίας για ελάφρυνση χρέους. Δεύτερο θέμα στην ατζέντα του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα ο ανασχηματισμός, σε συνδυασμό με την προώθηση «κοινωνικών» μέτρων που θα αμβλύνουν τις εντυπώσεις και θα μετριάσουν το πολιτικό κόστος των σκληρών μέτρων του νέου μνημονίου. Αλλαγή στρατηγικής και από τον Κυριάκο Μητσοτάκη, που θα αναγκασθεί να προσαρμόσει τη ρητορική και τους στόχους του στα νέα δεδομένα.
Ο ανασχηματισμός μπορεί να περιμένει – η κυβέρνηση πρέπει να ολοκληρώσει πρώτα την προσπάθεια που ξεκίνησε με την πολύμηνη διαπραγμάτευση, εξασφαλίζοντας άμεση χρηματοδότηση και μία «υποσχετική» για το χρέος. Εν συνεχεία θα χρειασθεί να διαχειριστεί επικοινωνιακά το αποτέλεσμα, με στόχο τη βελτίωση του οικονομικού και κοινωνικού κλίματος, αλλά και για να αποκομίσει πολιτικά οφέλη – ή τουλάχιστον να περιορίσει τις απώλειες.
Το πρόβλημα για το επιτελείο του Μαξίμου είναι ότι εκτός από την κοινωνία και το εκλογικό σώμα, πρέπει να πείσουν και τον… ΣΥΡΙΖΑ, που αντιμετωπίζει πλέον κρίση ταυτότητας.
Με την υιοθέτηση όλων αυτών των μέτρων και των «μεταρρυθμίσεων» που περιλαμβάνονται στη νέα συμφωνία, το πολιτικό στίγμα του κυβερνώντος κόμματος μετατοπίζεται προς τα κεντροαριστερά, σε μια γραμμή ρεαλισμού και διαχείρισης που δεν έχει σχέση με τον ριζοσπαστισμό του παλιού ΣΥΡΙΖΑ.
Αυτή η μετατόπιση φέρνει σε αμηχανία – και προφανώς δυσαρεστεί – την παραδοσιακή εκλογική βάση του κόμματος, αλλά αποφέρει κέρδη από την άλλη πλευρά του πολιτικού φάσματος.
Χωρίς πυξίδα η ΝΔ
Φέρνει κατ’ αρχήν σε δύσκολη θέση τον Κυριάκο Μητσοτάκη και τη ΝΔ, που βρίσκονται ξαφνικά χωρίς «πυξίδα». Οι ιδιωτικοποιήσεις και οι μεταρρυθμίσεις στις οποίες επένδυε πολιτικά ο «φρέσκος» αρχηγός της ΝΔ, υλοποιούνται πλέον – ή προς το παρόν προσυπογράφονται και δρομολογούνται – από τον αντίπαλο του. Αναγκάζεται λοιπόν να «βγει από τα αριστερά», καταγγέλλοντας στην ουσία τον Τσίπρα για «ξεπούλημα» της δημόσιας περιουσίας και υποσχόμενος επαναδιαπραγμάτευση των όρων για το υπερταμείο και τις αποκρατικοποιήσεις.
Εχουμε λοιπόν αντιστροφή ρόλων - Μητσοτάκης σε ρόλο και ρητορική Τσίπρα του 2012. Αντί να ασκήσει δομική αντιπολίτευση, διολισθαίνει σε πρακτικές ευκαιριακής μικροκομματικής πολεμικής. Αυτό δεν προοιωνίζεται τίποτε καλό για τη ΝΔ και ο αρχηγός της θα αναγκασθεί σύντομα να αναθεωρήσει τους πολιτικούς σχεδιασμούς του.
Σε άλλη γραμμή πλεύσης είναι υποχρεωμένη να κινηθεί και το κυβερνών κόμμα, μετά τη συμφωνία με τους δανειστές και την ολοκλήρωση της αξιολόγησης.
Το αριστερό προφίλ
Μετά τη διάψευση προσδοκιών που είχαν καλλιεργηθεί προ της ανόδου στην εξουσία, ο ΣΥΡΙΖΑ και η κυβέρνηση μπορούν να επενδύσουν τώρα μόνο στη βελτίωση του οικονομικού κλίματος και στην προοπτική σταδιακής ανάκαμψης της οικονομίας, ελπίζοντας ότι τα θετικά αποτελέσματα θ’ αρχίσουν να φαίνονται γρήγορα στο πεδίο της απασχόλησης, των αμοιβών εργασίας και της καθημερινότητας των πολιτών.
Παράλληλα βέβαια η κυβέρνηση θα προσπαθήσει να αλλάξει το κοινωνικό κλίμα, προωθώντας μέτρα και δράσεις υπέρ των οικονομικά ασθενέστερων πληθυσμιακών ομάδων, που θα δείχνουν ότι δεν έχει απομακρυνθεί από τις αριστερές ρίζες της.
Ομως είναι εξαιρετικά αμφίβολο εάν η όποια βελτίωση των οικονομικών δεικτών θα μπορέσει να αντισταθμίσει το μεγάλο πολιτικό κόστος των μέτρων που αναγκάσθηκε να υιοθετήσει για να επιτύχει συμφωνία με τους δανειστές.