Σε έξαρση βρίσκεται η μεγάλη φοροδιαφυγή στη χώρα, με πρώτο στόχο την υποκλοπή του ΦΠΑ και τη διακίνηση του μαύρου χρήματος, παρά τους συντονισμένους που διενεργεί η ΑΑΔΕ.
Δεκάδες είναι οι περιπτώσεις επιχειρήσεων και φυσικών προσώπων, που εντοπίστηκαν να έχουν υποπέσει σε σημαντικές φορολογικές παραβάσεις στον τομέα του ΦΠΑ και η εφορία τους κλείδωσε το ΑΦΜ, ώστε να μην μπορούν να διενεργούν συναλλαγές.
Πρόκειται για τις απάτες στον ΦΠΑ, τύπου Καρουζέλ και εξαφανισμένων εμπόρων που απασχολεί τις φορολογικές αρχές ολόκληρης της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η Ελλάδα βρίσκεται ψηλά στην κατηγορία αυτή και συγκεκριμένα είναι στην τέταρτη θέση των χωρών της ΕΕ με το υψηλότερο ποσοστό απάτης στον ΦΠΑ, καθώς με βάση τα τελευταία στοιχεία της Κομισιόν, το κόστος της φοροδιαφυγής στον ΦΠΑ στη χώρα μας ανήλθε σε 3,2 δισ. ευρώ, ή στο 19,7% των δυνητικών εσόδων από τον ΦΠΑ.
Παρατηρείται επίσης, πως το ποσοστό της παραβατικότητας στις συγκεκριμένες υποθέσεις είναι αρκετά υψηλό και οφείλεται στο γεγονός ότι οι φορολογικές αρχές κατευθύνονται στις συγκεκριμένες υποθέσεις κατόπιν καταγγελιών, οι οποίες κατά συντριπτικό ποσοστό είναι ακριβείς.
Πιο συγκεκριμένα, τίθενται στο στόχαστρο υποθέσεις έρευνας σχετικά με την απάτη στον ενδοκοινοτικό ΦΠΑ και τον εντοπισμό εξαφανισμένων εμπόρων, αξιοποιώντας στοιχεία από ειδικά σχεδιασμένο πρόγραμμα ανάλυσης κινδύνου και συνδυασμένης πληροφόρησης.
Παράλληλα, για πρώτη φορά αξιοποιούνται στοιχεία από το σύστημα Ανάλυσης Δικτύων Συναλλαγών (Transaction Network Analysis- ΤΝΑ), του οποίου κύριος σκοπός είναι η επεξεργασία και ανάλυση στοχοθετημένων πληροφοριών για τη διασυνοριακή απάτη μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ.
Τα καρουζέλ
Στις περιπτώσεις απάτης τύπου καρουζέλ, εμπλέκονται διάφορες εταιρείες που πωλούν η μία στην άλλη σε εγχώρια αγορά αγαθά, τα οποία εισάγονται χωρίς ΦΠΑ, από προμηθευτή (την αποκαλούμενη εταιρεία-όχημα) σε άλλη χώρα της ΕΕ.
Μία από τις εταιρείες της αλυσίδας, συνήθως η εισάγουσα τα αγαθά, δεν καταβάλλει τον ΦΠΑ στον κρατικό προϋπολογισμό παρότι τον χρεώνει στον επόμενο αγοραστή, διαπράττοντας με τον τρόπο αυτό απάτη. Η εταιρεία αυτή συνήθως εξαφανίζεται χωρίς ίχνη αμέσως μετά τη συναλλαγή (εξαφανισμένος έμπορος).
Η είσπραξη του φόρου είναι συνεπώς αδύνατη στη χώρα στην οποία καταναλώνονται τα αγαθά ή οι υπηρεσίες.
Επίσης, οι άλλοι αγοραστές, μέλη της αλυσίδας ζητούν να τους επιστραφεί ο ΦΠΑ από τον κρατικό προϋπολογισμό μετά τη μεταπώληση των αγαθών.
Έτσι, μπορεί το κράτος να επιστρέψει ΦΠΑ για ΦΠΑ που δεν εισέπραξε και η ζημιά να είναι διπλή, καθώς χάνει το 24% της αξίας των εμπορευμάτων και επιστρέφει το 24% της αξίας τους!
Μια άλλη παράμετρος είναι, τα αγαθά στην πραγματικότητα να μην μετακινήθηκαν ή να μην υπάρχουν καν, δηλαδή να πρόκειται για ανύπαρκτες συναλλαγές.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΑΑΔΕ, κατά το πεντάμηνο Ιανουαρίου – Μαΐου 2023, οι Υπηρεσίες Ελέγχου και Διασφάλισης Δημοσίων Εσόδων (ΥΕΔΔΕ) ολοκλήρωσαν 84 έρευνες για απάτη στον τομέα του ΦΠΑ και βρήκαν παραβάσεις στις 78! ή στο 93% των ελεγχόμενων υποθέσεων.
Η ΑΑΔΕ απενεργοποίησε τα ΑΦΜ των συγκεκριμένων εταιρειών και όλα δείχνουν ότι φέτος θα σημειωθεί ρεκόρ «παγωμένων» ΑΦΜ.
Το 2022 απενεργοποιήθηκαν 147 ΑΦΜ και 139 ΑΦΜ το 2021.
Οι συνέπειες
Οι φορολογούμενοι που χάνουν το ΑΦΜ τους, μένουν «εκτός αγοράς», αφού δεν μπορούν:
- να υποβάλουν οποιαδήποτε δήλωση στο τμήμα Μητρώου της Δ.Ο.Υ.
- να υποβάλουν οποιαδήποτε φορολογική δήλωση ηλεκτρονικά.
- να θεωρήσουν βιβλία και στοιχεία
- να υποβάλουν οποιαδήποτε γνωστοποίηση σχετικά με την εφαρμογή των διατάξεων του Κ.Β.Σ.
- να τύχουν απαλλαγής από το φόρο μεταβίβασης, κληρονομιών και γονικών παροχών κατά την απόκτηση πρώτης κατοικίας.
- να λάβουν πιστοποιητικό για υποβολή δηλώσεων κληρονομιών, δωρεών και γονικών παροχών,
- να λάβουν πιστοποιητικό για μεταβίβαση ακινήτων
- να πάρουν αντίγραφο των υποβληθεισών δηλώσεων φόρου κληρονομιάς, δωρεάς, γονικής παροχής, δήλωσης στοιχείων ακινήτων (Ε9), δήλωσης ΦΑΠ νομικών προσώπων και εκκαθαριστικών ΕΤΑΚ και ΦΑΠ φυσικών προσώπων.
- να λάβουν φορολογική ενημερότητα
- να εισπράξουν ποσά από την εξόφληση τίτλων πληρωμής (Α.Φ.Ε.Κ. Χρηματικά Γραμμάτια, Γραμμάτια τρίτων, Χρηματικά εντάλματα).
- να έχουν συναλλαγές με το Δημόσιο τομέα (συμμετοχή σε διαγωνισμό για προμήθεια υλικών ή ανάθεση έργων του Δημοσίου).