Κάτω από τις εισπράξεις του 2016 διαμορφώθηκαν τα φορολογικά έσοδα του 2020, από φόρους εισοδήματος, ΦΠΑ και ΕΝΦΙΑ, με τα στοιχεία της ΑΑΔΕ, να δείχνουν πρωτοφανή κατάρρευση.
Σε ότι αφορά στους φόρους εισοδήματος, τη μεγαλύτερη μείωση παρουσίασαν τα έσοδα από τους φόρους των επιχειρήσεων που κυμάνθηκε στο -50%, ενώ πιο συγκρατημένη, κοντά στο 8%, ήταν η μείωση των εσόδων από το φόρο εισοδήματος των φυσικών προσώπων.
Πάντως το ισχυρότερο πλήγμα δέχτηκαν τα έσοδα από τη μείωση των εισπράξεων από τους φόρους επί των συναλλαγών και βασικά τον ΦΠΑ, λόγω των lockdown και της υπολειτουργίας της αγοράς.
Αντίστοιχη θα είναι η εικόνα και to 2021, καθώς ήδη χάθηκε ένα τρίμηνο, το οποίο θα γίνει τετράμηνο για την εστίαση ενώ, ιδιαίτερη σημασία έχει η συσσώρευση φορολογικών υποχρεώσεων από πέρυσι και συν τις τρέχουσες, αδυνατούν να τις εξυπηρετήσουν νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Σύμφωνα με την έκθεση της ΑΑΔΕ, το 2020, τα συνολικά έσοδα από φόρους ανέρχονται σε 43.198,67 εκ. ευρώ, μειωμένα κατά 15,97% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019, όπου τα έσοδα διαμορφώθηκαν σε 51.409,15 εκ. ευρώ, ενώ το ποσοστό επίτευξης του ετήσιου στόχου του 2020 (51.997,19 εκατ. ευρώ) διαμορφώθηκε σε 83,08%.
Πρόκειται για μια υστέρηση των φορολογικών εσόδων κατά 8.210,47 εκ. ευρώ, που παρατηρείται στα συνολικά έσοδα από φόρους για το 2020 συγκριτικά με το 2019 αποδίδεται, πρωτίστως, στη μείωση των εσόδων από φόρους επί αγαθών και υπηρεσιών, που αποτελούν την κατηγορία με τη μεγαλύτερη συμμετοχή στα συνολικά έσοδα της περιόδου Ιανουαρίου-Δεκεμβρίου 2020 (55,4%) και, δευτερευόντως, στη μείωση των εσόδων από φόρο εισοδήματος.
Επίσης, μειώσεις καταγράφουν και οι κατηγορίες των φόρων και δασμών επί εισαγωγών, τακτικών φόρων ακίνητης περιουσίας, φόρων κεφαλαίου και των λοιπών τρεχόντων φόρων. Αύξηση παρουσίασαν μόνο τα έσοδα της κατηγορίας των λοιπών φόρων επί παραγωγής λόγω της πίστωσης το δωδεκάμηνο του 2020 μεγαλύτερου ποσού από τη συμμετοχή του Δημοσίου στα κέρδη της Τράπεζας της Ελλάδος, σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019.
Η υποχώρηση των συνολικών φορολογικών εσόδων κατά το 2020 αντανακλά τις επιπτώσεις από τα μέτρα που ελήφθησαν για τον περιορισμό εξάπλωσης της πανδημίας του Covid-19, όπως η αναστολή λειτουργίας επιχειρήσεων καθώς και οι παρατάσεις και οι αναστολές είσπραξης βεβαιωμένων οφειλών μέσα στο επόμενο έτος.
Χαρακτηριστικό είναι ότι τα φορολογικά έσοδα του 2020, 43.198,67 εκατ. ευρώ, έπεσαν κάτω και από τις εισπράξεις του έτους 2016 όταν είχαν εισπραχθεί 49.228,06 εκατ. ευρώ.
Οι φόροι εισοδήματος
Τα έσοδα από τον φόρο εισοδήματος το 2020 ανήλθαν σε 13,59 δισ. ευρώ, μειωμένα κατά 3.121,49 εκ. ευρώ ήτοι 18,68% σε σχέση με το 2019.
Η εξέλιξη αυτή αντανακλά τη μεγάλη μείωση των εισπράξεων από τον φόρο εισοδήματος των επιχειρήσεων και λιγότερων του μειωμένου φόρου εισοδήματος των φυσικών προσώπων.
Ειδικότερα, η πτωτική κίνηση των εσόδων από τον φόρο εισοδήματος το 2020 οφείλεται κυρίως στη μείωση του φόρου εισοδήματος των νομικών προσώπων, κατά 2.151,35 εκ. ευρώ ή κατά 47,68%, σε σχέση με το 2019.
Επίσης, η μείωση των εσόδων από τον φόρο εισοδήματος πληρωτέο από φυσικά πρόσωπα ανήλθε σε 865,38 εκ. ευρώ ή κατά -7,85%.
Η ΑΑΔΕ εξηγεί, σε ότι αφορά στη μείωση του φόρου εισοδήματος των φυσικών προσώπων, ότι οφείλεται στη κυρίως:
- Στη μείωση των εσόδων από φόρο στο εισόδημα ΦΠ-εκκαθάριση δηλώσεων & προκαταβολή (-342,99 εκ. ευρώ συνολικά),
- Από τον φόρο στο εισόδημα από μισθούς – παρακράτηση κατά 614,81 εκ. ευρώ.
- Από φόρο στο εισόδημα ΦΠ (πλην μισθών και συντάξεων) – παρακράτηση κατά 45,17 εκ. ευρώ.
- Από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης για την καταπολέμηση της ανεργίας και στα ΦΠ κατά 43,53 εκ. ευρώ.
Στον αντίποδα, αύξηση εμφανίζουν τα έσοδα από φόρο στο εισόδημα από συντάξεις – παρακράτηση (+181,35 εκ. €), λόγω της φορολόγησης των αναδρομικών που έλαβαν.
Η ΑΑΔΕ προσθέτει επίσης ότι η μείωση που παρατηρείται στα έσοδα από τον φόρο στο εισόδημα ΦΠ - εκκαθάριση και προκαταβολή δηλώσεων κατά 342,99 εκ. ευρώ, αντανακλά εν μέρει και τη διαφοροποίηση στον αριθμό και κατά συνέπεια στον χρόνο καταβολής των δόσεων φόρου εισοδήματος για τα ΦΠ μεταξύ των ετών 2019 και 2020.
Ως εκ τούτου, κατά μέσα στο 2020 καταβλήθηκαν οι έξι δόσεις (από το σύνολο των οκτώ), σε αντίθεση με το προηγούμενο έτος όπου οι δόσεις ορίστηκαν σε τρεις διμηνιαίες με ημερομηνία καταβολής μέσα στο 2019.
Μείωση εισπράξεων από τον ΕΝΦΙΑ
Τα έσοδα από τους τακτικούς φόρους επί της ιδιοκτησίας ακίνητης περιουσίας, τα οποία αποτελούν τη μοναδική επιμέρους κατηγορία εσόδων από τους τακτικούς φόρους ακίνητης περιουσίας, καθορίζονται σχεδόν αποκλειστικά από τα έσοδα του Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων - ΕΝ.Φ.Ι.Α., τα οποία το 2020 καταγράφουν μείωση κατά 322,83 εκ. ευρώ.
Υπενθυμίζεται ότι οι δόσεις του ΕΝ.Φ.Ι.Α. για το έτος 2020 ήταν έξι, από πέντε που ήταν το 2019, με τη τελευταία δόση να πληρώνεται έως την 26.02.2021. Αυτό αιτιολογεί, εν μέρει, τη μείωση που παρατηρείται στα έσοδα της κατηγορίας αυτής κατά το 2020 σε σύγκριση με το 2019.