Μάτωσαν τα νοικοκυριά στη διάρκεια των μνημονίων, με τα εισοδήματα να μειώνονται συνολικά κατά 42 δισ. ευρώ, κατά τα έτη 2010 έως και το 2017.
Οι μεγαλύτερες μειώσεις καταγράφηκαν στην πρώτη τριετία των δύο πρώτων μνημονίων, μέχρι και το 2012, με τα εισοδήματα να συρρικνώνονται κατά 35,6 δισ. ευρώ, ενώ συνολικά μέχρι και το 2014, το 1ο και το 2ο μνημόνιο κόστισαν συνολικά 39,7 δισ. ευρώ.
Οι μειώσεις συνεχίστηκαν και με το τρίτο μνημόνιο, που εφαρμόστηκε από το 2015 και μετά, αλλά αισθητά πιο επιβραδυνόμενες και συνολικά κόστισαν 2,4 δισ ευρώ στην τριετία 2015-2017.
Η συνολική μείωση της περιόδου 2010 μέχρι και το 2017 φτάνει στο 36,4% και είναι πρωτοφανές στα παγκόσμια χρονικά, οι πολίτες μιας χώρας να χάνουν πάνω από το 1/3 των εισοδημάτων τους, εν καιρώ ειρήνης.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της ΑΑΔΕ, το ύψος των δηλωθέντων εισοδημάτων από τα νοικοκυριά το 2010, έτος κατά το οποίο η χώρα μπήκε στα μνημόνια, ανέρχονταν στο ποσό των 115,7 δισ. ευρώ, για να μειωθούν, σταδιακά στο ποσό των 73,6 δισ. ευρώ, ή κατά 42,1 δισ. ευρώ.
Η πτώση των εισοδημάτων ξεκίνησε από νωρίς, από το πρώτο έτος των μνημονίων το 2010.
Όπως προκύπτει από τον σχετικό πίνακα, τα δηλωθέντα εισοδήματα που αποκτήθηκαν το 2009 (δηλώθηκαν το 2010) ανήλθαν σε 115,7 δισ. ευρώ.
Το επόμενο έτος, με τις πρώτες μνημονιακές περικοπές και τις απολύσεις, τα εισοδήματα μειώθηκαν δραματικά κατά 15,4 δισ. ευρώ και διαμορφώθηκαν στο επίπεδο των 100,3 δισ. ευρώ.
Το 2011 ακολούθησε νέα βουτιά των εισοδημάτων κατά 11 δισ. ευρώ και διαμορφώθηκαν σε 89,3 δισ. ευρώ.
Το 2012 ήταν η χρονιά των δύο μνημονίων. Εφαρμόστηκαν οι «ουρές» του 1ου μνημονίου και τα νέα μέτρα του 2ου μνημονίου, με αποτέλεσμα τα εισοδήματα να μειωθούν περαιτέρω κατά 9,18 δισ. ευρώ, και να διαμορφωθούν στο ποσό των 80,12 δισ. ευρώ.
Στα χρόνια που ακολούθησαν οι ρυθμοί μείωσης των εισοδημάτων επιβραδύνθηκαν, αλλά εξακολούθησαν να κινούνται σε πτωτική τροχιά. Το 2013, μειώθηκαν κατά 1,35 δισ. ευρώ, το 2014, κατά 2,76 δισ. ευρώ.
Σωρευτικά, μέχρι και το 2014 που εφαρμόστηκε το πρώτο και το δεύτερο μνημόνιο, οι απώλειες των δηλωθέντων εισοδημάτων ανήλθαν στο ποσό των 39,7 δισ. ευρώ!
Από το 2015 που ξεκίνησε η εφαρμογή του Γ΄ μνημονίου, τα εισοδήματα μειώθηκαν περαιτέρω κατά 850 εκατ. ευρώ. Το επόμενο έτος, το 2016, η μείωση συνεχίστηκε, αλλά επιβραδυνόμενη, καθώς περιορίστηκε σε 550 εκατ. ευρώ.
Το 2017 η μείωση ανήλθε σε 1 δισ. ευρώ, η οποία οφείλεται βασικά στα χαμηλότερα εισοδήματα που δήλωσαν ελεύθεροι επαγγελματίες και αγρότες, για να αποφύγουν την πληρωμή υψηλών ασφαλιστικών εισφορών.
Συνολικά, στην περίοδο εφαρμογής του 3ου μνημονίου, τα εισοδήματα μειώθηκαν κατά 2,4 δισ. ευρώ.
Πού οφείλεται η κατάρρευση των εισοδημάτων
Η κατάρρευση των εισοδημάτων ήταν αποτέλεσμα πολλών παραγόντων και συγκεκριμένα:
- Της αύξησης της ανεργίας, καθώς η μείωση της απασχόλησης δημιούργησε επιπλέον 900.000 ανέργους σε σχέση με το 2008. Ενδεικτικά το ποσοστό της ανεργίας το 2008 ήταν στο 7,8%, το 2010 αυξήθηκε στο 12,7%, το 2012 αυξήθηκε στο 24,4%, το 2013 εκτοξεύτηκε στο 27,5%. Το 2014 μειώθηκε στο 26,5%, στο 24,9% το 2015 και στο 21,5% στο 2017.
- Των περικοπών των αποδοχών των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα. Όσοι διέσωσαν τις θέσεις απασχόλησής τους, υποχρεώθηκαν σε γενναίες μειώσεις των αποδοχών τους, οι οποίες κυμάνθηκαν από 35% και 40%.
- Της μείωσης των μισθών στο δημόσιο τομέα, μέσω παγώματος μισθολογικής εξέλιξης και την κατάργηση του 13ου και 14ου μισθού.
- Της μείωσης των συντάξιμων αποδοχών και 23 διαδοχικές περικοπές.
- Της δραματικής μείωσης του τζίρου στην αγορά, η οποία είχε ως αποτέλεσμα τα λουκέτα σε χιλιάδες μικρομεσαίες επιχειρήσεις και την έξοδο στην ανεργία των επαγγελματιών.
- Της αύξησης της φορολογίας, η οποία οδήγησε σε διόγκωση της φοροδιαφυγής. Επιχειρήσεις και ελεύθεροι επαγγελματίες, υπέστησαν μεν σημαντική μείωση της δραστηριότητάς τους, αλλά ταυτόχρονα μείωσαν και τα εισοδήματα που δήλωναν. Με τον τρόπο αυτό, η μείωση του συνολικού ύψους των εισοδημάτων που δηλώνονταν στην εφορία επιταχύνθηκε.