Με μελανά χρώματα περιγράφει ο πρόεδρος της Ελληνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου & Επιχειρηματικότητας (ΕΣΕΕ), Γιώργος Καρανίκας την κατάσταση που αντιμετωπίζουν οι εμπορικές επιχειρήσεις και οι επαγγελματίες του εμπορικού τομέα.
Όπως τονίζει στο Sofokleousin, η εντεινόμενη ενεργειακή κρίση, η εκτίναξη του πληθωρισμού και η αβεβαιότητα εξαιτίας της παγκόσμιας οικονομικής και γεωπολιτικής αστάθειας δημιουργούν στην αγορά ένα δηλητηριώδες «κοκτέιλ». Μία στις δύο «απειλούμενες» επιχειρήσεις κινδυνεύει με οριστική παύση της εμπορικής της δραστηριότητας.
Οι έμποροι που αντιμετωπίζουν σημαντική συρρίκνωση των τζίρων τους, ζητούν τη στήριξη της Πολιτείας με πάγωμα της ρήτρας αναπροσαρμογής ενέργειας στους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος, μείωση των ειδικών φόρων κατανάλωσης και επέκταση της επιδότησης δόσεων των δανείων μέσου του Προγράμματος «Γέφυρα 2».
Ο πρόεδρος της ΕΣΕΕ εκτιμά ότι οι εμπορικές επιχειρήσεις δεν θα μπορέσουν να απορροφήσουν τις πληθωριστικές πιέσεις, ενώ λόγω της έλλειψης ρευστότητας θα αντιμετωπίσουν δυσκολίες στην προμήθεια προϊόντων και αναπόφευκτα θα υπάρχουν αυξήσεις στις τελικές τιμές αρκετών προϊόντων και ιδιαίτερα στις επιχειρήσεις που εμπορεύονται αγαθά που είναι πιο ευαίσθητα στις αλλαγές των τιμών.
Τέλος, αναφορικά με το Πάσχα εκτιμά ότι τα μηνύματα δεν είναι ευχάριστα και σημειώνει ότι η αγοραστική κίνηση και τα έσοδα του Πάσχα στο εμπόριο θα μας «δείξουν» σε ένα μεγάλο βαθμό και τα όρια αντοχής χιλιάδων εμπορικών επιχειρήσεων.
Διαβάστε τη συνέντευξη του Προέδρου της ΕΣΕΕ Γιώργου Καρανίκα στην Έλλη Κομνηνού:
Δύο χρόνια μετά τις δυσκολίες της πανδημίας, ποια είναι η εικόνα που παρουσιάζουν οι επιχειρήσεις του κλάδου, τόσο οι μεγάλες αλυσίδες αλλά κυρίως οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις;
Οι έντονες αντιθέσεις μεταξύ των μεγάλων αλυσίδων και των μικρομεσαίων εμπορικών επιχειρήσεων υπήρξε πάντα ένα από τα κύρια χαρακτηριστικό του κλάδου, το οποίο όμως εντάθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας και έχει γίνει πλέον φανερό και στο πεδίο των ηλεκτρονικών πωλήσεων.
Πρόκειται για τον «δυισμό» του εμπορίου, ο οποίος αναδεικνύεται και στην Ετήσια Έκθεση Ελληνικού Εμπορίου, που πρόσφατα παρουσίασε η ΕΣΕΕ και το Ινστιτούτο Εμπορίου και Υπηρεσιών, ΙΝΕΜΥ-ΕΣΕΕ. Σίγουρα τα μέτρα στήριξης της Πολιτείας, και οι μικρές περίοδοι ανάκαμψης του τζίρου την περασμένη χρονιά απέτρεψαν τα χειρότερα.
Ωστόσο, στο τέλος του 2021, όπως καταγράφει η Έκθεση, ο μέσος κύκλος εργασιών των μικρότερων επιχειρήσεων έχει επιστρέψει στα επίπεδα του 2016, χάνοντας την όποια μεγέθυνση είχε επιτευχθεί έως το 2019. Δυστυχώς, μία στις δύο «απειλούμενες επιχειρήσεις» κινδυνεύει με οριστική παύση της εμπορικής της δραστηριότητας.
Μάλιστα, από το περασμένο φθινόπωρο έως σήμερα η κατάσταση στην αγορά επιδεινώνεται όλο και περισσότερο. Μετά δε τον πόλεμο στην Ουκρανία, η εντεινόμενη ενεργειακή κρίση, η εκτίναξη του πληθωρισμού και η αβεβαιότητα εξαιτίας της παγκόσμιας οικονομικής και γεωπολιτικής αστάθειας δημιουργούν ένα δηλητηριώδες «κοκτέιλ» στην αγορά.
Πόσο έχει επηρεάσει τις επιχειρήσεις η ενεργειακή ακρίβεια; Υπάρχουν προβλήματα βιωσιμότητας με λουκέτα ή απολύσεις προσωπικού προκειμένου να αντεπεξέλθουν στα αυξημένα κόστη;
Πράγματι βιώνουμε μια κρίση που απειλεί την επιβίωση των πιο ευάλωτων εμπορικών επιχειρήσεων. Οι λογαριασμοί του ηλεκτρικού ρεύματος προκαλούν ηλεκτροπληξία και τα νοικοκυριά περιορίζουν κάθε μέρα και περισσότερο τις αγορές τους στα απολύτως απαραίτητα.
Ο τζίρος στο εμπόριο βυθίζεται την ώρα που το λειτουργικό κόστος των επιχειρήσεων εκτοξεύεται. Το πόσο θα αντέξουν θα εξαρτηθεί από τη διάρκεια της κρίσης, την έντασή της και από τη στήριξη της Πολιτείας τόσο προς τα νοικοκυριά όσο και προς τον κλάδο.
Θυμίζω επίσης ότι μόνο το 5% των εμπορικών επιχειρήσεων έχει πρόσβαση σε χρηματοδότηση. Άρα, για τη συντριπτική πλειονότητα των εμπορικών ΜμΕ δεν υπήρχε και δεν υπάρχει στο ορατό μέλλον καμία άλλη πηγή ρευστότητας πέρα από την κατανάλωση και τα μέτρα ενίσχυσης της Πολιτείας.
Πως κρίνετε τα μέτρα στήριξης για τις επιχειρήσεις που έχει ανακοινώσεις η κυβέρνηση; Επαρκούν; Τι ζητάτε από τη κυβέρνηση για περαιτέρω στήριξη των επιχειρήσεων ώστε να παραμείνει ο κλάδος ισχυρός μοχλός ανάπτυξης;
Είναι προφανές πως υπό αυτές τις συνθήκες, τα μέτρα που έχει έως τώρα λάβει η κυβέρνηση για την επιδότηση των υπέρογκων αυξήσεων του ηλεκτρικού ρεύματος στις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά δεν είναι ικανά από μόνα τους να στηρίξουν μεσοπρόθεσμα τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων.
Θα απαιτηθεί η στήριξη της Πολιτείας, για όσο διάστημα διαρκέσουν η ενεργειακή κρίση και οι συνέπειες στον πληθωρισμό, ένεκα της πολεμικής σύρραξης στην Ουκρανία. Σίγουρα, θα πρέπει να υπάρξει ένας κοινός ευρωπαϊκός μηχανισμός που θα αναχαιτίζει τις αυξήσεις στην ενέργεια. Ωστόσο, επειδή η κατάσταση είναι οριακή πλέον για νοικοκυριά για επιχειρήσεις, ζητάμε πάγωμα της ρήτρας αναπροσαρμογής ενέργειας στους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος και μείωση των ειδικών φόρων κατανάλωσης.
Επιπλέον, η δυσμενής συγκυρία φέρνει πολλές επιχειρήσεις σε θέση αδυναμίας να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους προς την πολιτεία. Γι' αυτό, χρειάζεται επέκταση της επιδότησης δόσεων δανείων μέσου του Προγράμματος «Γέφυρα 2», μέτρο που είχε δώσει ουσιαστική βοήθεια στις ΜμΕ.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει πυροδοτήσει αυξημένα κόστη παραγωγής και προμηθειών. Φοβάστε για ελλείψεις προϊόντων; Πιστεύετε ότι αυτά τα αυξημένα κόστη θα περάσουν στους καταναλωτές που θα κληθούν να βάλουν πιο βαθιά το χέρι στην τσέπη;
Πέρα από τον κλάδο των τροφίμων όπου - εκτός από τις ανατιμήσεις - πολλοί από τους οικονομικούς αναλυτές παγκοσμίως φοβούνται και ελλείψεις αγαθών, εκτιμούμε πως στο εμπόριο δεν θα αντιμετωπίσουμε ανάλογο πρόβλημα. Αυτό που δεν μπορούμε να εκτιμήσουμε σήμερα είναι κατά πόσον οι μικρομεσαίες εμπορικές επιχειρήσεις θα είναι σε θέση να αγοράσουν προϊόντα για να βάλουν στις βιτρίνες τους την καλοκαιρινή περίοδο, αν συνεχιστεί η αγοραστική άπνοια των τελευταίων μηνών.
Ως προς τα κόστη, δεν σας κρύβω ότι τα περιθώρια κέρδους στο εμπόριο είναι ήδη ιδιαίτερα συμπιεσμένα για να μπορεί να υποστηριχθεί ως λύση μια απορρόφηση ολόκληρης της αύξησης του πληθωρισμού από τις ίδιες τις επιχειρήσεις. Αναπόφευκτα θα υπάρχουν αυξήσεις στις τελικές τιμές αρκετών προϊόντων και ιδιαίτερα στις επιχειρήσεις που εμπορεύονται αγαθά με ελαστική ζήτηση, που είναι πιο ευαίσθητα στις αλλαγές των τιμών.
Εμείς λέμε ότι πρέπει να βρεθεί ο αναγκαίος δημοσιονομικός χώρος για να υποστηριχθούν οι επιχειρήσεις που πλήττονται περισσότερο από την άνοδο των τιμών, του κόστους παραγωγής και των προμηθειών.
Είμαστε λίγες μέρες πριν το Πάσχα, ωστόσο έρευνες δείχνουν ότι οι καταναλωτές περιορίζουν τις καταναλωτικές τους δαπάνες είτε για να ανταποκριθούν στην ακρίβεια, είτε επειδή φοβούνται για δυσμενέστερες εξελίξεις. Ποια είναι η εικόνα που έχετε για την κίνηση και αν υπάρχουν κάποιες κινήσεις εκ μέρους των επιχειρήσεων για την τόνωση του τζίρου;
Δεν είναι ευχάριστα τα μηνύματα ενόψει του Πάσχα, υπό την έννοια ότι ούτε η ψυχολογία, ούτε η αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών είναι σε επίπεδα που θα επιθυμούσαν οι ίδιοι και η αγορά.
Ο εμπορικός κόσμος αναμένει με αγωνία και με κρυφή ελπίδα θα έλεγα, μία έστω και μικρή τόνωση του τζίρου, διότι έχει στερέψει τελείως από ρευστότητα.
Σε κάθε περίπτωση, η αγοραστική κίνηση και τα έσοδα του Πάσχα στο εμπόριο θα μας «δείξουν» σε ένα μεγάλο βαθμό και τα όρια αντοχής χιλιάδων εμπορικών επιχειρήσεων.
Τι γίνεται με τα κονδύλια από το Ταμείο ανάκαμψης αλλά και με το κρίσιμο ζήτημα της παροχής ρευστότητας προς τις ΜμΕ;
Η εκτίμηση μας είναι πως η διάχυση ενός μεγάλου μέρους των πόρων του Ταμείου μέσα από το τραπεζικό σύστημα θα αφήσει εκτός χρηματοδότησης μεγάλο μέρος των ΜμΕ.
Περισσότερα από 4 στα 10 ευρώ του Ταμείου θα δοθούν μέσα από τις τράπεζες, για τις οποίες μονάχα ένα πολύ μικρό μέρος των επιχειρήσεων, όπως σας προανέφερα, περίπου 5%, είναι ικανό χρηματοδότησης.
Επίσης, ένα ακόμα ζήτημα είναι ότι το Ταμείο χρηματοδοτεί κλάδους οι οποίοι ούτως ή άλλως έχουν σημαντική υποστήριξη από άλλα εργαλεία όπως είναι ο Αναπτυξιακός Νόμος. Για παράδειγμα, περισσότερα από 3 στα 10 ιδιωτικά έργα του Ελληνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αφορούν στον τουρισμό.
Αντίθετα, σημαντικοί κλάδοι, όπως το εμπόριο, που δεν υποστηρίζονται από τα παραδοσιακά χρηματοδοτικά εργαλεία, δεν χρηματοδοτούνται ούτε από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Ο ψηφιακός μετασχηματισμός των επιχειρήσεων, η πράσινη μετάβαση αλλά και η επιμόρφωση του ανθρώπινου δυναμικού σε σύγχρονες ειδικότητες υψηλής ζήτησης είναι μεγάλα ζητούμενα για την ενίσχυση του επιχειρηματικού κλάδου. Πιστεύετε ότι σε ένα τόσο ασφυκτικό περιβάλλον μπορούν να προχωρήσουν;
Αυτό που πρέπει να διασφαλίσουμε τα επόμενα χρόνια είναι ότι ο ψηφιακός μετασχηματισμός και η πράσινη μετάβαση θα είναι υπόθεση όλων και δεν θα διευρύνουν το χάσμα μεταξύ των μεγαλύτερων και των μικρότερων επιχειρήσεων.
Στο εμπόριο είναι αναγκαίο να ενισχυθεί η εμπειρία και η τεχνογνωσία των επιχειρηματιών και των εργαζομένων τους σε θέματα ηλεκτρονικού εμπορίου και ψηφιακού μάρκετινγκ, με στόχο την ουσιαστική ενσωμάτωση της νέας τεχνολογίας στη στρατηγική, αλλά και στην καθημερινή λειτουργία μιας Μμε επιχείρησης.
Προς αυτήν την κατεύθυνση θα πρέπει να αξιοποιηθεί στο έπακρο το νέο Πρόγραμμα ΕΣΠΑ και να υπάρξει στενή συνεργασία της Πολιτείας με τους φορείς του εμπορίου για εκτεταμένες και, ταυτόχρονα στοχευμένες δράσεις που θα αντιμετωπίζουν το πρόβλημα της ψηφιακής υστέρησης του κλάδου.
Σε λίγες μέρες αναμένεται η ανακοίνωση της νέας αύξησης στον κατώτατο μισθό. Ποια είναι η θέση της ΕΣΕΕ;
Συμμετείχαμε στη δημόσια διαβούλευση και εξαρχής εκφράσαμε τη θέση μας ότι η αύξηση στον κατώτατο μισθό πρέπει να είναι αντίστοιχη του πληθωρισμού. Προσδοκούμε ότι η ενίσχυση του εισοδήματος των εργαζομένων θα επιστρέψει στην κατανάλωση και θα στηρίξει τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων.
Θα πρέπει όμως παράλληλα να γίνουν κινήσεις ελάφρυνσης ή/και επιδότησης του μη μισθολογικού κόστους των ΜμΕ για τη διατήρηση των θέσεων εργασίας. Θα πρέπει να στηριχθούν οι επιχειρήσεις που εν μέσω αυτής της νέας, πολύπλευρης κρίσης θα κληθούν να δώσουν μισθολογικές αυξήσεις.