Μετά την ιστορική άνοδο των επιτοκίων η Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ κάνει τώρα μερικά βήματα πίσω. Οι προοπτικές για την παγκόσμια οικονομία είναι δυσοίωνες. Πρέπει η FED να παγώσει περαιτέρω αυξήσεις στα επιτόκια;
Σκαμπανεβάσματα στα χρηματιστήρια, κάθετη πτώση της τιμής του πετρελαίου, ανησυχίες για την Κίνα: η παγκόσμια οικονομία μπήκε με κακούς οιωνούς στο 2016. Ακόμη και οι ΗΠΑ εκπέμπουν σημάδια ανησυχίας. Για την αύξηση των βασικών επιτοκίων δανεισμού που ανακοίνωσε τον Δεκέμβριο η Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ (FED) η εποχή μοιάζει να μην είναι η κατάλληλη. Δεν αποτελεί λοιπόν έκπληξη που οι κεντρικοί τραπεζίτες αποφάσισαν την Τετάρτη να μην αυξήσουν περαιτέρω τα επιτόκια. Προφανώς επειδή θέλουν πρώτα να διαπιστώσουν ποιες επιπτώσεις θα έχουν οι εξελίξεις της παγκόσμιας οικονομίας στην οικονομία των ΗΠΑ. Σημαίνει αυτό ότι η FED έκανε με την αλλαγή στην πολιτική των επιτοκίων μία άκυρη εκκίνηση;
Σύμφωνα με την Deutsche Welle, οι σκεπτικιστές είχαν ήδη προειδοποιήσει την ισχυρότερη κεντρική τράπεζα του κόσμου: ο τερματισμός της πολιτικής του πολύ φθηνού χρήματος θα μπορούσε να είναι πολύ επικίνδυνος εν μέσω παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. Κι αυτό επειδή οι αυξανόμενοι τόκοι στις ΗΠΑ καθιστούν τις επενδύσεις εκεί πιο ελκυστικές. Επενδυτές, οι οποίοι κυνηγούσαν μέχρι τώρα αποδόσεις κεφαλαίων στις ανερχόμενες οικονομίες, θα έμπαιναν πλέον στον πειρασμό να αποσύρουν βιαστικά από εκεί τα κεφάλαιά τους, γεγονός που θα αποσταθεροποιούσε την ήδη βεβαρημένη παγκόσμια οικονομία. Κι αυτό στο τέλος θα έπληττε όλες τις πλευρές.
«Μια αλλαγή στη γραμμή πλεύσης κόντρα στον άνεμο»
Μετά την πρώτη από την αρχή της κρίσης αύξηση επιτοκίων εκ μέρους της FED μπορούν πλέον οι επικριτές της πολιτικής της να νιώθουν δικαιωμένοι: απ' τις αρχές του χρόνου οι αγορές δεν δείχνουν να ανακάμπτουν από τους κλυδωνισμούς. Ο νέος χρόνος ξεκίνησε στην Κίνα ήδη με δύο απότομες πτώσεις στα χρηματιστήρια της τάξεως του 7%, γεγονός που προκάλεσε σοκ ανά την υφήλιο. Έκτοτε οι Κινέζοι μοχθούν για σταθεροποίηση της κατάστασης κι αγωνίζονται ενάντια στις συνέπειες από τις μαζικές διαρροές κεφαλαίων.
Επιπλέον τους κλυδωνισμούς επιτείνει η κατάρρευση της τιμής του πετρελαίου. Σήμερα ο μαύρος χρυσός έχει τη χαμηλότερη τιμή εδώ και δώδεκα χρόνια. Ένα τέλος στην πτώση δεν είναι προς το παρόν ορατό. Και συνολικά οι προοπτικές για την παγκόσμια οικονομία έχουν επιδεινωθεί.
Η κατάσταση είναι ιδιαιτέρως ανησυχητική για τη FED, καθώς οι ρωγμές αυτές έχουν αφήσει τα ίχνη τους και στις ΗΠΑ. Κατά την Κεντρική Τράπεζα οι εξαγωγές έχουν αποδυναμωθεί. Το ίδιο ισχύει και για τις προοπτικές ανάπτυξης, τα καταναλωτικά έξοδα και τις επενδύσεις. Ο πιο ανησυχητικός τομέας παραμένει βέβαια η βιομηχανία, η οποία εδώ και μήνες έχει αρχίσει να συρρικνώνεται
Οι αμερικανοί επιχειρηματίες παρατηρούν ανήσυχοι τις εξελίξεις στο εξωτερικό. «Διαπιστώνουμε ακραίες και έως σήμερα πρωτόγνωρες συνθήκες όπου κι αν κοιτάξουμε» δήλωσε πρόσφατα ο διευθυντής της Apple Τιμ Κουκ. Κι η αύξηση των επιτοκίων δυσκολεύει ακόμη περισσότερο την οικονομία των ΗΠΑ να ξεπεράσει το σοκ. Από τον Δεκέμβριο το δολάριο ανέβηκε κατά 2%, γεγονός που καθιστά τα αμερικανικά προϊόντα ακριβότερα στο εξωτερικό και ως εκ τούτου λιγότερο ελκυστικά. Την ίδια ώρα οι εισαγωγές είναι φθηνότερες, γεγονός που περιορίζει τον ρυθμό ανατίμησης. Κι αυτό παρόλο που η FED θέλει να παλέψει ενάντια στον κατά την άποψή της χαμηλό ρυθμό πληθωρισμού των 0,7%.
Η Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ σχεδίαζε φέτος ακόμη τέσσερις αυξήσεις επιτοκίων. Οι επενδυτές υπολογίζουν ωστόσο το πολύ σε μία ή δύο. Το χρηματιστήριο του Ντίσελντορφ επέλεξε τη φράση «αύξηση επιτοκίων» ως απαγορευμένη λέξη από το 2015. «Για την επιτυχία μια τέτοιας στροφής απαιτείται μεγάλη ώθηση» ήταν η αιτιολόγηση. «Αυτό το γνωρίζει κάθε ιστιοπλόος ο οποίος προσπαθεί να αλλάξει γραμμή πλεύσης κόντρα στον άνεμο».