Ύστερα από μια πολιτική επταετίας χαμηλών διατραπεζικών επιτοκίων τα όρια της νομισματικής πολιτικής έχουν εξαντληθεί. Αυτό θα πίστευε όμως μόνο ένας παραδοσιακός και ορθόδοξος οικονομολόγος. Φαίνεται πως οι κεντρικές τράπεζες μπορούν να κάνουν αρκετά ακόμα για να δώσουν ώθηση στις οικονομίες και αυτό είναι τα αρνητικά επιτόκια κατάθεσης.
“Δεν υπάρχουν όρια" στο πόσο μακριά μπορούν να φτάσουν οι κεντρικές τράπεζες στη ποσοτική χαλάρωση. Αυτή είναι μια πρόσφατη δήλωση τόσο του προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Μάριο Ντράγκι όσο και του κυβερνήτη Χαρουκίρο Κουρόντα, κυβερνήτη της Τράπεζας της Ιαπωνίας οι οποίοι ακολούθησαν τη Δανία, τη Σουηδία και την Ελβετία μειώνοντας τα επιτόκια κατάθεσης κάτω από το μηδέν.
Τον Σεπτέμβριο του 2014, όταν το επιτόκιο καταθέσεων της ΕΚΤ ήταν -0,2%, ο Ντράγκι έλεγε τώρα είμαστε στο κάτω όριο." Ως πρόσφατα, το Δεκέμβριο, ο Κουρόντα έλεγε «δεν νομίζω ότι θα πρέπει να θεσπίσουμε αρνητικά επιτόκια”.
Όμως οι δεύτερες σκέψεις είναι παγκόσμιες. Ο διοικητής της Τράπεζας της Αγγλίας Μάρκ Κάρνει παραδέχθηκε το Νοέμβριο ότι τα επιτόκια θα μπορούσαν να πέσουν κάτω από το τρέχον 0,5%, αν χρειάζεται, ενώ ο Στάνλει Φίσερ, αντιπρόεδρος της Federal δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι “τα αρνητικά δουλεύουν περισσότερο από ό, τι μπορώ να πω ότι περίμενα το 2012”.
Η Citigroup πιστεύει, ότι ακόμη και η Κίνα θα μπορούσε να ρίξει τα επιτόκια κάτω από το μηδέν.
Λύση ή πρόβλημα;
Η ανησυχία όμως είναι ότι τα αρνητικά επιτόκια μπορούν να βλάψουν την κερδοφορία των τραπεζών ή να τις αναγκάσουν να μετακυλίσουν το κόστος στους δανειολήπτες. Αντί να παρακινήσουν σε δανεισμό τις τράπεζες, τα αρνητικά επιτόκια θα μπορούσαν να είναι τελικά πρόβλημα παρά λύση.
Πόσο κάτω θα μπορούσαν να φτάσουν τα επιτόκια κατάθεσης; Αρκετά, σύμφωνα με τους οικονομολόγους τους οικονομολόγους της JPMorgan Chase. Στην Ελβετία το επιτόκιο είναι -0,75%.
Πάντως μόνο ένα τμήμα των διαθεσίμων των εμπορικών τραπεζών που κατατίθενται στις κεντρικές τράπεζες χρεώνονται με αρνητικό επιτόκιο. Σε αυτή τη βάση, εκτιμάται ότι αν η ΕΚΤ απλά επικεντρωθεί σε τραπεζικά διαθέσιμα που ισοδυναμούν στο 2% του ΑΕΠ θα μπορούσε να φτάσει στο -4,5%. Αυτό συγκρίνεται με το μείον -0,3% που είναι σήμερα και με το -0,7% που η JPMorgan λέει ότι θα μπορούσε να φτάσει μέχρι τα μέσα του τρέχοντος έτους.
Το φράγμα για την Τράπεζα της Ιαπωνίας μπορεί να είναι -3,45% ενώ για τη Σουηδία θα μπορούσε να είναι -3,27%, σύμφωνα με τους οικονομολόγους.
Πάντως, οι οικονομολόγοι της JPMorgan λένε ότι οι τράπεζες είναι απίθανο να είναι σε θέση να μετακυλίσουν το κόστος της πολιτικής στους δανειολήπτες, μειώνοντας τις πιθανές επιπτώσεις που θα έχουν στην κερδοφορία τους.
