Οι κυβερνήσεις των ΗΠΑ και των Φιλιππίνων υπέγραψαν σήμερα ιστορική συμφωνία που θα επιτρέψει η Ουάσιγκτον να εξαγάγει τεχνολογία και υλικό για τη δημιουργία πυρηνικών ηλεκτροπαραγωγικών μονάδων στη Μανίλα, που εξετάζει τη χρήση πυρηνικής ενέργειας για να μειώσει δραστικά τις εκπομπές αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου και να ενισχύσει την ενεργειακή ανεξαρτησία της.
«Οι ΗΠΑ θα είναι σε θέση να μοιραστούν εξοπλισμό και υλικό με τις Φιλιππίνες καθώς εργάζονται για την ανάπτυξη μικρών αρθρωτών αντιδραστήρων και άλλων πολιτικών υποδομών πυρηνικής ενέργειας», δήλωσε ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν κατά τη διάρκεια της τελετής υπογραφής στο περιθώριο της συνόδου της APEC στο Σαν Φρανσίσκο.
Η διαπραγμάτευση για τη συμφωνία («123 Agreement») είχαν αρχίσει πριν από έναν χρόνο, τον Νοέμβριο του 2022.
«Προβλέπουμε ότι η πυρηνική ενέργεια θα αποτελεί μέρος του ενεργειακού μείγματος των Φιλιππίνων ως το 2032 και είμαστε παραπάνω από ευτυχείς να πάρουμε αυτόν τον δρόμο μαζί με τις ΗΠΑ», είπε από την πλευρά του ο πρόεδρος Φέρντιναντ Μάρκος ο νεότερος. «Η πυρηνική ενέργεια είναι τομέας στον οποίο μπορούμε να επιδείξουμε ότι η συμμαχία και η εταιρική σχέση Φιλιππίνων-ΗΠΑ φέρνει αληθινά αποτέλεσμα».
Η συμφωνία, η οποία υπόκειται στην έγκριση του αμερικανικού Κογκρέσου, θα επιτρέψει τη μεταφορά πυρηνικού υλικού, εξοπλισμού και πληροφοριών, με τις προδιαγραφές που προβλέπουν οι διεθνείς συνθήκες για τη μη διάδοση πυρηνικών όπλων.
Ως τα τέλη του 2022 οι ΗΠΑ είχαν υπογράψει 23 συμφωνίες που αφορούν 47 χώρες, τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ) και την Ταϊβάν — παρότι επισήμως η Ουάσιγκτον δεν έχει διπλωματικές σχέσεις μαζί της.
Η φιλιππινέζικη κυβέρνηση επιδιώκει να αποκτήσει πυρηνικούς ηλεκτροπαραγωγικούς σταθμούς για να πάψει να εξαρτάται από μονάδες που καίνε άνθρακα, να τηρήσει τους στόχους που έχει θέσει για το κλίμα και να αυξήσει την ενεργειακή ασφάλειά της. Το αρχιπέλαγος της νοτιοανατολικής Ασίας είναι ευάλωτο στις διακυμάνσεις των παγκόσμιων τιμών του πετρελαίου, στις διακοπές ρεύματος λόγω καιρικών φαινομένων και τις αυξομειώσεις των τιμών του ηλεκτρικού ρεύματος.
Προηγούμενες διαπραγματεύσεις είχαν σταματήσει εξαιτίας ανησυχιών για την ασφάλεια. Η συμφωνία υπογράφτηκε εν μέρει διότι ο πρόεδρος Μάρκος είχε πει πως εξέταζε το ενδεχόμενο να επαναφέρει σε λειτουργία παροπλισμένη μονάδα που είχε κατασκευαστεί εξαιτίας ενεργειακής κρίσης τα χρόνια που κυβερνούσε τις Φιλιππίνες ο πατέρας του, ο δικτάτορας Φέρντιναντ Μάρκος.
Το εργοστάσιο, το Μπαταάν, που είχε ολοκληρωθεί το 1984, παροπλίστηκε μόλις δύο χρόνια αργότερα, μετά την πτώση του καθεστώτος του Φέρντιναντ Μάρκος και με φόντο την πυρηνική καταστροφή στο Τσερνόμπιλ και καταγγελίες για διαφθορά.