Λιγότεροι από ένας στους τρεις εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα λαμβάνουν αυξήσεις μισθών, καθώς πάνω από το 70% δεν έχουν συλλογικές συμβάσεις εργασίας, παρά μόνο ατομικές.
Η έλλειψη συλλογικών συμβάσεων εργασίας σημαίνει πως δεν υπάρχει δυνατότητα διεκδίκησης αυξήσεων των αποδοχών, αλλά ούτε και βελτίωσης των συνθηκών εργασίας, προοπτικές που δίνει η δυνατότητα σύναψης των συμβάσεων που επιτυγχάνουν εργαζόμενοι σε ορισμένους κλάδους της οικονομίας.
Το οξύμωρο είναι, πως την ώρα που διαπιστώνεται η κατάσταση αυτή στον ιδιωτικό τομέα, δεκάδες κλάδοι της οικονομίας διαμαρτύρονται πως δεν βρίσκουν εργαζόμενους για να καλύψουν τις κενές θέσεις απασχόλησης.
Είναι σαφές ότι αν δεν βελτιώσουν τις αμοιβές και τις συνθήκες εργασίας, οι δυσκολίες ανεύρεσης απασχολούμενων θα παραμείνουν.
Η πρόσφατη αύξηση του κατώτατου μισθού, δεν τους αφορά παρά μόνο όσους είναι κοντά στον νέο κατώτατο των 830 ευρώ ή έχουν δικαίωμα να λάβουν τριετία.
Αφορά δηλαδή όσους ελάμβαναν την 1η Απριλίου, π.χ. 800 ευρώ, οπότε πρέπει να λάβουν αύξηση 30 ευρώ και να πάνε τουλάχιστον στα 830 ευρώ. Για τους υπόλοιπους που είναι κοντά στον νέο κατώτατο, εναπόκειται στη διακριτική ευχέρεια του εργοδότη.
Σε ότι αφορά στις τριετίες και την αύξηση 10% του μισθού, η κατάσταση είναι πολύπλοκη. Προβλέπεται μόνο για όσους, εργάζονταν στον ίδιο εργοδότη πριν το 2012 και από την 1η/1/2024, θα καλύψουν τους μήνες ή τα έτη που απομένουν για να καλυφθεί η πολυπόθητη τριετία.
Όσοι προσλήφθηκαν μετά το 2012, για να συμπληρώσουν τριετία και να λάβουν αύξηση 10%, θα πρέπει να περιμένουν μέχρι και το 2026, για να λάβουν την αύξηση από το 2027.
Χωρίς συμβάσεις
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, του συστήματος Εργάνη και του ΙΝΕ ΓΣΕΕ, η συντριπτική πλειοψηφία των μισθωτών εργαζομένων, σε ποσοστό που υπερβαίνει το 70% έχουν υπογράψει μόνο ατομικές συμβάσεις.
Ειδικότερα, από τους 2.400.000 εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα, μόνο οι 740.000 εργαζόμενοι έχουν υπογράψει συλλογικές συμβάσεις εργασίας είτε κλαδική, ομοιοεπαγγελματική και επιχειρησιακή.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που επεξεργάστηκε η Τράπεζα της Ελλάδος, οι κυριότερες κλαδικές ή ομοιοεπαγγελματικές συμβάσεις εργασίας που επηρέασαν τους μισθούς το 2023 και εξακολουθούν και αναπροσαρμόζουν τους μισθούς το 2024, είναι οι ακόλουθες:
- Η τριετής σύμβαση για τις τράπεζες (υπογράφηκε τον Απρίλιο του 2022) και προβλέπει αυξήσεις 2% από 1.10.2022, άλλο 1% από 1.12.2023 και επιπλέον 2,5% από 1.12.2024.
- Η διετής σύμβαση για τα ξενοδοχεία (υπογράφηκε τον Δεκέμβριο 2022 και αφορά περίπου 120.000 εργαζόμενους) με αυξήσεις 5,5% από 1.1.2023 και 5% από 1.1.2024.
- Η σύμβαση για την καπνοβιομηχανία (υπογράφηκε τον Απρίλιο 2023) με αυξήσεις 4%-6,8% για ολόκληρη τη διετία 2023-2024.
- Η διετής σύμβαση του επισιτισμού (τροφίμων και ποτών – υπογράφηκε τον Ιούνιο 2023 και αφορά περίπου 400.000 μισθωτούς) με αυξήσεις 5,5% από 1.6.2023 και 5%
- από 1.6.2024.
- Η διετής σύμβαση της τσιμεντοβιομηχανίας (υπογράφηκε τον Δεκέμβριο 2023) με αυξήσεις 5% από 1.1.2023, 5% από 1.4.2023 και 4% από 1.1.2024 (δεν είχαν δοθεί αυξήσεις το 2021 και το 2022).
- Η συλλογική σύμβαση στα τουριστικά καταλύματα που αφορά περίπου 40.000 εργαζόμενους. Έχει ετήσια διάρκεια, προσφέρει αυξήσεις 11 – 14% και η έναρξη ισχύος της είναι την 1.1.2024. Εκκρεμεί η οριστική έγκριση και από το Ανώτατο Συμβούλιο Εργασίας (ΑΣΕ), έτσι ώστε να καταστεί εφικτό να επεκταθεί στο σύνολο του κλάδου.
Σε εκκρεμότητα είναι επίσης η κλαδική σύμβαση στον τομέα των ασφαλιστικών εταιριών και η ομοιοεπαγγελματική στον τουρισμό για το νομό Χανίων.
Παράλληλα στον επιχειρηματικό τομέα, κατά το 2023 υπογράφηκαν 209 νέες επιχειρησιακές συλλογικές συμβάσεις, οι οποίες αφορούν 137.179 μισθωτούς. Από αυτές, 59 συμβάσεις προβλέπουν αυξήσεις μισθών, ενώ οι υπόλοιπες περιλαμβάνουν μόνο "θεσμικές" παρεμβάσεις.