Όποιος σερφάρει στο διαδίκτυο συναντά συνήθως την ίδια ερώτηση: «Θέλετε να επιτρέψετε τη χρήση cookies;» Τα αρχεία κειμένου που αποθηκεύει ένας ιστότοπος στους υπολογιστές και τα κινητά των χρηστών αποτελούν το κύριο μέσο για την παρουσίαση εξατομικευμένων διαδικτυακών διαφημίσεων.
Ωστόσο τώρα η πίεση προς τους παρόχους προγραμμάτων περιήγησης διαρκώς εντείνεται. Με τα κράτη να ενισχύουν το σχετικό ρυθμιστικό πλαίσιο και τους χρήστες να είναι πλέον περισσότερο ενημερωμένοι για θέματα που αφορούν την προστασία των δεδομένων τους, πολλοί διακρίνουν στον ορίζοντα ένα «μέλλον χωρίς cookies».
Μετά την Apple και τη Mozilla τώρα είναι η Google αυτή που επιδιώκει να αποκλείσει ορισμένα cookies από τον δικό της browser, το Chrome. Το πρώτο βήμα έγινε ήδη στις αρχές του έτους: από τις 4 Ιανουαρίου η εταιρεία ξεκίνησε τον περιορισμό των third-party-cookies για το 1% των χρηστών της. Κατά το δεύτερο μισό του έτους τα cookies αυτά θα αποκλειστούν εντελώς – «υπό την προϋπόθεση ότι θα έχουν κατευναστεί οι όποιες ανησυχίες της βρετανικής αρχής ανταγωνισμού ως τότε», όπως ανέφερε η Google. Προς το παρόν πάντως τα banners για την αποδοχή ή μη των cookies θα μείνουν ως έχουν.
Τι αλλάζει φέτος στην Google;
Μέσω των cookies οι ιστοσελίδες μπορούν να αναγνωρίσουν τους χρήστες που τις έχουν επισκεφτεί κι άλλες φορές – διατηρώντας για παράδειγμα δεδομένα όπως τα στοιχεία ενός log-in. Πρωτίστως όμως τα cookies επιτρέπουν την εξατομικευμένη διαφήμιση.
Τα πλέον επίμαχα είναι τα third-party-cookies, τα οποία δεν αποθηκεύονται από την ίδια τη σελίδα που επισκέπτεται ο χρήστης, αλλά από το περιεχόμενο τρίτων ιστοτόπων. Μέσω αυτών των cookies οι πάροχοι διαφημιστικών υπηρεσιών μπορούν να ακολουθήσουν τους χρήστες και σε άλλες σελίδες που αυτοί επισκέπτονται και δημιουργούν ένα προφίλ για τον κάθε χρήστη για διαφημιστικούς σκοπούς.
Όπως εξηγεί η Λίντια Σνεκ από την Google, το λεγόμενο privacy-sandbox θα μπορεί να περιορίζει τέτοιου είδους cookies και ως εκ τούτου οι πάροχοι διαφημιστικών υπηρεσιών θα μπορούν να έχουν πρόσβαση μονάχα σε πολύ συγκεκριμένες πληροφορίες σχετικά με τα ενδιαφέροντα των χρηστών, «ώστε να αποφεύγεται η ταυτοποίηση ή η αναγνώριση ενός χρήστη».
Αντιθέτως, οι σελίδες που θα επισκέπτεται ένας χρήστης θα εντάσσονται σε διάφορες διαφημιστικές θεματολογίες, όπως για παράδειγμα στις κατηγορίες «αθλητισμός», «ταξίδια» ή «κατοικίδια». Ο browser θα διατηρεί τα συνηθέστερα ενδιαφέροντα του χρήστη, θα τα αποθηκεύει τοπικά στην τελική συσκευή και θα μοιράζεται κατόπιν αιτήματος με τους παρόχους διαφημιστικών υπηρεσιών μέχρι τρεις διαφημιστικές κατηγορίες – βάσει των αναζητήσεων του χρήστη κατά τη διάρκεια των τελευταίων τριών εβδομάδων.
Οι διαφημίσεις θα είναι έτσι σχετικές με τα ενδιαφέροντα του χρήστη, δίχως ωστόσο να γίνονται γνωστές οι συγκεκριμένες σελίδες που επισκέπτεται. Μέσω των επιλογών του Chrome οι χρήστες θα μπορούν να βλέπουν σε ποιες διαφημιστικές κατηγορίες έχουν τοποθετηθεί και να προβαίνουν, εάν το επιθυμούν, και σε αλλαγές.
Κριτική από τον διαφημιστικό κλάδο
Η διαφημιστική βιομηχανία επικρίνει πάντως την κατάργηση των third-party-cookies. Ο διευθυντής της γερμανικής Ένωσης Διαφήμισης (ZAW) Μπέρντ Νάουεν θεωρεί πως με αυτόν τον τρόπο δεν ενισχύεται η προστασία των δεδομένων, αλλά η θέση της Google στη διαφημιστική αγορά: «Σε βάθος χρόνου οι καταναλωτές βγαίνουν χαμένοι. Και το μέτρο αυτό δεν θα μειώσει το tracking μέσω της Google, ούτε και τα δεδομένα που διατηρεί αυτή» - τα δεδομένα που συλλέγει η Google είναι εξάλλου first-party, προκύπτουν δηλαδή από τη διαδικασία log-in των χρηστών, από first-party-cookies ή από τις αναζητήσεις τους.
Εκτός από τις υπηρεσίες της Google και μερικές άλλες «μεγα-πλατφόρμες» η κατάργηση των cookies θα περιορίσει σημαντικά τις διαφημίσεις που θα σχετίζονται με τα ενδιαφέροντα των χρηστών, προσθέτει ο Νάουεν. «Η επιστροφή στα spam, στα pop-ups και στα διαφημιστικά banners για θέματα που περισσότερο μας ενοχλούν παρά μας ενδιαφέρουν σίγουρα δεν μπορεί να αποτελεί λύση». Κατά την ZAW μία τέτοια απόφαση περιορισμού των δυνατοτήτων της διαφημιστικής βιομηχανίας θα έπρεπε ούτως ή άλλως να είναι αρμοδιότητα του νομοθέτη.
Επιφυλακτικοί οι συνήγοροι των καταναλωτών
O Φλόριαν Γκλάτσνερ της γερμανικής Ομοσπονδίας Οργανώσεων και Ενώσεων Καταναλωτών (vzbv) τονίζει πως η ομοσπονδία επικρίνει γενικώς «την παρακολούθηση και τη δημιουργία προφίλ των χρηστών για διαφημιστικούς σκοπούς». Ωστόσο το συγκεκριμένο πρόβλημα δεν προκύπτει μονάχα σε μια τεχνολογία όπως αυτή των third-party-cookies. Οι διαφημίσεις είναι ενίοτε μάλιστα ειδικά προσαρμοσμένες στις αδυναμίες των καταναλωτών, γεγονός που «θέτει σε κίνδυνο την προστασία των προσωπικών δεδομένων και της ιδιωτικής ζωής, επιτρέπει τη χειραγώγηση και ευνοεί τις διακρίσεις».
Ακόμη, οι καταναλωτές δεν είναι συχνά σε θέση να αντιληφθούν τι εύρος και ποιες συνέπειες μπορεί να έχει τυχόν συγκατάθεσή τους. «Η αγορά των διαδικτυακών διαφημίσεων και οι τεχνολογίες πίσω από αυτήν (όπως για παράδειγμα το privacy-sandbox) είναι υπερβολικά περίπλοκες, αδιαφανείς και ελέγχονται δύσκολα», εξηγεί ο Γκλάτσνερ. Γι’ αυτό και η vzbv τάσσεται υπέρ της συνολικής απαγόρευσης του tracking και της κατάρτισης προφίλ για διαφημιστικούς σκοπούς.
Πηγή DW