Tο υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων ρίχνει «στη μάχη» και τους πόρους 2,3 δις. ευρώ που του αναλογούν από το Τομεακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Ανθρώπινο Δυναμικό και Κοινωνική Συνοχή 2021-2027. Οι δράσεις αυτές είναι τμήμα του μεγαλύτερου από πλευράς προϋπολογισμού προγράμματος του νέου ΕΣΠΑ (4,16 δις. ευρώ συνολικά) που μπαίνει άμεσα σε τροχιά υλοποίησης, μετά την πρόσφατη έγκρισή του από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Συνολικά μέσω του νέου ΕΣΠΑ και του Ταμείου Ανάκαμψης το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων θα αξιοποιήσει κεφάλαια της τάξης των 5 δις. ευρώ για δράσεις κοινωνικής πολιτικής την επόμενη επταετία. Το πακέτο αυτό είναι τουλάχιστον διπλάσιο σε σχέση με όλα τα προηγούμενα πακέτα κοινωνικής πολιτικής μέσω ΕΕ. Αυξάνεται δε ακόμα περισσότερο αν συνυπολογιστούν δράσεις κοινωνικού περιεχομένου, ύψους 1 δις. ευρώ, που θα υλοποιηθούν μέσω των Περιφερειακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων. Σύνολο 6 δις. ευρώ.
Το νέο ΕΣΠΑ, αρμοδιότητας του Υπουργείου Εργασίας, προωθεί ένα πακέτο δράσεων οι οποίες επικεντρώνονται στην προώθηση των ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης, σε ευρείας κλίμακας προγράμματα για τους νέους και σε δράσεις κοινωνικής προστασίας. Ενδεικτικά αναφέρονται:
- Τα προγράμματα ένταξης στην αγορά εργασίας με ειδική μέριμνα για μακροχρόνια ανέργους και γυναίκες
- Ένα ευρύ «πακέτο» δράσεων για τους νέους, στους οποίους είναι αφιερωμένο το ένα τέταρτο των πόρων του νέου ΕΣΠΑ του Υπουργείου Εργασίας
- Το πρόγραμμα «Νταντάδες της Γειτονιάς»
- H επέκταση της εφαρμογής του προγράμματος του Προσωπικού Βοηθού (σε συνέχεια της πιλοτικής εφαρμογής με πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης)
- Διανομές τροφίμων και βασικών υλικών αγαθών σε απόρους μέσα από το διάδοχο πρόγραμμα του ΤΕΒΑ.
Οι δράσεις που έχει σχεδιάσει το Υπουργείο Εργασίας στο νέο ΕΣΠΑ συμπληρώνουν τις αντίστοιχες δράσεις του «Προγράμματος για τους Πολλούς», ύψους 2,6 δις. ευρώ που χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης, με ορίζοντα εφαρμογής έως το 2025. Το Ταμείο Ανάκαμψης λειτουργώντας προσθετικά προς το ΕΣΠΑ προωθεί μια σειρά από μεταρρυθμίσεις που συνοδεύονται με ένα αντίστοιχο πακέτο δράσεων και οι οποίες:
- Αναβαθμίζουν και ψηφιοποιούν υποδομές και συστήματα του Υπουργείου Εργασίας και των εποπτευόμενων φορέων του (π.χ. Ενιαίο Πληροφοριακό Σύστημα Παρακολούθησης της Αγοράς Εργασίας – Αριάδνη, πρόγραμμα ΑΤΛΑΣ)
- Ενισχύουν την προστασία των εργαζομένων (π.χ. Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας, Πρόγραμμα ΗΡΙΔΑΝΟΣ για την Υγεία και Ασφάλεια στην Εργασία)
- Στοχεύουν στην αναβάθμιση των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού της χώρας (π.χ. προγράμματα 1 δις ευρώ για κατάρτιση και πιστοποίηση σε πράσινες και ψηφιακές δεξιότητες)
- Εισάγουν σύγχρονα εργαλεία κοινωνικής προστασίας (π.χ. κάρτα Αναπηρίας, Προσωπικός Βοηθός)
Ο Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων Κωστής Χατζηδάκης δήλωσε: «Τα κονδύλια του νέου ΕΣΠΑ μαζί με τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης ισοδυναμούν με ένα ποσό υπερδιπλάσιο σε σχέση με τα ευρωπαϊκά κονδύλια που διαχειριζόταν μέχρι τώρα το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων. Είναι μια μεγάλη πρόκληση για το Υπουργείο, αλλά και μια μεγάλη ευθύνη απέναντι σε εργαζομένους, ανέργους, αναπήρους και κάθε κοινωνικά αδύναμο συμπολίτη μας. Δεσμευόμαστε ότι θα τα διαχειριστούμε με ταχύτητα και αποτελεσματικότητα. Με το μεγάλο αυτό κοινωνικό πρόγραμμα θα μπορέσουμε να μειώσουμε τη ανεργία, να ενισχύσουμε τις δεξιότητες, να συμφιλιώσουμε τον προσωπικό με τον εργασιακό βίο. Και ακόμα να καλύψουμε επιμέρους ανάγκες κοινωνικών ομάδων όπως ατόμων με αναπηρία, γυναικών, νέων αλλά και όσων συμπολιτών μας είναι δικαιούχοι του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος. Είναι μια μεγάλη ευκαιρία για μια πιο ουσιαστική πολιτική και θα την αξιοποιήσουμε».
Η Γενική Γραμματέας Ενίσχυσης της Απασχόλησης Ελένη Γιώτη δήλωσε: «Σε μια κοινωνία που διαρκώς αλλάζει, σε ένα εργασιακό περιβάλλον που εκσυγχρονίζεται διεθνώς και ψηφιοποιείται, θέλουμε να απλώσουμε δίχτυ κοινωνικής προστασίας για αυτούς που το έχουν περισσότερο ανάγκη. Θέλουμε να απαντήσουμε υπεύθυνα και με σοβαρότητα στις προσδοκίες και να μετατρέψουμε τις πολιτικές σε ποιοτικό έργο με απτά αποτελέσματα. Η χρηματοδότηση για τα προγράμματα αυτά δεν είναι ούτε αυτονόητη, ούτε αυτόματη, ούτε εύκολη. Στόχος μας είναι να αξιοποιήσουμε τους πόρους που διατίθενται μέσω του νέου ΕΣΠΑ και του Ταμείου Ανθεκτικότητας και Ανάκαμψης με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, για να συμβάλουμε τα μέγιστα στην ποιότητα ζωής των ανθρώπων στη χώρα μας».
Ο φάκελος με τα έργα αρμοδιότητας του Υπουργείου θα κατανεμηθεί στη βάση των αξόνων προτεραιότητας του Τομεακού Προγράμματος και επενδυτικών προτεραιοτήτων του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου ως εξής:
1.Απασχόληση και Αγορά Εργασίας (προϋπολογισμός 1,35 δις. ευρώ)
Παραδείγματα δράσεων:
- Προγράμματα ένταξης στην αγορά εργασίας με έμφαση σε μακροχρόνια ανέργους και γυναίκες που θα υλοποιήσει τόσο το Υπουργείο Εργασίας όσο και η ΔΥΠΑ, διαθέτοντας νέα εργαλεία και δυνατότητες μετά την ψήφιση του νόμου «Δουλειές Ξανά».
- Νταντάδες της Γειτονιάς: Υπηρεσίες Φύλαξης βρεφών, νηπίων και παιδιών από διαπιστευμένους Επιμελητές / Επιμελήτριες: Το Πρόγραμμα υλοποιείται ήδη σε πιλοτική βάση από τη Γενική Γραμματεία Δημογραφικής και Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων και με το νέο ΕΣΠΑ σχεδιάζεται η επέκτασή του πανελλαδικά.
- Δράσεις για την κοινωνική και οικονομική ένταξη ανέργων προερχόμενων από ευπαθείς ομάδες αξιοποιώντας μεταξύ άλλων και εργαλεία για την κοινωνική και προσιτή στέγαση. Οι πρωτοβουλίες που επεξεργάζεται το Υπουργείο Εργασίας για παροχή φθηνής κατοικίας σε νέα ζευγάρια αλλά και ευάλωτους πολίτες θα στηριχτούν και από τους πόρους του νέου ΕΣΠΑ.
- Επέκταση του ωραρίου λειτουργίας των νηπιαγωγείων και ολοήμερων δημοτικών σχολείων, δράση του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων που χρηματοδοτείται κατά 50% από τα κονδύλια του Υπουργείου Εργασίας. Στόχος της δράσης είναι η διευκόλυνση της συμμετοχής των γονέων στην αγορά εργασίας και η ισορροπία επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής.
- Εξειδικευμένα προγράμματα απασχόλησης για άτομα με αναπηρία.
- Δράσεις κατάρτισης εργαζομένων μεγαλύτερης ηλικίας στο πλαίσιο της ενεργού γήρανσης
- Παρεμβάσεις για την προώθηση της ισότιμης συμμετοχής των δύο φύλων στην αγορά εργασίας
2. Απασχόληση των νέων (προϋπολογισμός 479 εκατ. ευρώ)
Παραδείγματα δράσεων:
- Βελτίωση της πρόσβασης στην απασχόληση και μέτρα ενεργοποίησης για τους νέους, ιδίως μέσω της υλοποίησης των εγγυήσεων για τη νεολαία
- Προγράμματα κατάρτισης για την ένταξη στην αγορά εργασίας για ανέργους 18-29 ετών
- Προγράμματα υποστήριξης και ενίσχυσης της νεανικής επιχειρηματικότητας με έμφαση στην πράσινη, ψηφιακή, και γαλάζια οικονομία
- Ενίσχυση Μαθητείας νέων έως 29 ετών (μεταλυκειακό έτος ΕΠΑΛ)
- Λειτουργία Γραφείων Επαγγελματικής Ανάπτυξης και Σταδιοδρομίας (ΓΕΑΣ) σε 50 ΕΠΑΣ και 30 ΙΕΚ της ΔΥΠΑ, με σκοπό οι μαθητές και οι σπουδαστές να συνδέονται με την αγορά εργασίας και τις τοπικές επιχειρήσεις
- Πρόγραμμα Coaching νέων επιχειρηματιών α) καθοδήγησης και παροχής υπηρεσιών συμβουλευτικής και β) δημιουργίας εργαλείων ανάπτυξης επιχειρηματικών σχεδίων
- Το πρόγραμμα ALMA που βοηθά νέους που είναι εκτός εκπαίδευσης, κατάρτισης ή απασχόλησης -με έμφαση στους πιο ευπαθείς- να αποκτήσουν εργασιακή εμπειρία ταξιδεύοντας σε άλλα κράτη της ΕΕ
3. Επισιτιστική Βοήθεια και Αντιμετώπιση της Υλικής Στέρησης (προϋπολογισμός 400 εκατ. ευρώ)
- Δράσεις για τη στήριξη των απόρων και γενικά όσων διαβιούν σε κίνδυνο ακραίας φτώχειας (δικαιούχοι Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος) που κατά την περίοδο 2014-2020 συγχρηματοδοτήθηκαν από το «Ταμείο Ευρωπαϊκής Βοήθειας προς τους Απόρους» (πρώην ΤΕΒΑ). Το ΤΕΒΑ υποστηρίζει δράσεις διανομής τροφίμων και λοιπών βασικών ειδών πρώτης ανάγκης μέσα από ένα οργανωμένο σύστημα 600 σημείων διανομής σε όλη την χώρα, ενώ παρέχει και υπηρεσίες κοινωνικής ενσωμάτωσης. Στο νέο ΕΣΠΑ οι δράσεις του ΤΕΒΑ θα συνεχιστούν υπό τη Διαχειριστική Αρχή του ΟΠΕΚΑ.
- Αναφορικά με το πρώην ΤΕΒΑ, σημειώνεται ότι από την έναρξη του προγράμματος έχουν πραγματοποιηθεί 1.331 διανομές και έχουν μοιραστεί σχεδόν 66 εκατομμύρια τόνοι τροφίμων και 23 εκατομμύρια τόνοι βασικών υλικών αγαθών με ειδική μέριμνα -μεταξύ άλλων- για αστέγους, παιδιά και ηλικιωμένους (στοιχεία Μαΐου 2022).
4.Δράσεις Διοικητικού Εκσυγχρονισμού (προϋπολογισμός 71 εκατ. ευρώ)
Παρεμβάσεις για τον εκσυγχρονισμό των θεσμών και των υπηρεσιών της αγοράς εργασίας και της κοινωνικής ένταξης
Παραδείγματα δράσεων:
- Αναβάθμιση, εκσυγχρονισμός και αναδιοργάνωση της λειτουργίας της ΔΥΠΑ
- Αναμόρφωση του συστήματος αξιολόγησης της αναπηρίας στην Ελλάδα
- Οριζόντιες Παρεμβάσεις για την Καταπολέμηση της Βίας κατά των Γυναικών
- Δημιουργία Παρατηρητηρίου Ισότητας των Φύλων και Δημογραφικής Πολιτικής
Επιπλέον κονδύλια 1 δις. ευρώ για Κοινωνικές Δράσεις μέσω των Περιφερειακών Προγραμμάτων
Στον τομέα ευθύνης του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων αναλογούν και επιπλέον κονδύλια της τάξης του 1 δις. ευρώ από δράσεις που έχουν υπαχθεί στα υπό έγκριση Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα του νέου ΕΣΠΑ 2021-2027. Έχει προβλεφθεί –μεταξύ άλλων- χρηματοδότηση για :
- Κέντρα Κοινότητας και Δομές Παροχής Βασικών Αγαθών
- Στέγες Υποστηριζόμενης Διαβίωσης ατόμων με αναπηρία και Κέντρα Ημερήσιας Φροντίδας
- Δομές Γυναικών
- Δομές Αστέγων
Από τα ΠΕΠ θα χρηματοδοτηθούν μεταξύ άλλων εμβληματικές δράσεις κοινωνικής προστασίας όπως:
- Η συνέχιση της κάλυψης της δαπάνης των Βρεφονηπιακών Σταθμών για τρία ακόμη έτη
- Η δημιουργία Στεγών Ημιαυτόνομης Διαβίωσης εφήβων που τώρα ζουν σε ιδρύματα
- Η στήριξη ευάλωτων οικογενειών με παροχή υποστηρικτικών υπηρεσιών από κοινωνικούς λειτουργούς και ψυχολόγους.