Η αύξηση των τρομοκρατικών επιθέσεων παγκοσμίως το 2016 κατά 14 τοις εκατό και ο λαϊκιστικός εθνικισμός, δημιουργούν ένα ολοένα και πιο ασταθές λειτουργικό περιβάλλον για τις διεθνείς επιχειρήσεις.
Οι Χάρτες Κινδύνων 2017, που δημιουργήθηκαν από το γκρουπ ασφαλειώn-αντασφαλειών Aon σε συνεργασία με την Roubini Global Economics και την Risk Advisory Group, δείχνουν ότι στις δυτικές χώρες σημειώθηκε σημαντική αύξηση των τρομοκρατικών ενεργειών. Ομως οι επιθέσεις σε αυτές τις χώρες εξακολουθούν να αντιπροσωπεύουν λιγότερο από το τρία τοις εκατό των τρομοκρατικών επιθέσεων παγκοσμίως.
Το 2016, οι Ηνωμένες Πολιτείες υπέστησαν το μεγαλύτερο αριθμό τρομοκρατικών ενεργειών μέσα στη δεκαετία, αν και σύμφωνα με την έκθεση, η απειλή είναι πιθανό να παραμείνει μέτρια για το 2017.
Τρομοκρατία και Πολιτική Βία
Η τρομοκρατική απειλή συνεχίζει να εξελίσσεται, επηρεάζοντας ολοένα και περισσότερους τομείς σε διάφορες χώρες και παρουσιάζει διαφοροποιημένες τακτικές, καθώς και την πρόθεση να δολοφονήσει. Οι επιπτώσεις διαφέρουν και μπορούν να σχετίζονται με την απώλεια ζωής, τη διακοπή λειτουργίας μιας επιχείρησης ή τη διακοπή στην εφοδιαστική αλυσίδα.
Άλλοι κίνδυνοι βίας εξελίσσονται σε γεωπολιτικό επίπεδο και οδηγούν στην αύξηση των αμυντικών δαπανών, σε πιο αυταρχικές μορφές διακυβέρνησης και στην αποδυνάμωση της συναίνεσης μεταξύ των κρατών. Υπάρχουν ορισμένες ενδείξεις για συνολική βελτίωση στους κινδύνους βίας το 2017.
Οι εξελίξεις αυτές υπογραμμίζουν τη σημασία επίγνωσης των κινδύνων που σχετίζονται με τη διαχείριση κρίσεων και υπερβαίνουν τις υλικές ζημιές, ειδικά σε τομείς όπως το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, τις μεταφορές και το λιανικό εμπόριο, που έχουν πληγεί περισσότερο.
Η Γερμανία παρουσίασε σημαντική αύξηση σε τρομοκρατικές επιθέσεις, από 2 το 2015 σε 15 το 2016. Ο ισλαμικός εξτρεμισμός είναι ο βασικός λόγος για την αύξηση του επιπέδου κινδύνου της χώρας, από χαμηλή σε μέτρια. Αξίζει να σημειωθεί επίσης και η αύξηση του ακροδεξιού εξτρεμισμού που στοχεύει τους πρόσφυγες.
Πολιτικός Κίνδυνος
Ο λαϊκισμός και οι κίνδυνοι προστατευτισμού στις ανεπτυγμένες οικονομίες, θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε αύξηση του πολιτικού κινδύνου στις αναδυόμενες και μεθοριακές αγορές, καθώς η ανθεκτικότητά τους αμφισβητείται. Ενώ οι πολιτικοί κίνδυνοι παραμένουν σε υψηλά επίπεδα, κυρίως στη Μέση Ανατολή και την Αφρική, οι μεταρρυθμιστικές προσπάθειες και η οικονομική προσαρμογή που έγινε κατά το παρελθόν δείχνουν αυξημένη ανθεκτικότητα.
Οι ενεργειακές αγορές θα συνεχίσουν να επηρεάζουν το προφίλ του οικονομικού κινδύνου, για πολλές αναδυόμενες και μεθοριακές αγορές. Η αναμενόμενη σταθεροποίηση των τιμών του πετρελαίου και του φυσικού αερίου θα ανακουφίσει, αλλά δεν θα ανακόψει πλήρως τις οικονομικές πιέσεις για τις χώρες παραγωγής, ενώ θα αμβλύνει τις οικονομικές αδυναμίες για τους εισαγωγείς, ιδιαίτερα στην Ασία.
Η ασθενής οικονομική προοπτική, έχει ως αποτέλεσμα έναν συνεχή, υψηλού επιπέδου, πολιτικό κίνδυνο στην περιοχή της Κοινοπολιτείας Ανεξαρτήτων Κρατών (CIS) και του Καυκάσου, κυρίως λόγω της σύγκρουσης στην Ουκρανία που φαίνεται να ξεκινάει και πάλι.
Ωστόσο, όπως και με άλλες χώρες παραγωγής βασικών προϊόντων, οι ενισχυμένες τιμές πετρελαίου μπορούν να μειώσουν την οικονομική πίεση που παρατηρήθηκε το 2015-16.
Η νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ φαίνεται πρόθυμη να χαλαρώσει την πολιτική της απέναντι στη Ρωσία, αλλά οι κυρώσεις φαίνεται να παραμένουν, προς το παρόν. Αυτό θα συνεχίσει να υπονομεύει τη χρηματοδότηση στον τομέα της ενέργειας και σε επιλεγμένες τράπεζες.
Μια ταχεία άρση των κυρώσεων θα επέφερε την άμεση αντίδραση από το Κογκρέσο των ΗΠΑ και θα οδηγούσε σε χάσμα με τους ευρωπαίους συμμάχους. Οποιαδήποτε διαφοροποίηση στα καθεστώτα επιβολής κυρώσεων των ΗΠΑ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μπορεί να αυξήσει την αβεβαιότητα για τις επιχειρήσεις.
Βασικά σημεία από την έκθεση του 2017
- Οι εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου ήταν στόχος για το 41 τοις εκατό των τρομοκρατικών επιθέσεων σε εμπορικά συμφέροντα το 2016 και η τάση αυτή συνεχίζεται και το 2017. Η Νιγηρία και η Κολομβία βρίσκονται στην κορυφή του καταλόγου των χωρών που πλήττονται από την τρομοκρατία, που έχει ως στόχο τον ενεργειακό τομέα, με τις επιθέσεις από μαχητές στο Δέλτα του Νίγηρα, κατά το πρώτο ήμισυ του 2016, να προκαλούν μείωση της παραγωγής πετρελαίου στη Νιγηρία, κατά 36 τοις εκατό.
Η Σαουδική Αραβία, το Ιράν, η Ρωσία, η Βενεζουέλα και οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι ευάλωτες στη μείωση της παραγωγής. Καθώς η παγκόσμια αγορά πετρελαίου περιορίζεται, τέτοιου είδους διαταραχές στην προσφορά μπορεί να έχουν σημαντική επίδραση στην τιμή.
- Οι επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν αυξανόμενη έκθεση σε κινδύνους πολιτικής βίας παγκοσμίως. Για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά, οι περισσότερες αξιολογήσεις κινδύνου χωρών αυξήθηκαν (19), παρά μειώθηκαν (11). Η συνολική βαθμολόγηση τρομοκρατίας και πολιτικής βίας είναι η υψηλότερη που έχει υπάρξει από το 2013, καταγράφοντας όχι μόνο την τρομοκρατία αλλά και τον κίνδυνο των πραξικοπημάτων, εμφυλίων και διακρατικών συγκρούσεων, καθώς και εξεγέρσεων.
Καταγράφονται 17 χώρες με υψηλό κίνδυνο, που αποτελούν επίκεντρα αστάθειας, από τα οποία εκπορεύονται διεθνείς απειλές τρομοκρατίας και αυξάνουν σημαντικά τους επιχειρηματικούς κινδύνους σε γειτονικές χώρες. Τρεις ζώνες υψηλού κινδύνου διατρέχουν την Αφρική, από τη Μεσόγειο προς τον Ατλαντικό, την Ανατολή και τη Νότια Ασία.
- Χώρες ανοικτού εμπορίου, όπως η Χιλή, η Κολομβία, το Χονγκ Κονγκ, η Μαλαισία, η Σιγκαπούρη και η Ταϊβάν εκτίθενται σε αυξημένο πολιτικό κίνδυνο λόγω της εξάρτησης από τις ΗΠΑ και άλλους εμπορικούς εταίρους. Το Μεξικό και οι Φιλιππίνες είναι πιο ευάλωτες στην μείωση εμβασμάτων εφόσον προκύψουν, λόγω εμπορικών περιορισμών. Η Βραζιλία, η Ινδία, η Ινδονησία και η Νιγηρία είναι πιο ανθεκτικές, λόγω των μεγάλων εγχώριων οικονομιών, οι οποίες είναι λιγότερο εξαρτημένες από τις εισαγωγές.
- Η Μέση Ανατολή και η Βόρεια Αφρική απαριθμούν τις περισσότερες χώρες υψηλού κινδύνου παγκοσμίως, με αυξημένο πολιτικό κίνδυνο και αυξημένα επίπεδα πολιτικής βίας (όπως για παράδειγμα το Ιράκ, η Συρία, η Υεμένη και η Λιβύη), που εξαπλώνονται σε γειτονικές χώρες και υπονομεύουν το εμπόριο και τον τουρισμό. Οι εδαφικές απώλειες για το Ισλαμικό Κράτος στο Ιράκ και τη Συρία θα οδηγήσουν κατά πάσα πιθανότητα σε μια διασπορά του δικτύου των τζιχαντιστών, μεταφέροντας σοβαρές απειλές, με επιπτώσεις για χώρες στη γύρω περιοχή και πέραν αυτής, ιδιαίτερα στην Ευρώπη και την Ασία.
Οι πλουσιότερες χώρες του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου (GCC) παραμένουν πολύ ανθεκτικές στις πολιτικές κρίσεις, αλλά οι οικονομικές αδυναμίες, συμπεριλαμβανομένων των κρατικών ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τον ιδιωτικό τομέα και το υψηλότερο κόστος κεφαλαίου, εξακολουθούν να υπάρχουν.
Ο κ. Γιώργος Δαλιάνης, CEO της Aon Risk Solutions δηλώνει σχετικά: «Οι επιχειρήσεις βρίσκονται αντιμέτωπες με απρόβλεπτες καταστάσεις και δυσκολίες επιβίωσης στην περίπλοκη διεθνή οικονομική σκηνή και χρειάζονται κατάλληλη οργάνωση και ενημέρωση για να τις διαχειριστούν. Εξελιγμένα εργαλεία, όπως οι διαδραστικοί Χάρτες Κινδύνων της Aon, προσφέρουν πολύτιμη πληροφόρηση στους πελάτες μας και τους βοηθούν να επισημάνουν τους κινδύνους από τους οποίους απειλούνται, ώστε να υιοθετήσουν τις απαιτούμενες στρατηγικές».