Ολοκληρώθηκε και σε β' ανάγνωση, στην επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής, η επεξεργασία του νομοσχεδίου του υπουργείου Παιδείας, με τίτλο «Νέοι ορίζοντες στα ΑΕΙ: Ενίσχυση της ποιότητας της λειτουργίας και της σύνδεσης των ΑΕΙ με την κοινωνία».
Υπέρ της αρχής του νομοσχεδίου τάχθηκε μόνο η κυβερνητική πλειοψηφία της ΝΔ, ενώ, ΣΥΡΙΖΑ, ΚΚΕ και ΜεΡΑ25 καταψήφισαν και το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ μαζί με την Ελληνική Λύση επιφυλάχθηκαν να τοποθετηθούν, την ερχόμενη Τετάρτη και Πέμπτη, κατά τη συζήτησή του στην ολομέλεια.
Σημείο αιχμής μεταξύ της ηγεσίας του υπουργείου Παιδείας και σύσσωμης της αντιπολίτευσης ήταν κυρίως το νέο μοντέλο διοίκησης των δημόσιων πανεπιστημιακών ιδρυμάτων.
Η υπουργός Παιδείας, Νίκη Κεραμέως, προανήγγειλε την κατάθεση βελτιωτικών αλλαγών τις επόμενες μέρες, υιοθετώντας, όπως είπε, «πολλές από τις προτάσεις και παρατηρήσεις, κυρίως των αρμόδιων φορέων, οι οποίες θα ενσωματωθούν στο νομοσχέδιο» ενώ υπεραμύνθηκε των νέων ρυθμίσεων, κάνοντας λόγο για ένα σημαντικό βήμα ενίσχυσης της εξωστρέφειας και διεθνοποίησης των ελληνικών ΑΕΙ.
«Έχουμε εξαιρετικά αξιόλογα ελληνικά πανεπιστήμια που διεκδικούν τη θέση που τους αξίζει στο διεθνές περιβάλλον και εμείς τους δίνουμε τις δυνατότητες και με θεσμικά και με χρηματοδοτικά εργαλεία, να ανοίξουν νέους διαύλους επικοινωνίας με μεγάλα διεθνή πανεπιστήμια, όπως άνοιξε σήμερα τις πύλες του το Πανεπιστήμιο Αθηνών, ξεκινώντας συνεργασία με το πανεπιστήμιο Χάρβαρντ», ανέφερε χαρακτηριστικά η κ. Κεραμέως.
Απαντώντας δε, στην αναφορά του γενικού εισηγητή της αξιωματικής αντιπολίτευσης, Νίκου Φίλη, ότι «η νέα κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ θα πετάξει στα σκουπίδια το νομοσχέδιο», η κ. Κεραμέως την χαρακτήρισε «σοκαριστική» και πρόσθεσε ότι «οι πολίτες ακούνε όλους και όλα για αυτά που λένε και στο τέλος κρίνουν».
«Δεν κρύβουμε ότι υπάρχουν διαφορετικές προσεγγίσεις στο θέμα της διοίκησης των πανεπιστημίων από τη Σύνοδο των Πρυτάνεων, η οποία ωστόσο εκφράστηκε θετικά στη μεγάλη πλειονότητα των διατάξεων», σημείωσε η υπουργός Παιδείας.
Σχολιάζοντας την κριτική των στελεχών της αξιωματικής αντιπολίτευσης, περί συνειδητής επιλογής επιχειρηματικού και όχι δημόσιου πανεπιστημίου, η κ. Κεραμέως καταλόγισε ιδεοληπτική εμμονή στο ΣΥΡΙΖΑ και αντέτεινε ότι χιλιάδες φοιτητικές εστίες χτίζονται μέσω ΣΔΙΤ.
«Εμείς σθεναρά υποστηρίζουμε ότι πρέπει να μειωθεί το χάσμα μεταξύ της εκπαίδευσης και των πραγματικών αναγκών της κοινωνίας, χωρίς να μειώνεται η γνώση.
Σήμερα δεν υπάρχει κανένα εξωτερικό στοιχείο στη διοίκηση των πανεπιστημίων. Εμείς όμως θεωρούμε σημαντικό να υπάρχει, για αυτό υπάρχει η πρόβλεψη του εκτελεστικού διευθυντή, που μπορεί να είναι εκτός πανεπιστημίου, κάτι στο οποίο η σύνοδος των πρυτάνεων δεν έχει αντίρρηση», ανέφερε η κ. Κεραμέως.
Όπως είπε, «με το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο, είναι ανεξέλεγκτος ο πρύτανης, ενώ τώρα θεσμοθετείται μονάδα εσωτερικού ελέγχου».
Η κ. Κεραμέως υπεραμύνθηκε της διάταξης για την εκλογή του πρύτανη από το συμβούλιο και όχι από τη βάση, χαρακτηρίζοντάς την ως «σημαντική αλλαγή και βήμα προόδου, που εναρμονίζει την ελληνική πρακτική με αυτά που συμβαίνουν διεθνώς».
«Είμαστε υπέρ της πλήρους αυτονομίας όλων των ελληνικών πανεπιστημίων», κατέληξε η κ. Κεραμέως, γνωστοποιώντας παράλληλα ότι «σε επόμενο νομοσχέδιο που θα καταθέσει η κυβέρνηση, θα προβλέπεται η αυτόνομη διοίκηση του Ανοιχτού Πανεπιστήμιου».
Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και ο υφυπουργός Παιδείας, 'Αγγελος Συρίγος, που κατηγόρησε κυρίως την αξιωματική αντιπολίτευση, ότι «αντιδρά απλώς για να αντιδράσει, με πολιτικές πρακτικές του παρελθόντος, χωρίς να καταθέτει οποιαδήποτε αντιπρόταση και απορρίπτοντας συλλήβδην όλο το νομοσχέδιο».
«Μιλάτε για χαμένες θέσεις μελών ΔΕΠ, ενώ προβλέπεται ότι, αν και για οποιοδήποτε λόγο φύγει ένα μέλος, διατηρείται η πίστωση στο ΑΕΙ και επαναπροκηρύσσεται η θέση του, άρα δεν μειώνεται ο αριθμός», σημείωσε ο κ. Συρίγος.
Όπως υποστήριξε, «σταματάει η γραφειοκρατική διαδικασία για την επαναπροκήρυξη, χωρίς να εμπλέκεται το υπουργείο Παιδείας, λύνεται ένα πρόβλημα εικονικής πρόσληψης εξελίξεων μελών ΔΕΠ και σταματά η διαδικασία για το αλισβερίσι».
«Προσπερνάτε τις διατάξεις που ρυθμίζουν το θέμα για το πειθαρχικό των μελών των ΔΕΠ, διασφαλίζοντας τα δικαιώματα του διωκομένου και δίνοντας του τη δυνατότητα προσφυγής στο ΣτΕ, ενώ προστατεύονται τα προσωπικά του δεδομένα. Με το νομοσχέδιο, παύει ένα αδιαφανές ευνοιοκρατικό, κομματικό, οικογενειοκρατικό σύστημα, που δυστυχώς υπάρχει, για τις εξετάσεις των μελών ΔΕΠ. Τελειώνουν τα μαγειρέματα, για να μην βλέπουμε προκηρύξεις από μέλη ΔΕΠ με ίδια γνωστικά αντικείμενα. Με άλλη δε, ασφαλιστική δικλείδα, δεν επιτρέπεται η εκλογή νέου μέλους ΔΕΠ πριν περάσουν πέντε έτη από το μεταπτυχιακό ή διδακτορικό του στο ίδιο πανεπιστήμιο», ανέφερε ο κ. Συρίγος.
«Το νομοσχέδιο δημιουργεί τις γέφυρες εξωστρέφειας για τα ελληνικά πανεπιστήμια, ώστε να ανταποκριθούν και να προσαρμοστούν στη σύγχρονη εποχή, αξιοποιώντας στο έπακρον τις δυνάμεις τους. Σήμερα, ακόμα και για να ανασάνει το πανεπιστήμιο, πρέπει να ζητήσει τη γνώμη του υπουργείου Παιδείας ή της Βουλής. Βασικός δικός μας στόχος είναι να αποκτήσουν τη δυνατότητα τα ελληνικά πανεπιστήμια, να προχωρήσουν παράλληλα με τα πανεπιστήμια του εξωτερικού. Έχουν μπροστά τους μια βεντάλια δυνατοτήτων για να προχωρήσουν στην επόμενη μέρα. Και αυτό είναι το πλεονέκτημα του νομοσχεδίου», κατέληξε ο κ. Συρίγος.
ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ
Έντονα επικριτικός για το νέο πλαίσιο διοίκησης των ΑΕΙ, ήταν ο αρμόδιος τομεάρχης και γενικός εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ, Νίκος Φίλης, τονίζοντας χαρακτηριστικά, ότι «θα το καταργήσουν στη πράξη οι φοιτητές και θα το πετάξει στα σκουπίδια η νέα κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ».
«Καμία συναίνεση δεν έχει το νομοσχέδιο, αντίθετα έχει απέναντί του, και τους φοιτητές, και τους πανεπιστημιακούς. 'Αλλωστε, οι πανεπιστημιακοί έχουν κηρύξει απεργία την ερχόμενη Τετάρτη και Πέμπτη όταν θα συζητείται στην ολομέλεια. Δεν περνά ο θερινός αιφνιδιασμός σας, ό,τι κοπτοραπτική και να κάνει η υπουργός Παιδείας στα κύρια ζητήματα που ανατρέπουν την δημοκρατική λειτουργία των πανεπιστημίων», είπε ο κ. Φίλης και πρόσθεσε:
«Το κρίσιμο θέμα είναι η σύγκρουση μεταξύ του δημοκρατικού πανεπιστημίου και του νεοφιλελεύθερου, υπονομευμένου πανεπιστημίου. Εσείς της ΝΔ, έχετε ιδεοληπτική εμμονή με το επιχειρηματικό πανεπιστήμιο και όχι το δημόσιο πανεπιστήμιο. Το δίλημμα λοιπόν είναι 'δημοκρατικό ή νεοφιλελεύθερο πανεπιστήμιο;'»
«Νομοθετείτε την απαξίωση των ελληνικών πανεπιστημίων, υπονομεύετε την γνωστική τους αξία» είπε ο κ. Φίλης, ενώ παράλληλα κάλεσε την κυβέρνηση «να μην επιμένει στο άρθρο 296 για τα πανεπιστημιακά δάση, καταργώντας τα ως ΝΠΔΔ».
«Βάλτε φρένο, φέρνετε μια λάθος διάταξη χωρίς καμία δημόσια διαβούλευση, που οδηγεί σε καταστροφή τα πανεπιστημιακά δάση», ανέφερε.
Η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, Μερώπη Τσούφη, έκανε λόγο για «έωλο μοντέλο διοίκησης των πανεπιστημίων, που μπορεί να οδηγήσει στη διαπλοκή» και υποστήριξε ότι «το δήθεν επιχείρημα της κυβέρνησης για ενίσχυση της εξωστρέφειας, στην ουσία οδηγεί στη συρρίκνωση των δημόσιων πανεπιστημίων».
ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ
Η γενική εισηγήτρια του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, Χαρά Κεφαλίδου, εξέφρασε έντονες επιφυλάξεις, αμφισβητώντας τους στόχους του νομοσχεδίου.
«Η πονηριά είναι αυτή που χαρακτηρίζει τη πολιτική σας. Θριαμβολογείτε για επικοινωνιακούς λόγους, χωρίς κόστος και ουσία, με δήθεν διλήμματα 'βιβλιοθήκες ή βαριοπούλες'. Δεν πρόκειται για ένα πραγματικό μεταρρυθμιστικό νομοσχέδιο. αλλά για μία κωδικοποίηση νόμων με μικρές αλλαγές. Δεν είναι κακό αυτό, θα έπρεπε όμως να υπάρχει εισηγητική έκθεση για να πει τι είναι καινούργιο, καθώς στις 1500 περίπου σελίδες του δεν διακρίνονται οι αλλαγές», ανέφερε.
Η κ. Κεφαλίδου εξέφρασε έντονο προβληματισμό «για την πλήρη απελευθέρωση των μεταπτυχιακών σπουδών και τον τρόπο σύστασης των προγραμματισμών 'γιαλαντζί' της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης και της εισαγωγής διπλών πτυχίων» όπως είπε χαρακτηριστικά και πρόσθεσε ότι «ανοίγει θέμα επαγγελματικών δικαιωμάτων, που είναι πράγματι ένα δύσκολο θέμα, για το οποίο όμως πρέπει να ξεκινήσει ουσιαστική κουβέντα».
«Υπάρχουν θέματα και αδυναμίες εκτός από το κεφάλαιο της νέας δομής διοίκησης, που διατρέχει οριζόντια το νομοσχέδιο με παιχνίδια εξουσίας. Είναι προβληματική η νέα διοικητική διαδικασία και θα επισκιάσει σειρά θετικών νομοθετικών δράσεων που υπάρχουν στο νομοσχέδιο. Γίνεται μια μηχανιστική μεταφορά του μοντέλου που υπάρχει στο εξωτερικό, χωρίς όμως τις κατάλληλες αλλαγές για να λειτουργήσει για τα ελληνικά πανεπιστήμια. Υπάρχει έλλειψη θεσμικών αντίβαρων. Αφαιρέθηκε ο ελεγκτικός ρόλος της Συγκλήτου και μεταφέρθηκε σε ολιγομελές συμβούλιο διοίκησης. Καμία νομιμοποίηση όμως δεν έχει από την πανεπιστημιακή κοινότητα η δομή του νέου μοντέλου που είναι πλήρως συγκεντρωτικό», υπογράμμισε η κ. Κεφαλίδου και κατέληξε:
«Η εκλογή πρύτανη με υπερεξουσίες, πρέπει να είναι αποτέλεσμα ευρείας συλλογικότητας. Γι' αυτό, ξεπεράστε τα κομματικά στεγανά, ακούστε τις προτάσεις και την έκδηλη αγωνία των πανεπιστημιακών. Κέρδος θα έχει η χώρα. Κάντε αλλαγές για να εφαρμοστεί στη πράξη ο νόμος και να μην είναι άλλη μια χαμένη ευκαιρία» είπε η κ. Κεφαλίδου.
ΚΚΕ
Ο ειδικός αγορητής του ΚΚΕ, Ιωάννης Δελής, τάχθηκε κατηγορηματικά κατά του νομοσχεδίου, που όπως είπε «συνεχίζει την αντιεκπαιδευτική αντιλαϊκή και αντιδραστική πολιτική όλων των προηγούμενων κυβερνήσεων».
«Η ουσία είναι ότι κατοχυρώνει θεσμικά την επιχειρηματική και εμπορική λειτουργία του πανεπιστημιακού έργου, μετατρέποντας τα δημόσια πανεπιστήμια σε κανονική επιχείρηση.
Βρίθει διατάξεων που τα προσομοιάζει σε αυτόνομη επιχειρηματική μονάδα, τόσο στη λειτουργία τους, όσο και στη διοίκηση τους, με τη συμμετοχή εξωπανεπιστημιακών και με την έκδοση βιομηχανικών διδακτορικών όπως απαιτούσε ο ΣΕΒ», υπογράμμισε ο κ. Δελής.
«Στόχος είναι η παραγωγή προϊόντος που θα εξασφαλίζει το κέρδος της επιχείρησης, όχι όμως της κοινωνίας. Δίνετε συντριπτικό πλήγμα στα δημόσια πανεπιστήμια, καλλιεργώντας ευνοϊκό έδαφος στις επιχειρήσεις. Επανέρχεται δια της πλαγίας οδού ο αντιεπιστημονικός διαχωρισμός των πανεπιστημιακών πτυχίων και των πτυχίων της τεχνολογικής εκπαίδευσης», πρόσθεσε.
Ακόμα, ο κ. Δελής δήλωσε την πλήρη αντίθεση του «στο άρθρο 296 για τα πανεπιστημιακά δάση, που τα καταργεί ως ΝΠΔΔ και τα διαλύει, ωθώντας τα σε ιδιωτικές εταιρίες αξιοποίησης κα διαχείρισής τους». Τέλος, κάλεσε την κυβέρνηση «να πάρει γενναίες αποφάσεις και να αποσύρει τις αντιδημοκρατικές διατάξεις».
Ελληνική Λύση
«Διαφωνούμε με τις απευθείας αναθέσεις και τις ρυθμίσεις που οδηγούν σε κατασπατάληση του δημόσιου χρήματος», ανέφερε από την πλευρά της, η ειδική αγορήτρια της Ελληνικής Λύσης, Χάϊδω Ασημακοπούλου.
Ταυτόχρονα, εξέφρασε την διαφωνία του κόμματός της στην διαχείριση και αξιοποίηση της περιουσίας των πανεπιστημίων από ιδιωτικές εταιρίες, τονίζοντας ότι πρέπει την αρμοδιότητα να έχουν τα ίδια τα ΑΕΙ.
ΜέΡΑ25
Η ειδική αγορήτρια του ΜεΡΑ25, Σοφία Σακοράφα, ανέφερε ότι «ουσιαστικά η κυβέρνηση αφήνει ανοιχτά μέτωπα στο αυτοδιοίκητο των ΑΕΙ».
«Μόνο προβλήματα θα δημιουργήσει το νέο πλαίσιο. Ούτε θα λύσει ζητήματα, ούτε θα ανταποκριθεί στις πραγματικές ανάγκες και της κοινωνίας και της σύγχρονης εποχής», είπε και συμπλήρωσε:
«Το νομοσχέδιο υποβαθμίζει τις πανεπιστημιακές σπουδές, η μεταπτυχιακή διαδικασία θα παρέχεται μόνο με δίδακτρα και όχι μέσα από ένα σύστημα δημόσιας εκπαίδευσης. Όποιος θα θέλει μεταπτυχιακό, θα πρέπει να πληρώσει όσο αντέχει. Είναι μια αγοραία λογική αυτή. Ο μεταπτυχιακός τίτλος γίνεται ταξικό προνόμιο. Η κυβέρνηση νομοθετεί με ιδεοληπτικές παρωπίδες, δεν κάνει υπέρβαση ώστε να αντιμετωπίσει τη παιδεία ως δημόσιο αγαθό - αντίθετα την προσαρμόζει στην κυριαρχία της αγοράς. Είναι μια ταξική πολιτική, που καλύπτεται πίσω από τη δήθεν αναβάθμιση των ΑΕΙ, ενώ στην ουσία, επιβάλει συνειδητά, μια αντιδραστική και ανελέητα αντιλαϊκή πολιτική», υπογράμμισε η κ. Σακοράφα.
Νέα Δημοκρατία
Από την πλευρά του, ο εισηγητής της ΝΔ, Φώντας Μπαραλιάκος, επέκρινε την αντιπολίτευση, κυρίως την αξιωματική, καταλογίζοντας της «άκαιρες, παρωχημένες και αποπροσανατολιστικές πολιτικές τακτικές», ενώ υποστήριξε ότι «το νομοσχέδιο είναι αποτέλεσμα μακράς και γόνιμης διαβούλευσης, που είχε ως αποτέλεσμα την ενσωμάτωση πολλών από τις προτάσεις που κατατέθηκαν».
«Το νομοσχέδιο εκσυγχρονίζει τα ελληνικά πανεπιστήμια και τα εναρμονίζει με τα διεθνή ακαδημαϊκά πρότυπα ανοίγοντας τους διάπλατα τις πόρτες του μέλλοντος», κατέληξε.