Παράθυρο ευκαιρίας στις ελληνικές τράπεζες για να προχωρήσουν σε εκδόσεις τίτλων πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ άνοιξε με την απόφαση του οίκου DBRS να επαναφέρει την Ελλάδα στην επενδυτική βαθμίδα. Οι τράπεζες βρίσκονται σε προετοιμασία πολλών και μεγάλων νέων εκδόσεων, οι περισσότερες από τις οποίες θα γίνουν από το 2024.
Η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας από έναν οίκο που αναγνωρίζεται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα είναι το πρώτο βήμα για αλλάξει η αξιολόγηση των ελληνικών τραπεζών και των τίτλων που εκδίδουν από τις αγορές, ώστε να διαμορφωθούν οι προϋποθέσεις για να δανείζονται με λογικά επιτόκια και όχι με επιτόκια που θυμίζουν... πιστωτική κάρτα, όπως συνέβαινε τα προηγούμενα χρόνια.
Αυτό που χρειάζονται τώρα οι τράπεζες είναι να αναβαθμισθεί η Ελλάδα και από τον οίκο S&P στην επενδυτική βαθμίδα (η αξιολόγηση θα γίνει στις 20 Οκτωβρίου), για να ακολουθήσει και η αναβάθμιση των τραπεζών από τον ίδιο οίκο, ο οποίος ουσιαστικά την έχει προαναγγείλει από τον Απρίλιο. Με «διαβατήριο» αυτή την αναβάθμιση, οι τράπεζες θα μπορέσουν να εκδώσουν τίτλους με βελτιωμένη βαθμολογία και χαμηλότερα επιτόκια.
Υπενθυμίζεται ότι οι τράπεζες κάνουν έναν αγώνα δρόμου για να καλύψουν τις εποπτικές απαιτήσεις για τα ελάχιστα ίδια κεφάλαια και επιλέξιμες υποχρεώσεις (MREL). Δηλαδή, για να συγκεντρώσουν μέσω εκδόσεων τίτλων πρόσθετα κεφάλαια πέραν των βασικών, τα οποία θα πρέπει να έχουν στην άκρη, όπως ορίζουν οι κανόνες, ώστε να καλυφθεί το κόστος μιας κατάρρευσής τους. Υπολογίζεται ότι μέχρι το 2025, που είναι και το τελευταίο έτος προσαρμογής, οι τράπεζες θα πρέπει να συγκεντρώσουν περισσότερα από 10 δισ. ευρώ με νέες εκδόσεις.
Η Τράπεζα της Ελλάδος επισήμανε στην Έκθεση του Διοικητή για το 2022 ότι τα υψηλά κόστη άντλησης κεφαλαίων από τις αγορές αποτελούν απειλή για την κερδοφορία των τραπεζών, ενώ μετά την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας από το Δημόσιο οι τράπεζες θα μπορέσουν να αντλήσουν κεφάλαια με χαμηλότερο κόστος.
«Σχετικά με τις προοπτικές της κερδοφορίας των ελληνικών τραπεζών», όπως σημειώνει η ΤτΕ, «η αυστηροποίηση των χρηματοπιστωτικών συνθηκών διεθνώς έχει οδηγήσει σε αύξηση του κόστους δανεισμού από τις διεθνείς κεφαλαιαγορές, με αποτέλεσμα την αύξηση των δαπανών για τόκους.
Ο παράγοντας αυτός αναμένεται να διατηρηθεί καθώς θα συνεχίζονται οι εκδόσεις ομολόγων των ελληνικών τραπεζών, στο πλαίσιο της προόδου προς την κάλυψη της Ελάχιστης Απαίτησης Ιδίων Κεφαλαίων και Επιλέξιμων Υποχρεώσεων (MREL), σε ένα περιβάλλον αυξημένων επιτοκίων. Σε αυτό το πλαίσιο, ενδεχόμενες περαιτέρω αναβαθμίσεις των πιστοληπτικών αξιολογήσεων των ελληνικών τραπεζών αναμένεται να συμβάλουν στη συγκράτηση του κόστους δανεισμού τους από τις διεθνείς κεφαλαιαγορές. Μια επιπλέον πρόκληση για την κερδοφορία των τραπεζών προέρχεται από την επίδραση της αύξησης στο κόστος χρηματοδότησής τους, με μια ενδεχόμενη σημαντική αύξηση στα επιτόκια καταθέσεων να επιδρά ιδιαίτερα αυξητικά στις δαπάνες για τόκους».
Οι τράπεζες έχουν προχωρήσει σε πολλές εκδόσεις ακριβών ομολόγων, αντλώντας συνολικά το 2022 και στις αρχές του 2023 το ποσό των 2,97 δισ. ευρώ.
Όπως αναφέρει η ΤτΕ, «το 2022 και στις αρχές του 2023 οι σημαντικές ελληνικές τράπεζες εξέδωσαν ομόλογα με σκοπό την κάλυψη της Ελάχιστης Απαίτησης Ιδίων Κεφαλαίων και Επιλέξιμων Υποχρεώσεων (MREL). Οι εκδόσεις αυτές διενεργήθηκαν με αυξημένο κόστος σε σχέση με το 2021, σε συνάφεια με τη σημαντική επιδείνωση των διεθνών χρηματοπιστωτικών συνθηκών και το αυξημένο κόστος αντίστοιχων εκδόσεων ευρωπαϊκών τραπεζών.
Συγκεκριμένα, το 2022 και στις αρχές του 2023 πραγματοποιήθηκαν οι ακόλουθες εκδόσεις ομολόγων υψηλής εξοφλητικής προτεραιότητας:
1) Alpha Bank: τρεις εκδόσεις συνολικού ύψους 920 εκατ. ευρώ με μεσοσταθμικό επιτόκιο 7,23% και μεσοσταθμική διάρκεια 4,0 έτη,
2). Eurobank: δύο εκδόσεις συνολικού ύψους 1 δισεκ. ευρώ με μεσοσταθμικό επιτόκιο 5,69% και μεσοσταθμική διάρκεια 4,4 έτη,
3) Εθνική Τράπεζα: μία έκδοση το Νοέμβριο του 2022 5ετούς ύψους 500 εκατ. ευρώ με τοκομερίδιο 7,25% και μία έκδοση το Δεκέμβριο του 2022 ύψους 200
εκατ. λίρες Αγγλίας με διάρκεια 4,5 έτη και με τοκομερίδιο 8,75% (τελικό κόστος για την τράπεζα 6,97% μετά από συναλλαγές ανταλλαγής νομισμάτων) και
4) Τράπεζα Πειραιώς: μία έκδοση 350 εκατ. ευρώ με επιτόκιο 8,25% και διάρκεια 4,2 έτη.
Επίσης, εκδόθηκαν τα ακόλουθα ομόλογα μειωμένης εξασφάλισης:
1) από τη Eurobank το Δεκέμβριο του 2022, ομόλογο Tier 2 ύψους 300 εκατ. ευρώ με τοκομερίδιο 10% και
2) από την Alpha Bank το Φεβρουάριο του 2023, ομόλογο AT1 ύψους 400 εκατ. ευρώ με τοκομερίδιο 11,875%».
Οι ελπίδες των τραπεζών για συγκράτηση του κόστους δανεισμού τους από τις αγορές στρέφονται πλέον στην αναβάθμιση της πιστοληπτικής αξιολόγησης του Δημοσίου, που θα συμπαρασύρει σε άνοδο και τις δικές τους βαθμολογίες. Όπως επισημαίνει η ΤτΕ, «ενδεχόμενη αναβάθμιση του Ελληνικού Δημοσίου (ΕΔ) στην Επενδυτική Κατηγορία αναμένεται να οδηγήσει σε αναβαθμίσεις και των τεσσάρων μεγάλων τραπεζών, όπως συνέβη το 2022 και στις αρχές του 2023».