Το οικονομικό κλίμα έχει βελτιωθεί μετά την ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης και την αλληλουχία θετικών εξελίξεων που ακολούθησε δείχνει ότι διαμορφώνονται πλέον προϋποθέσεις για να αποκτήσει η ελληνική οικονομία αυτοτροφοδοτούμενη αναπτυξιακή δυναμική. Τους επόμενους μήνες θα φανεί κατά πόσο η χώρα, το πολιτικό σύστημα και οι παραγωγικές δυνάμεις του τόπου μπορούν να αξιοποιήσουν – και σε ποιό βαθμό – τις δυνατότητες που δημιουργούνται.
Σε ανάλυση του το Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών ΕΝΑ εκτιμά ότι το τελικό αποτέλεσμα ασφαλώς θα επηρεασθεί από τις εξελίξεις στο ρευστό διεθνές περιβάλλον και την Ευρωζώνη. Κυρίως όμως θα εξαρτηθεί από την ικανότητα του πολιτικού συστήματος και την ετοιμότητα της κοινωνίας και των παραγωγικών τάξεων να “απαντήσουν αποτελεσματικά στις προκλήσεις”, αφήνοντας οριστικά πίσω πρακτικές που οδήγησαν στην κρίση και εν συνεχεία την παρόξυναν.
Οι αναλυτές επισημαίνουν ότι η σημαντικότερη πρόκληση για τα κόμματα, τις κοινωνικές δυνάμεις και τον επιχειρηματικό κόσμο είναι η αντιμετώπιση των επιπτώσεων από τη μακροχρόνια λιτότητα, η αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων και η αποκατάσταση των ανισοτήτων που διεύρυνε η οικονομική κρίση.
Οπως αναφέρεται στο τελευταίο μηνιαίο Δελτίο Οικονοµικών Εξελίξεων του Ινστιτούτου ΕΝΑ, στο επίπεδο της πραγματικής οικονομίας διαμορφώνονται ελπιδοφόρες εξελίξεις, οι οποίες υπό προϋποθέσεις και μέσω μιας ανατροφοδοτούμενης διαδικασίας, θα μπορούσαν να δημιουργήσουν συνθήκες βιώσιμης ανάπτυξης.
Η οικονομία ξαναβρίσκει το "νήμα"
Στην ανάλυση σημειώνεται ότι το δίμηνο Ιούνιου-Ιουλίου ήταν πλούσιο σε θετικές εξελίξεις για την ελληνική οικονομία. Αυτές οι διαδοχικές εξελίξεις έρχονται να «πιάσουν το νήμα» από το 3ο τρίμηνο του 2016, όταν ο ρυθμός μεγέθυνσης της οικονομίας κατέγραψε σημαντική άνοδο (2,1% σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2015).
Λαμβανομένης υπόψη και της οριακής αύξησης του ΑΕΠ κατά το 1ο τρίμηνο του 2017, εν μέσω ανοικτής τότε διαδικασίας αξιολόγησης, φαίνεται ότι ενισχύεται η δυναμική ανάκαμψης της οικονομίας και θα συνεχισθεί με ταχύτερους ρυθμούς η πορεία προς την οριστική έξοδο της χώρας από το πρόγραμμα οικονομικής προσαρμογής.
Κλειδί γι αυτή την εξέλιξη απετέλεσε η συμφωνία με τους εταίρους-δανειστές στο Eurogroup της 15ης Ιουνίου, η οποία σηματοδότησε την επιτυχή ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης και επέδρασε θετικά στο οικονομικό κλίμα, αίροντας την αβεβαιότητα, αλλά και διασφαλίζοντας την απαραίτητη ρευστότητα τόσο για το Δημόσιο όσο και για την πραγματική οικονομία.
Οι αναλυτές του Ινστιτούτου επισημαίνουν ότι ακόμα και στο ζήτημα του χρέους, παρ'ότι η απόφαση της 15ης Ιουνίου απέχει από μια δραστική λύση, εν τούτοις έχει θετικό πρόσημο, καθώς αποτυπώθηκε με μεγαλύτερη σαφήνεια η βούληση των εταίρων για αναδιάρθρωση-ελάφρυνση.
Οι θετικές εξελίξεις
Γι αυτό άλλωστε ακολούθησαν μιά σειρά γεγονότα και εξελίξεις ιδιαίτερης σημασίας για την ελληνική οικονομία, καθώς ενίσχυσαν την εμπιστοσύνη των αγορών στις δημοσιονομικές προοπτικές της χώρας. Τα σημαντικότερα:
-Ο οίκος Moody’s, στις 23 Ιουνίου 2017, αναβάθμισε την πιστοληπτική ικανότητα της Ελλάδα
- Στη συνέχεια, στις 21 Ιουλίου, η Standard and Poor’s αναβάθμισε τις προοπτικές (outlook) από σταθερές σε θετικές.
- Στις 12 Ιουλίου η Κομισιόν αποφάσισε να βγάλει την Ελλάδα από τη Διαδικασία Υπερβολικού Ελλείμματος, στην οποία βρισκόταν από το 2009. Αν και αναμενόμενη, η απόφαση αυτή έχει συμβολική σημασία και αποτελεί «ψήφο εμπιστοσύνης» προς τη χώρα από την πλευρά της Επιτροπής, δεδομένης της συγκυρίας έκδοσης ομολόγου.
- Εγινε δοκιμαστική έξοδος στις διεθνείς αγορές κεφαλαίου, η οποία στέφθηκε με επιτυχία, καθώς η χώρα δανείστηκε με το χαμηλότερο επιτόκιο από την έναρξη της κρίσης, ενώ η έκδοση υπερκαλύφθηκε με προσφορές από μεγάλο αριθμό νέων επενδυτών
Η πορεία της οικονομίας
Στο επίπεδο της πραγματικής οικονομίας, οι αναλυτές του Ινσιτούτου ΕΝΑ καταγράφουν σειρά θετικών στοιχείων και ελπιδοφόρων ενδείξεων, που κατά την εκτίμηση τους ενισχύουν τις πιθανότητες και τις προοπτικές εισόδου της ελληνικής οικονομίας σε τροχιά επιταχυνόμενης ανάκαμψης.
Τα σημαντικότερα στοιχεία και οι εξελίξεις που συνηγορούν σ' αυτή την προοπτική:
* Το ποσοστό ανεργίας βαίνει συνεχώς μειούμενο, φθάνοντας στο 21,7% τον Απρίλιο, ενώ το 2013 είχε φθάσει 27,5%.
* Στο πρώτο φετινό εξάμηνο είχαμε πρωτογενές πλεόνασμα 1.936 εκατ. ευρώ, ενώ ο στόχος ήταν 431 εκατ. ευρώ και η αντίστοιχη περυσινή επίδοση 1.632 εκατ. Ευρώ. Η υπερκάλυψη των δημοσιονομικών στόχων δείχνει κατά το Ινστιτούτο ΕΝΑ ότι η Ελλάδα μπορεί να βάλει τάξη στα «του οίκου της» και ότι δεν θα επιστρέψει σε νοοτροπίες του παρελθόντος. Το “μηνυμα” αυτό αυτή έχει και στο εξωτερικό “παραλήπτες”, οι οποίοι αναθεωρούν επί τα βελτίω τις προβλέψεις τους για την ελληνική οικονομία.
* Στο πεδίο των τιμών, έπειτα από 45 συνεχόμενους μήνες αποπληθωρισμού, από τον Δεκέμβριο του 2016 ο Γενικός Δείκτης Τιμών Καταναλωτή έχει επιστρέψει σε θετικό πρόσημο. Συγκεκριμένα, τον Ιούνιο σημείωσε άνοδο1,02% σε 12μηνη βάση σύγκρισης.
* Τον Ιούλιο σημείωσαν σημαντική άνοδο τόσο ο δείκτης οικονομικού κλίματος, όσο και ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης ενώ καταγράφεται βελτίωση σε όλους τους επιμέρους δείκτες οικονομικού κλίματος.
* Ο Γενικός Δείκτης Κύκλου Εργασιών στη Βιομηχανία αυξήθηκε τον Μάιο κατά 19% σε σύγκριση με τον αντίστοιχο περυσινό μήνα, ενώ έναντι του Απριλίου 2017 αυξήθηκε κατά 9,1%.
* Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών παραμένει βέβαια ελλειμματικό, αλλά το άνοιγμα περιορίζεται: Στο πρώτο φετινό 5μηνο μειώθηκε κατά 63,9 εκατ. ευρώ σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο το 2016. Αξιοσημείωτη η μεγάλη αύξηση των εξαγωγών κατά 19,2%.
* Στο πεδίο του τουρισμού, το ισοζύγιο ταξιδιωτικών υπηρεσιών το Μάιο παρουσίασε πλεόνασμα 925,9 εκατ. ευρώ (αυξημένο κατά 2,5% σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2016). Οι αφίξεις αυξήθηκαν κατά 1,5% (Μάιος 2017- Μάιος 2016). Οι αεροπορικές αφίξεις στο 6μηνο Ιανουαρίου–Ιουνίου αυξήθηκαν κατά 10,5%.
* Στο χρηματοπιστωτικό τομέα είναι αξιοσημείωτη η αύξηση της καθαρής ροής καταθέσεων των νοικοκυριών (κατά 771 εκατ. ευρώ τον Ιούνιο, έναντι μείωσης κατά 214 εκατ. ευρώ τον προηγούμενο μήνα), όσο και των καταθέσεων επιχειρήσεων (+947 εκατ. ευρώ, έναντι αύξησης 665 εκατ. ευρώ τον προηγούμενο μήνα).
* Στο πεδίο των επενδύσεων, κατά το 1ο τρίμηνο του 2017 καταγράφηκε αύξηση στο μηχανολογικό και μεταφορικό εξοπλισμό, που αφορά όμως κυρίως παραγγελίες πλοίων. Σημειώνεται ότι για το 2017, το εθνικό σκέλος του Προγράμματος αναμένεται να ανέλθει σε 1 δισεκ. ευρώ, γεγονός που εκτιμάται πως θα επιτρέψει τη χρηματοδότηση επενδυτικών σχεδίων σε τομείς όπως οι υποδομές και το ανθρώπινο κεφάλαιο.