Τροχοπέδη στην αναπροσαρμογή της οικονομίας η στενότητα των αποταμιευτικών και χρηματοδοτικών πόρων. Το ποσοστό των αποταμιεύσεων των νοικοκυριών στο ΑΕΠ είναι αρνητικό στην Ελλάδα, ενώ όσον αφορά τα ίδια κεφάλαια των επιχειρήσεων, ένα μέρος αυτών αναλώθηκε για την εξυπηρέτηση των υποχρεώσεων, ελλείψει κερδοφορίας και πρόσβασης σε αγοραία χρηματοδότηση τόνισε κατά την ομιλία στο Χρηματιστήριο Αθηνών ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας Γιάννης Στουρνάρας. Όσον αφορά την εξωτερική χρηματοδότηση, οι τραπεζικές πιστώσεις παραμένουν υποτονικές, ενώ οι εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης από τις κεφαλαιαγορές δεν έχουν αναπτυχθεί επαρκώς.
Γ. Στουρνάρας: Απαιτούνται επενδύσεις 50 δισ για την ανάκαμψη της οικονομίας
Εργαλείο αποκλιμάκωσης, οι δυνατότητες που προσφέρουν οι κεφαλαιαγορές ή η εναλλακτική χρηματοδότηση, όπως: 1) τα εργαλεία “συνεπένδυσης” (equity funding), στα οποία περιλαµβάνονται µεταξύ άλλων τα κεφάλαια επιχειρηµατικών συµµετοχών (venture capital), η συµµετοχική χρηµατοδότηση (equity crowdfunding) και οι εξειδικευµένες χρηµατιστηριακές πλατφόρµες αγορών µετοχών μικρομεσαίων επιχειρήσεων (specialised platforms for public listing of SMEs). 2) τα υβριδικά εργαλεία, όπως π.χ. οι µετατρέψιµες οµολογίες (convertible bonds) και το mezzanine finance, τα οποία κατά κανόνα αφορούν δανεισµό που υπό προϋποθέσεις µπορεί να µετατραπεί σε µετοχική συµµετοχή, και 3) ο δανεισµός εκτός τραπεζικού συστήµατος, π.χ. μέσω έκδοσης εταιρικών ομολόγων, τιτλοποιημένου χρέους (securitised debt) και καλυμμένων ομολογιών (covered bonds).
H Χρηματοδότηση στην ΕΕ και η Ενωση Κεφαλαιαγορών
Στην ΕΕ η χρηματοδότηση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων από τις κεφαλαιαγορές ανέρχεται σε λιγότερο από 15% της συνολικής τους χρηματοδότησης. Βασικό πρόβλημα το οποίο αναμένεται να επιλυθεί από την Ένωση Κεφαλαιαγορών το ότι ένα 75% περίπου των διαχειριζόμενων από τους ιδιοκτήτες τους εταιριών στην Ευρώπη δεν διαθέτει πιστοληπτική διαβάθμιση.
Προτάσεις για την Ένωση Κεφαλαιαγορών τελούν ακόμα υπό διαπραγμάτευση, ενώ τις τελευταίες δύο εβδομάδες η Επιτροπή ανακοίνωσε 5 νέες προτάσεις που αφορούν τη δυνατότητα που μπορούν να δώσει η χρηματοοικονομική τεχνολογία (FinTech) και η συμμετοχική χρηματοδότηση (Crowdfunding) στην ανάπτυξη και χρηματοδότηση των μικρομεσαίων και νεοφυών επιχειρήσεων, πλάνο για την ενίσχυση των φιλικών προς το περιβάλλον και διατηρήσιμων επενδύσεων (green and sustainable finance), κοινούς κανόνες για τα καλυμμένα ομόλογα, ως σταθερή και φθηνή πηγή χρηματοδότησης για τα πιστωτικά ιδρύματα, ιδίως όταν οι αγορές είναι λιγότερο ανεπτυγμένες, μειώνοντας έτσι το κόστος δανεισμού για την ευρύτερη οικονομία, την άρση των εμποδίων για τη διασυνοριακή διανομή επενδυτικών κεφαλαίων καθιστώντας την απλούστερη, ταχύτερη και λιγότερο δαπανηρή, και την αποσαφήνιση για το εφαρμοστέο δίκαιο που θα ισχύει στη διασυνοριακή μεταβίβαση διεκδίκησης χρέους, προωθώντας τις διασυνοριακές επενδύσεις.
Οι επενδυτές, ασφαλιστικές κα συνταξιοδοτικά ταμεία
Οι ιδιώτες επενδυτές στην ΕΕ διατηρούν συνήθως τα κεφάλαιά τους σε τραπεζικούς λογαριασμούς με βραχυπρόθεσμη ληκτότητα. Επίσης, θεσμικοί επενδυτές, ιδίως ασφαλιστικές εταιρίες και συνταξιοδοτικά ταμεία, που παραδοσιακά ήταν μακροπρόθεσμοι επενδυτές έχουν περιορίσει τις επενδύσεις μετοχικού κεφαλαίου σε περίπου 5-10% του συνολικού χαρτοφυλακίου τους.
Η Ένωση Κεφαλαιαγορών, διευκολύνοντας την πρόσβαση σε ελκυστικές επενδύσεις με ανταγωνιστικούς και διαφανείς όρους, αναμένεται να αυξήσει τις τοποθετήσεις των εν λόγω επενδυτών σε κεφαλαιακά προϊόντα επιχειρήσεων εντός της ΕΕ. Η εξέλιξη αυτή θα βοηθήσει να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις από τη γήρανση του πληθυσμού και τα χαμηλά επιτόκια στη βιωσιμότητα των ασφαλιστικών ταμείων, ενώ ταυτόχρονα θα δημιουργήσει νέες ευκαιρίες χρηματοδότησης των επιχειρήσεων.
Οι τρόποι για να προσελκύσει η Ελλάδα επενδύσεις
Η Ελλάδα από την πλευρά της για να προσελκύσει η χώρα άμεσες ξένες επενδύσεις, προτεραιότητα θα πρέπει να δώσει στην άρση σημαντικών αντικινήτρων, όπως η γραφειοκρατία, η ασάφεια και η αστάθεια του νομοθετικού και ρυθμιστικού πλαισίου, το μη προβλέψιμο φορολογικό σύστημα, η ελλιπής προστασία των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας και οι καθυστερήσεις στη δικαστική επίλυση των διαφορών.
Επίσης, έμφαση θα πρέπει να δοθεί στην προώθηση των συγχρηματοδοτούμενων έργων και στη συστηματική αξιοποίηση των ευρωπαϊκών πόρων των διαρθρωτικών ταμείων στο πλαίσιο του νέου ΕΣΠΑ 2014-2020, καθώς και άλλων προγραμμάτων όπως αυτά του Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων.
Οι δημόσιες επενδύσεις θα ενισχύσουν τις επιχειρηματικές επενδύσεις ωστόσο το κυριότερο όμως είναι η συνέχιση των μεταρρυθμίσεων και των αποκρατικοποιήσεων.