Στο τέλος του μεγάλου δρόμου της συρρίκνωσης των δικτύων τους και της μείωσης του προσωπικού φθάνουν πλέον οι ελληνικές τράπεζες, καθώς οι τραπεζίτες εκτιμούν ότι τα σημερινά μεγέθη δικτύων είναι άριστα και δεν απαιτείται άλλη συρρίκνωση, καθώς μάλιστα οι ελληνικές τράπεζες έχουν τις καλύτερες επιδόσεις στην ευρωζώνη σε ό,τι αφορά τη σχέση των λειτουργικών δαπανών με τα έσοδα.
Είναι χαρακτηριστικές οι σημερινές δηλώσεις σε αναλυτές από τον Χρήστο Μεγάλου, διευθύνοντα σύμβουλο της Τράπεζας Πειραιώς, η οποία μεγάλωσε απότομα με μεγάλες συγχωνεύσεις την προηγούμενη δεκαετία, έφθασε να έχει τον μεγαλύτερο αριθμό απασχολούμενων υπαλλήλων και υποχρεώθηκε να μειώσει στο μισό το προσωπικό της.
Όπως τόνισε ο κ. Μεγάλου, το δίκτυο της Πειραιώς έχει πλέον το άριστο (optimal) μέγεθος, ενώ έχουν επιτευχθεί και οι στόχοι που είχε θέσει η διοίκηση για τη μείωση του προσωπικού ανά κατάστημα, στο πλαίσιο του νέου επιχειρηματικού μοντέλου που ακολουθεί, αξιοποιώντας πλέον σε πολύ μεγάλο βαθμό την τεχνολογία.
Ο κ. Μεγάλου άφησε σαφώς να εννοηθεί ότι η εθελουσία έξοδος του 2024, που θα έχει για την Πειραιώς κόστος 40 εκατ. ευρώ, θα είναι και η τελευταία αντίστοιχη πρωτοβουλία, ενώ η τράπεζα θα συνεχίσει να επενδύει στην ψηφιακή τεχνολογία για τη βελτίωση των λειτουργιών της, δαπανώντας ετησίως φέτος και τα επόμενα χρόνια περίπου 150 εκατ. ευρώ.
Η Πειραιώς έφθασε σε αυτό το σημείο, έχοντας μειώσει δραστικά την προηγούμενη δεκαετία το προσωπικό της. Στο τέλος του 2013 απασχολούσε 14.110 υπαλλήλους, σύμφωνα με στοιχεία της Ένωσης Τραπεζών, ενώ στο τέλος του 2023 ο αριθμός των απασχολούμενων είχε μειωθεί σε 7.349, δηλαδή κατά 48%. Το δίκτυο της τράπεζας το 2013 αριθμούσε 540 καταστήματα, αλλά το 2023 είχαν μειωθεί σε μόλις 378.
Αξίζει να σημειωθεί ότι, όπως τόνισε ο κ. Μεγάλου, η Τράπεζα Πειραιώς κατέβασε το γ' τρίμηνο του 2024 τον δείκτη λειτουργικών εξόδων προς έσοδα στο 30%. Ένα ποσοστό που αν δεν είναι το χαμηλότερο στην ευρωζώνη σίγουρα είναι ένα από τα χαμηλότερα και αναδεικνύει τα αποτελέσματα σε επίπεδο αποδοτικότητας που είχε η συρρίκνωση δικτύων και η μείωση προσωπικού.
Στην ίδια κατεύθυνση με την Πειραιώς φαίνεται ότι κινούνται όλες οι μεγάλες τράπεζες. Τα προγράμματα εθελουσίας εξόδου του 2024 θα είναι και τα τελευταία, ενώ δεν υπάρχουν άλλα περιθώρια για κλείσιμο καταστημάτων.
Το μεγάλο ψαλίδι
Η οικονομική κρίση αποδεκάτισε τα τα τραπεζικά δίκτυα και τους απασχολούμενους, αλλά οι τράπεζες δεν σταμάτησαν τις περικοπές, αντίθετα βρήκαν ευκαιρία από την κρίση της πανδημίας, που ενίσχυση τις ηλεκτρονικές συναλλαγές, να περιορίσουν ακόμη περισσότερο καταστήματα και προσωπικό.
Μέσα σε τέσσερα χρόνια (2020 - 2023), στις τέσσερις συστημικές τράπεζες χάθηκαν περισσότερες από 9.000 θέσεις εργασίας και έκλεισαν περισσότερα από 400 καταστήματα, σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών.
Συνολικά στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα, η περίοδος της οικονομικής κρίσης (2009 - 2019) έφερε δραματική μείωση προσωπικού και καταστημάτων των τραπεζών, κατά 43% και 56% αντίστοιχα. Στα τέσσερα χρόνια που συνέπεσαν με την πανδημία και την αλλαγή της τραπεζικής εξυπηρέτησης, με στροφή στις ηλεκτρονικές υπηρεσίες, οι συστημικές τράπεζες μείωσαν περαιτέρω, κατά 25% περίπου, το προσωπικό τους και τα καταστήματα.
Τα υγειονομικά μέτρα έδωσαν την ευκαιρία στις διοικήσεις να επιταχύνουν τον ψηφιακό μετασχηματισμό, με τους πελάτες, θέλοντας και μη, να περνούν στις ψηφιακές υπηρεσίες, οι οποίες πλέον κυριαρχούν συντριπτικά στις περισσότερες καθημερινές συναλλαγές. Έτσι, οι τράπεζες περνούν σε ένα νέο οργανωτικό μοντέλο, όπου η πυκνότητα του δικτύου είναι αισθητά μειωμένη και τα καταστήματα γίνεται προσπάθεια να αξιοποιηθούν για την παροχή υπηρεσιών με μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία.
Στοιχεία της Ένωσης Τραπεζών αποκαλύπτουν ότι:
- Το 2023 χάθηκαν στις τέσσερις συστημικές τράπεζες 883 θέσεις εργασίας, μέσω προγραμμάτων εθελουσίας εξόδου. Ο συνολικός αριθμός των υπαλλήλων μειώθηκε σε 25.675 από 26558 το 2022. Ο αριθμός των καταστημάτων μειώθηκε κατά 54 και περιορίσθηκαν σε 1.224 από 1.278 το 2022.
- Την περίοδο 2020 - 2023, όπου έγινε και η γρήγορη μετάβαση στις ψηφιακές συναλλαγές, η συρρίκνωση προσωπικού και καταστημάτων ήταν δραματική. Ο αριθμός των υπαλλήλων μειώθηκε από 35.033 στο τέλος του 2019 σε 25.675 στο τέλος του 2023, δηλαδή χάθηκαν 9.358 θέσεις εργασίας, μια μείωση κατά 26,7%. Την ίδια περίοδο, έκλεισαν 424 καταστήματα, καθώς ο συνολικός αριθμός τους μειώθηκε από 1.648 σε 1.224.
- Από τις επιμέρους τράπεζες, η μεγαλύτερη συρρίκνωση δικτύου καταστημάτων και προσωπικού καταγράφεται στην Πειραιώς. Είναι χαρακτηριστικό ότι από το τέλος του 2019 έως το τέλος του 2023 η τράπεζα έκλεισε 149 καταστήματα και μείωσε το προσωπικό της κατά 3.385 υπαλλήλους.