Εξαιρετικά κρίσιμος για την πορεία των τραπεζών την τριετία 2019 – 2021, όπου καλούνται να μειώσουν δραστικά τα «κόκκινα» δάνεια, θα είναι ο Ιανουάριος, καθώς οι ευρωπαϊκές αρχές θα κρίνουν τα σχέδια των ελληνικών αρχών για υποστήριξη στις τράπεζες, ενώ στο τέλος του μήνα θα ληφθούν οι τελικές αποφάσεις του SSM για τις ελάχιστες κεφαλαιακές απαιτήσεις.
Δεδομένη θεωρείται η απαίτηση του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού της ΕΚΤ να προχωρήσουν οι τράπεζες σε ταχεία μείωση των προβληματικών ανοιγμάτων, με στόχο να μειωθούν το συντομότερο σε μονοψήφιο ποσοστό, όπως βέβαιο είναι και ότι ο εποπτικός έλεγχος, με βάση τα stress tests του 2018 και άλλα στοιχεία που αξιολογούνται (SREP - Supervisory Review and Evaluation Process) θα καταλήξει σε «τσιμπημένες» κεφαλαιακές απαιτήσεις.
Ενδεικτικό της αβεβαιότητας που υπάρχει είναι το γεγονός ότι, όπως δήλωσαν στελέχη της Τράπεζας Πειραιώς σε αναλυτές της Goldman Sachs, ο SSM εξακολουθεί να μην έχει απαντήσει οριστικά στην τράπεζα για το επιχειρησιακό σχέδιο μείωσης των «κόκκινων» δανείων, που έχει υποβληθεί από τον Σεπτέμβριο.
Το μεγάλο ζητούμενο από την πλευρά των τραπεζικών διοικήσεων, αλλά και της αγοράς, είναι να υπάρχει στο τραπέζι, πριν το τέλος Ιανουαρίου, τουλάχιστον ένα σχέδιο για την παροχή υποστήριξης στις τράπεζες, ώστε να αποφύγουν τις δυσμενείς παρενέργειες στην κεφαλαιακή τους βάση από την επιτάχυνση της εξυγίανσης των ισολογισμών.
Σύμφωνα με πληροφορίες, βρίσκονται σε εξέλιξη εντατικές διεργασίες στο τρίγωνο Αθήνας – Φρανκφούρτης – Βρυξελλών, ώστε να «ανάψει πράσινο» από τις ευρωπαϊκές αρχές στα σχέδια της Τράπεζας της Ελλάδος και του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (το επεξεργάζεται η Goldman Sachs):
1. Το «δυνατό» σημείο του σχεδίου Στουρνάρα, σύμφωνα με την αξιολόγηση που έκανε η ΕΚΤ, είναι ότι δίνει μια ευφάνταστη λύση στο μεγάλο πρόβλημα με τις αναβαλλόμενες φορολογικές πιστώσεις (DTC), που αποτελούν διαρκή απειλή για τους μετόχους των τραπεζών, καθώς μπορούν να μετατραπούν σε μετοχές που θα πάρει το Δημόσιο (ΤΧΣ). Όμως, όπως δήλωσαν Έλληνες τραπεζίτες στην Goldman Sachs, πρόκειται για ένα σχέδιο που βρίσκεται σε πολύ αρχικό στάδιο επεξεργασίας, ενώ ο SSM έχει εκφράσει επιφυλάξεις για το μέγεθος του οχήματος ειδικού σκοπού (SPV), θεωρώντας ότι είναι υπερβολικό και θα πρέπει να μειωθεί. Επί της αρχής, πάντως, ο SSM έχει ήδη εγκρίνει το σχέδιο, αλλά θα πρέπει να εγκριθεί και από τη Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Κομισιόν. Όπως έλεγαν τραπεζίτες στην Goldman, η μεταφορά των DTC σε όχημα ειδικού σκοπού μπορεί να συνιστά κρατική ενίσχυση. Πάντως, η Κομισιόν έχει αποδείξει ως τώρα ότι εφαρμόζει με αρκετή ελαστικότητα τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις, όταν διακυβεύεται η χρηματοπιστωτική σταθερότητα.
2. Το σχέδιο ΤΧΣ – Goldman Sachs έχει το μεγάλο πλεονέκτημα ότι «πατάει» στη σταθερή βάση αντίστοιχου ιταλικού σχεδίου, το οποίο έχει εγκριθεί από την Κομισιόν για να εφαρμοσθεί στην Ιταλία. Η παροχή κρατικών εγγυήσεων για να μπορέσουν οι τράπεζες να τιτλοποιήσουν προβληματικά δάνεια και να πιάσουν καλή τιμή στην αγορά, στο βαθμό που οι senior τίτλοι θα έχουν εγγύηση περιορισμού ζημιών από το κράτος, «σκοντάφτει» μόνο σε ένα πρόβλημα: ότι πρέπει να βρεθεί ένας τρόπος, ώστε οι senior τίτλοι να πάρουν από έναν οίκο αξιολόγηση επενδυτικής βαθμίδας, διότι οι ευρωπαϊκοί κανόνες δεν επιτρέπουν να παρέχει εγγυήσεις το κράτος σε τίτλους κατηγορίας junk. Για την επίλυση αυτού του προβλήματος, που χρειάζεται ευφάνταστες χρηματοπιστωτικές επινοήσεις, έχει ζητηθεί η βοήθεια της JP Morgan και εκφράζεται αισιοδοξία ότι μπορεί να υπάρξει μια θετική έκβαση.
Τα σχέδια των τραπεζών
Στο μεταξύ, οι τράπεζες αναπτύσσουν τις δικές τους πρωτοβουλίες, για τις οποίες ενημέρωσαν, την Παρασκευή, τους αναλυτές της Goldman Sachs, σε ημερίδα για τις ελληνικές τράπεζες.
Η Eurobank, που είναι και η πλέον προωθημένη στις πρωτοβουλίες για εξυγίανση του ισολογισμού,
ενημέρωσε για το χρονοδιάγραμμα της συγχώνευσης με την Grivalia και την τιτλοποίηση προβληματικών δανείων.
Μέσα στο α’ τρίμηνο θα υποβάλει στον SSM τα στοιχεία για τα δάνεια που θα τιτλοποιηθούν και θα προχωρήσει σε τιμολόγηση της τιλοποίησης. Τον Απρίλιο θα ολοκληρωθεί η συγχώνευση με την Grivalia, ενώ το 4ο τρίμηνο θα διατεθούν οι τίτλοι μεσαίας διαβάθμισης (mezzanine) σε επενδυτές. Η καθαρή λογιστική αξία του SPV, στο οποίο θα μεταβιβασθούν τα δάνεια, αναμένεται να είναι 1,35 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 1,05 δισ. ευρώ αντιστοιχούν στα ομόλογα υψηλής διαβάθμισης (senior) και 0,3 δισ. ευρώ στα mezzanine. Η τράπεζα έχει ήδη καταλήξει σε συμφωνία με τον SSM για τα θέματα της τιτλοποίησης.
Η διοίκηση της Alpha προβληματίζεται για την ενδεχόμενη αραίωση της συμμετοχής των παλαιών μετόχων (dilution) σε περίπτωση επιτάχυνσης της μείωσης των προβληματικών ανοιγμάτων, που θα μπορούσε να προκαλέσει αύξηση κεφαλαίου υπέρ του Δημοσίου, λόγω των αναβαλλόμενων φορολογικών πιστώσεων (DTC). Αν επιτύχει η προσπάθεια της Eurobank για γρήγορη μείωση NPE’s με τιτλοποίηση, η διοίκηση της Alpha εξετάζει το ενδεχόμενο να εφαρμόσει ανάλογο σχέδιο, για να εξαλείψει τον κίνδυνο dilution.
Η διοίκηση της Εθνικής ανέφερε ότι θα επιδιώξει πιο σταδιακή μείωση των προβληματικών ανοιγμάτων σε σχέση με την Eurobank. Αναφέρθηκε, επίσης, ότι η τράπεζα σχεδιάζει να αντλήσει κεφάλαια με τίτλους Tier 2, για να καλύψει τις απαιτήσεις του νέου εποπτικού πλαισίου, που υποχρεώνει τις τράπεζες να διαθέτουν ένα πρόσθετο «μαξιλάρι» κεφαλαίων, ώστε να αντιμετωπίζουν δύσκολες συνθήκες.
Η διοίκηση της Τράπεζας Πειραιώς, σχετικά με το «μαξιλάρι» κεφαλαίων που οφείλει να διατηρεί η τράπεζα για την κάλυψη υποεκτιμημένων κινδύνων (P2R), ανέφερε ότι το 2019 αυτό μπορεί να μειωθεί από 3,75% σε 3%, κάτι που θα περιορίσει τις ανάγκες νέων κεφαλαίων. Σε κάθε περίπτωση, η τράπεζα σκοπεύει να εκδώσει τίτλους Tier 2 το 2019 και ένα «επιπρόσθετο χρηματοπιστωτικό εργαλείο» μέσα στο 2020, ώστε να καλύψει πλήρως τις κεφαλαιακές απαιτήσεις.
