Η αποφυγή μιας ακόμη «τραυματικής» ανακεφαλαιοποίησης των ελληνικών τραπεζών μέσα στο 2018 αποτελεί την πρώτη προτεραιότητα του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού της Φρανκφούρτης (SSM) και ήδη γίνονται όλοι οι αναγκαίοι χειρισμοί για την αποφυγή «ατυχήματος» στα τεστ αντοχής του προσεχούς Μαΐου, όπως τονίζουν τραπεζικά στελέχη.
Σύμφωνα με τους ίδιους, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα συνδέει στενά την επικράτηση ομαλών συνθηκών στο τραπεζικό σύστημα το 2018 με τις προετοιμασίες για την έξοδο της Ελλάδας από το πρόγραμμα του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας, γι’ αυτό και προκρίνει «χαλαρά» τεστ αντοχής, που θα μεταθέσουν αργότερα την άντληση κεφαλαίων από τις τράπεζες.
Όπως φάνηκε και από την τοποθέτηση του Μάριο Ντράγκι στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, την Δευτέρα, η σημαντικότερη πηγή «πονοκεφάλων» των κεντρικών τραπεζιτών δεν είναι η κεφαλαιακή επάρκεια των ελληνικών τραπεζών, αλλά η πολύ αργή πορεία ανάκτησης καταθέσεων, η οποία συνεχίσθηκε και κατά το γ’ τρίμηνο (είναι χαρακτηριστικό ότι η Εθνική, που έχει και τις καλύτερες επιδόσεις στην προσέλκυση καταθέσεων, αύξησε μόλις κατά 500 εκατ. ευρώ τις καταθέσεις της κατά το γ’ τρίμηνο).
Η ανάκτηση καταθέσεων έχει μεγάλη σημασία όχι μόνο για τις τράπεζες, αλλά για την ομαλή έξοδο της χώρας από το πρόγραμμα: η πλήρης άρση των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων θα είναι μια επικίνδυνη άσκηση, αν δεν έχει αποκατασταθεί σε μεγάλο βαθμό η εμπιστοσύνη των καταθετών στις τράπεζες και δεν έχουν καταφέρει, πριν τον Αύγουστο του 2018, να προσελκύσουν σημαντικού ύψους καταθέσεις.
Επιπλέον, η ΕΚΤ λαμβάνει υπόψη πολύ σοβαρά την ανάγκη βελτίωσης της χρηματοδοτικής δομής των τραπεζών επειδή μια «καθαρή» έξοδος από το πρόγραμμα συνεπάγεται ότι θα αρθεί το waiver (εξαίρεση) για την αποδοχή ελληνικών τίτλων για αναχρηματοδότηση και οι τράπεζες θα πρέπει να επανέλθουν στον ELA. Όσο λιγότερες καταθέσεις θα έχουν προσελκύσει ως τον Αύγουστο του 2018 οι τράπεζες, τόσο μεγαλύτερη εξάρτηση θα έχουν από τον ELA και μάλιστα σε περιβάλλον πλήρους ή σχεδόν πλήρους άρσης των capital control.
Σε αυτό το πλαίσιο, η ΕΚΤ κρίνει ότι δεν υπάρχει το παραμικρό περιθώριο για δυσάρεστα γεγονότα για το τραπεζικό σύστημα μέσα στο 2018, όπως θα ήταν μια αποτυχία των τραπεζών στα τεστ αντοχής και μια υποχρεωτική ανακεφαλαιοποίηση, που θα κλόνιζαν την εμπιστοσύνη του κοινού στις τράπεζες, θα προκαλούσαν σοβαρά προβλήματα στην προσέλκυση καταθέσεων και θα έθεταν εν αμφιβόλω τον προγραμματισμό για άρση των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων και «καθαρή» έξοδο της Ελλάδας από το πρόγραμμα.
Χαλαρώνουν τα τεστ
Η ενημέρωση που έχουν ως τώρα οι τραπεζικές διοικήσεις για τα τεστ αντοχής του 2018 δείχνει με σαφήνεια ότι η ΕΚΤ θέλει να προστατεύσει τις τράπεζες από τους «κραδασμούς» μιας υποχρεωτικής ανακεφαλαιοποίησης εντός του 2018. Οι προδιαγραφές των ελέγχων είναι αρκετά «χαλαρές», καθώς:
- Θα ακολουθηθεί δυναμικό και όχι στατικό πρότυπο για τον ισολογισμό του 2018, δηλαδή θα ληφθούν υπόψη όχι μόνο οι δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας, όπως θα έχουν διαμορφωθεί στις 31 Δεκεμβρίου, αλλά όπως θα έχουν διαμορφωθεί μέσα στους πρώτους μήνες του 2018, αφού θα έχουν ληφθεί υπόψη πρόσθετες ενέργειες ενίσχυσης της κεφαλαιακής επάρκειας (πωλήσεις θυγατρικών, πωλήσεις δανείων κ.ο.κ.).
- Οι πρόσθετες προβλέψεις για πιστωτικές ζημιές, με βάση το λογιστικό πρότυπο IFRS 9, θα εγγραφούν σε βάθος πενταετίας, κάτι που διευκολύνει την απορρόφησή τους από τις τράπεζες χωρίς έντονες αναταράξεις.
- Το τελικό αποτέλεσμα των ελέγχων δεν αναμένεται να αναδείξει σημαντικά κενά στην κεφαλαιακή βάση των τραπεζών, που έχουν ένα «μαξιλάρι» πέντε μονάδων (η κεφαλαιακή τους επάρκεια φθάνει το 17%, έναντι ελάχιστου ορίου 12% που έχει τεθεί από την ΕΚΤ). Έτσι, θα τους επιτραπεί να διαμορφώσουν τα capital plan τους χωρίς την πίεση για μια γρήγορη αύξηση των κεφαλαίων και να στηριχθούν σε μεγάλο βαθμό στην εσωτερική δημιουργία κεφαλαίου, ώστε το 2019 να απευθυνθούν στους μετόχους με μεγαλύτερη άνεση, ζητώντας νέα κεφάλαια για τη μελλοντική ανάπτυξη και όχι για να καλυφθούν «χασούρες» του παρελθόντος.