Πως θα ήταν η ζωή μας εάν δεν είχαμε ποτέ καμία αλληλεπίδραση με άλλους ανθρώπους; Θα μου πείτε, αυτό είναι αδύνατο ακόμα και ως σκέψη. Και θα έχετε δίκιο! Η ερώτηση είναι ξεκάθαρα ρητορική και στοχεύει να τονίσει το πόσο σημαντικοί είμαστε ο ένας για τον άλλο εμείς οι άνθρωποι. Η παραμικρή αλληλεπίδρασή μας –π.χ περιμένοντας σε μία ουρά στην τράπεζα- μπορεί να είναι καταλυτική, να μας φτιάξει ή να μας χαλάσει τη μέρα, να μας δώσει κάποιο ερέθισμα για σκέψη ή δράση, για αλλαγή ή συνειδητοποίηση. Και φυσικά, η κάθε μας αλληλεπίδραση μπορεί να αποβεί είτε θετική και εποικοδομητική, είτε… όχι. Αυτά ακόμα και με μία τόσο σύντομη επαφή με έναν άγνωστο. Πόσο μάλλον όταν έχουμε να κάνουμε με πιο κοντινούς ή «δικούς μας» ανθρώπους, γονείς, παιδιά, συγγενείς, φίλους ή συναδέλφους.
Τελικά, εάν το επεξεργαστούμε καλύτερα αυτό, βλέπουμε πόσο σημαντικό είναι για εμάς να είναι οι άλλοι καλά και πόσο σημαντικό είναι για τους άλλους ανθρώπους το να είμαστε εμείς καλά. Και κατ’ επέκταση, βλέπουμε ότι έχουμε μεγάλη ευθύνη να φροντίζουμε καλά τον εαυτό μας, όχι μόνο για να είμαστε καλά εμείς, αλλά και για την επίδραση που έχουμε στους ανθρώπους που συναναστρεφόμαστε και τελικά… τον κόσμο ολόκληρο. Και φυσικά, όλα γυρνάνε πίσω σ’ εμάς.
Κατανοώντας το αυτό, η ζωή αποκτά πρόσθετο νόημα. Είμαστε πολύτιμοι ο ένας για τον άλλο. Όποιο κι αν είναι το δικό μας «ταξίδι», καθημερινά αποτελούμε και σταθμό στα ταξίδια κάποιων άλλων ανθρώπων.
Εάν λοιπόν πρόκειται και σήμερα να είμαι σταθμός για το ταξίδι κάποιου άλλου, γιατί να μην είμαι μία θετική, ευχάριστη και εποικοδομητική εμπειρία γι’ αυτόν –όπως θα ήθελα να είναι και οι άλλοι άνθρωποι για εμένα; Εάν αισθάνεσαι κι εσύ έτσι, μπορούμε να διευκολύνουμε αυτού του είδους την αλληλεπίδραση:
Αλλάζω εστίαση από το «παίρνω» στο «δίνω»
Όχι, δε μιλάω για τη γενναιοδωρία. Στην προκειμένη περίπτωση το «δίνω» αληθινά, σημαίνει ότι δεν αποζητώ έγκριση ή επικύρωση. Δεν ψάχνω κάτι ως αντάλλαγμα.
Πολλοί άνθρωποι νομίζουν ότι δίνουν, επειδή αλλάζουν το πρόγραμμά τους για κάποιον ή κάθονται και ακούνε τη λεκτική εκτόνωση του άλλου. Στην πραγματικότητα όμως προσπαθούν να πάρουν, διότι με τον τρόπο αυτό αποζητούν κάποιο αντάλλαγμα, συνήθως επικύρωση, έγκριση, έναν καλό λόγο για τον εαυτό τους, ασφάλεια ή να αισθανθούν ότι ανήκουν.
Εάν η ανταλλαγή ανάμεσα σε δύο ανθρώπους είναι αυθεντική, αυτό που δίνουμε στον άλλο άνθρωπο είναι ο αληθινός εαυτός μας, χωρίς –συνειδητά ή ασυνείδητα- να αποζητούμε οτιδήποτε ως αντάλλαγμα.
Κατανοώ, πριν προσπαθήσω να με κατανοήσουν
Οι περισσότεροι από εμάς απλώς σκεφτόμαστε την απάντησή μας, την ώρα που ο άλλος άνθρωπος μιλάει. Φυσικά, έτσι δεν ακούμε πραγματικά. Σκεφτόμαστε. Έπειτα, μόλις ο άλλος ολοκληρώσει, δε λέμε απλώς την άποψή μας, αλλά προσπαθούμε να αλλάξουμε τη δική του, βάσει της δικής μας εμπειρίας και του πώς εμείς βλέπουμε τον κόσμο. Αυτό λέγεται έλεγχος και συνήθως το μεταμφιέζουμε με τον μανδύα της κατανόησης.
Το να κατανοώ σημαίνει να ακούω τον άλλο άνθρωπο, όχι μόνο τα λόγια του, αλλά και το συναίσθημά του και να το κάνω αυτό χωρίς να κρίνω ή να βάζω ετικέτες. Απαιτεί ενσυναίσθηση. Όταν μπορέσουμε πραγματικά να ακούσουμε με ειλικρίνεια, μπορούμε να μοιραστούμε και τη δική μας ιστορία, με την ελπίδα και ο άλλος να μας κατανοήσει, πριν προσπαθήσει να γίνει κατανοητός.
Γνωρίζω ότι, οτιδήποτε πω ή κάνω, επηρεάζει κάποιον κάπως
Και μόνο που υπάρχεις, επηρεάζεις το περιβάλλον σου. Σκέψου όλους τους ανθρώπους με τους οποίους συναντιέσαι καθημερινά –από τον υπάλληλο στο super market και τους συναδέλφους σου έως τους φίλους σου και τα μέλη της οικογένειάς σου. Οι πράξεις, οι απόψεις, οι διαθέσεις σου –τα πάντα- έχουν κάποια επίδραση στους ανθρώπους με τους οποίους έρχεσαι σε επαφή –και προκαλούν κάποια ανταπόκριση ή αντίδραση, εξωτερική ή εσωτερική.
Επομένως, ποια θέλεις να είναι η επίδραση και η ανταπόκριση αυτή;
Αννίτα Νιάκα