Στο τελικό στάδιο επεξεργασίας βρίσκεται, σύμφωνα με πληροφορίες, νέα νομοθετική πρωτοβουλία του υπουργείου Οικονομικών, που έχει συζητηθεί και με τους servicers, και στόχο έχει να αυξηθούν τα ποσοστά επιτυχίας και τα τιμήματα των πλειστηριασμών, που παραμένουν απελπιστικά χαμηλά και φέτος, γεννώντας σοβαρό προβληματισμό για τις ανακτήσεις δανείων και κυρίως όσων έχουν τιτλοποιηθεί με το σχέδιο «Ηρακλής» με εγγυήσεις του Ελληνικού Δημοσίου.
Διαπιστώνοντας ότι οι περισσότεροι πλειστηριασμοί καταλήγουν άγονοι, ενώ ακόμη και στους (λίγους) πλειστηριασμοί που έχουν θετική κατάληξη αυτό συνήθως επιτυγχάνεται με την εξάντληση των περιθωρίων μείωσης του τιμήματος που δίνει ο νόμος (έως 35%), με αποτέλεσμα σε πολλές περιπτώσεις το τίμημα να μην επαρκεί για την εξόφληση της οφειλής, το υπουργείο Οικονομικών εξετάζει σενάρια για την τόνωση του ενδιαφέροντος και τη μείωση του ποσοστού έκπτωσης.
Αυτό μπορεί να γίνει με μέτρα που θα ενισχύσουν το ενδιαφέρον κυρίως από φυσικά πρόσωπα για συμμετοχή σε διαδικασίες πλειστηριασμού. Όπως διαπιστώνεται, ενώ πολλά είναι τα νοικοκυριά που δοκιμάζονται από τη στεγαστική κρίση, η οποία είναι αποτέλεσμα κυρίως της δυσανάλογης αύξησης των τιμών κατοικιών σε σχέση με τα εισοδήματα, ελάχιστοι είναι αυτοί που αναζητούν κάποια ευκαιρία για απόκτηση κατοικίας μέσω των πλειστηριασμών.
Το κυριότερο πρόβλημα που εμποδίζει τα φυσικά πρόσωπα να συμμετέχουν στους πλειστηριασμούς είναι η... χαμηλή ορατότητα. Σήμερα, ένας ενδιαφερόμενος μπορεί να δει μια αναλυτική έκθεση που παρουσιάζει το ακίνητο, ύστερα από αλλαγές που έγιναν τα τελευταία χρόνια (παλιότερα τα στοιχεία για το ακίνητο ήταν ελάχιστα), όμως δύσκολα θα υποβάλει κάποιος μια οικονομική προσφορά για να αποκτήσει μια κατοικία χωρίς να την έχει δει.
Η αλλαγή που συζητείται με τους servicers είναι να δημιουργηθεί μια διαδικασία που θα επιτρέπει στους ενδιαφερόμενους να βλέπουν από κοντά τα ακίνητα που έχουν βγει σε πλειστηριασμό. Οι servicers, που είναι και οι επισπεύδοντες πλέον στους περισσότερους πλειστηριασμούς, δεν έχουν αντίρρηση να αναλάβουν οι ίδιο το βάρος της επίδειξης των ακινήτων σε ενδιαφερόμενους, προκειμένου να τονωθεί το αγοραστικό ενδιαφέρον.
Αυτή η αλλαγή εξετάζεται σε συνδυασμό και με πιθανές αλλαγές στη διαδικασία των πλειστηριασμών. Σήμερα, μετά από δύο άγονες πλειστηριασμούς η τιμή μειώνεται στο 80% του ποσού εκκίνησης και ακολούθως στο 65%, ενώ στη συνέχεια ο πλειστηριασμός ακυρώνεται και πρέπει να γίνει νέα δικαστική διαδικασία για την επανεκκίνησή του, η οποία έχει κόστος σε χρόνο και χρήμα και προβληματίζει τους servicers, που ζητούν να υπάρχει δυνατότητα άμεσης επανεκκίνησης ενός πλειστηριασμοί ακόμη και μετά την τέταρτη προσπάθεια.
Οι servicers έχουν ζητήσει και να γίνουν αλλαγές που θα περιορίσουν τις δυνατότητες άσκησης ανακοπής σε πλειστηριασμούς, που προκαλούν σοβαρές καθυστερήσεις γιατί οι ανακοπές παίρνουν μακρινές δικασίμους. Το συναρμόδιο υπουργείο Δικαιοσύνης εκτιμά ότι δεν χρειάζονται σημαντικές παρεμβάσεις σε αυτό το θέμα, καθώς με το νέο δικαστικό χάρτη και την ενοποίηση των δύο πρώτων βαθμών της Δικαιοσύνης οι ρυθμοί θα επιταχυνθούν.
Πάντως, το πρόβλημα με τους πλειστηριασμούς αρχίζει να ανησυχεί σοβαρά τους servicers, καθώς διαπιστώνουν ότι ο χρόνος για την ανάκτηση δανείων περνά και η αποτελεσματικότητα των πλειστηριασμών παραμένει πολύ χαμηλή. Σύμφωνα με υπολογισμούς των servicers περισσότερα από 300.000 σπίτια αποτελούν ενέχυρα για μη εξυπηρετούμενα δάνεια και, με δεδομένο ότι 8 στα 10 δάνεια ρυθμίζονται, θα πρέπει να βγουν σε πλειστηριασμό περίπου 60.000 κατοικίες τα αμέσως επόμενα χρόνια.
Ωστόσο, η κατάσταση που διαπιστώθηκε το 2023 και δεν φαίνεται να αλλάζει φέτος δεν είναι ευνοϊκή για να έχουν επιτυχή κατάληξη δεκάδες χιλιάδες πλειστηριασμοί. Το 2023 σε σύνολο 63.632 πλειστηριασμών ολοκληρώθηκαν μόνο 36.072, ενώ οι 26.545 ματαιώθηκαν επειδή δεν βρέθηκαν πλειοδότες Από αυτούς μόνο 9.527 κατακυρώθηκαν, αλλά σε αναστολή βρίσκονται οι 5.464. Με τέτοιους ρυθμούς, οι 60.000 πλειστηριασμοί θα χρειασθούν περισσότερα από 7 χρόνια για να ολοκληρωθούν, ενώ τα χρονοδιαγράμματα των τιτλοποιήσεων είναι πολύ πιο πιεστικά.