«Τα πάντα αλλάζουν για τη Θεσσαλονίκη και τις επιχειρήσεις της Βόρειας Ελλάδας». «Η απρόσκοπτη υλοποίηση των επενδύσεων στο λιμάνι θα μεταβάλλει ουσιωδώς τόσο τις δυνατότητες της πόλης, όσο και την ίδια την οικονομική ζωή».
«Οι θετικές επιδράσεις σε τομείς όπως η μεταποίηση και σε συγκεκριμένους κλάδους της οικονομίας, όπως οι μεταφορές κι η αποθήκευση, θα γίνουν ορατές τα επόμενα χρόνια. Στην Κεντρική Μακεδονία, οι εκτιμήσεις για την αύξηση του ΑΕΠ αγγίζουν το 1 δισ. ευρώ σε βάθος δεκαετίας». «Οι ξένες εταιρείες που αναζητούν χώρους προς ενοικίαση για γραφεία και υποκαταστήματα γύρω από το λιμάνι αυξάνονται συνέχεια και το 2023 η τιμή της μίσθωσης ανά τετραγωνικό χώρων για γραφειακή χρήση πιθανώς να έχει υπερδιπλασιαστεί».
Με τις φράσεις και τις εκτιμήσεις αυτές, εκπρόσωποι τεσσάρων φορέων της πόλης και της Βόρειας Ελλάδας δίνουν το «στίγμα» της αισιοδοξίας τους για την εκτιμώμενη επίδραση της λειτουργίας ενός αναβαθμισμένου λιμανιού στην οικονομική ζωή της πόλης, αλλά και στη φήμη της εκτός των συνόρων ως επενδυτικού προορισμού. Μοναδικό «κλειδί» για να ξεκλειδώσει αυτή η θετική προοπτική θεωρείται η υλοποίηση των υποχρεωτικών επενδύσεων στο λιμάνι, ύψους 180 εκατ. ευρώ, και ιδίως η επέκταση της 6ης προβλήτας, έργο κρίσιμης σημασίας, για το οποίο η κοινοπραξία που απέκτησε το 67% του ΟΛΘ έχει επισημάνει ότι στόχος είναι να ολοκληρωθεί στο τέλος του 2022 ή τις αρχές του 2023, ήτοι στον μισό χρόνο από τη συμβατική της υποχρέωση, βάσει της σύμβασης παραχώρησης.
Το ΑΠΕ-ΜΠΕ συνομίλησε για το θέμα με τον νεοεκλεγέντα δήμαρχο Θεσσαλονίκης, Κωνσταντίνο Ζέρβα και τους προέδρους του Συνδέσμου Βιομηχανιών Ελλάδος (ΣΒΕ), Αθανάσιο Σαββάκη, του Συνδέσμου Εξαγωγέων (ΣΕΒΕ), Γεώργιο Κωνσταντόπουλο και του Παρατηρητηρίου Ακινήτων Θεσσαλονίκης, Κώστα Γεωργάκο. Όπως προκύπτει από όλες τις συνομιλίες, η πραγματοποίηση των υποχρεωτικών επενδύσεων δίνει νέο «αέρα».
Γιατί η επέκταση της 6ης προβλήτας είναι τόσο σημαντική;
Γιατί όμως η επέκταση της 6ης προβλήτας είναι τόσο σημαντικό έργο; Σήμερα, ο Σταθμός Εμπορευματοκιβωτίων (ΣΕΜΠΟ) στην 6η προβλήτα βρίσκεται πλέον πολύ κοντά στα όριά του από άποψη χωρητικότητας. Πέρυσι διακινήθηκαν 424.500 TEUs (μονάδα μέτρησης εμπορευματοκιβωτίων), όγκος που φέτος αναμένεται να φτάσει τα 450.000 TEUs, με απόλυτη «οροφή» για τις δυνατότητες του ΣΕΜΠΟ τα 550.000 TEUs. Επιπρόσθετα, η ανταγωνιστικότητα των λιμένων παγκοσμίως εξαρτάται πλέον σε μεγάλο βαθμό από τη δυνατότητά τους να προσελκύουν πλοία με μεγάλο βύθισμα. Σήμερα το λιμάνι δεν μπορεί να υποδεχτεί τα λεγόμενα «deep sea vessels». Μετά την ολοκλήρωση των έργων όμως, η Θεσσαλονίκη θα μπορεί να προσελκύσει και κύριες γραμμές (mainliners, μεγάλα πλοία τύπου New Panamax), γεγονός που αναβαθμίζει σημαντικά τις δυνατότητες του λιμένος.
Πάντως, όπως επισημαίνουν ορισμένοι εκ των ερωτηθέντων, αλλά και η διοίκησης της ΟΛΘ ΑΕ, για να εκπληρωθούν οι στόχοι, χρειάζεται να ολοκληρωθεί και μια σειρά υποστηρικτικών υποδομών, ιδίως σε ό,τι αφορά τις οδικές και σιδηροδρομικές συνδέσεις του λιμένος, το οποίο για να αναλάβει τον ρόλο του επιβάλλεται -μεταξύ άλλων- να αποκτήσει «dry ports» (εμπορευματικά κέντρα) στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. «Η πόρτα του λιμανιού πρέπει να μεταφερθεί στις χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, μέσω των dry ports», όπως επισήμανε πρόσφατα και ο πρόεδρος του Οργανισμού Λιμένος Θεσσαλονίκης (ΟΛΘ ΑΕ), Σωτήρης Θεοφάνης.
Πάντως, σε ό,τι αφορά τις σιδηροδρομικές συνδέσεις, ο υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, Φώτης Κουβέλης, γνωστοποίησε πρόσφατα ότι ήδη προχωρούν οι διαδικασίες για τη νέα σιδηροδρομική γραμμή, που θα συνδέει εμπορικά την 6η προβλήτα του ΟΛΘ, με την υφιστάμενη μονή σιδηροδρομική γραμμή Θεσσαλονίκης- Ειδομένης, δημιουργώντας νέες δυνατότητες για τις εμπορευματικές μεταφορές. Η μελέτη σύνδεσης της 6ης προβλήτας με το σιδηροδρομικό δίκτυο εντάχθηκε στο ΕΣΠΑ 2014-2020 και το έργο αυτό, που -σύμφωνα με τον κ.Κουβέλη- υπολογίζεται να ολοκληρωθεί το αργότερο μέχρι το 2022 (σ.σ. δηλαδή λίγο πριν από την ολοκλήρωση των υποχρεωτικών επενδύσεων), αναμένεται να αυξήσει το έργο που εκτελείται μέσω του Σταθμού Εμπορευματοκιβωτίων (ΣΕΜΠΟ) του λιμανιού. Η χάραξη της νέας σιδηροδρομικής γραμμής, μήκους 3 χλμ, ξεκινά μέσα από το λιμάνι και το έργο της κατασκευής έχει κόστος 20 εκατ. ευρώ.
Και κρουαζιέρα, αλλά σε niche αγορά
Πέραν του τμήματος της δραστηριότητάς του που αφορά τις εμπορευματικές μεταφορές (οι οποίες έχουν ήδη τονωθεί, με τα transit φορτία να έχουν σημειώσει αύξηση 40% στο πρώτο πεντάμηνο του 2019), το λιμάνι της Θεσσαλονίκης εκτιμάται ότι μπορεί να διεκδικήσει την έλευση και κρουαζιερόπλοιων, αλλά μικρότερων σε σχέση με εκείνα που «δένουν» στον Πειραιά. Όπως επισήμανε πρόσφατα κι ο πρόεδρος του Ναυτικού Επιμελητηρίου Ελλάδας, δρ Γεώργιος Πατέρας, από το βήμα του 7ου εξαγωγικού συνεδρίου Εxport Summit, «χρειάζεται να γίνει μια μεγάλη προσπάθεια από όλους, ώστε να φέρουμε την κρουαζιέρα πίσω στη Θεσσαλονίκη, που έχει πολλά δυνατά σημεία, όπως η Βεργίνα, ο Όλυμπος, το Άγιον Όρος, η Παλιά Συναγωγή και το Μουσείο. Το μέγεθος του λιμανιού δεν επιτρέπει μεν σε μεγάλα κρουζιερόπλοια, της τάξης των 4.000 επιβατών, να επισκεφτούν ακόμη το λιμάνι, αλλά είναι εύκολο να ξεκινήσετε με μικρότερα πλοία, μπαίνοντας σε μια niche market (εξειδικευμένη αγορά). To deviation (απόκλιση) από τα βασικά δρομολόγια και η απόσταση από τα κύρια εκτός πόλης αξιοθέατα, δεν θα πρέπει να είναι εμπόδια» σημείωσε.
Ναυπηγοεπισκευή στη Θεσσαλονίκη, ώστε να μη χρειάζεται να καλούνται συνεργεία από τον Πειραιά
Παράλληλα, το τελευταίο διάστημα πληθαίνουν οι φωνές που κάνουν λόγο για την ανάγκη να δημιουργηθεί και στη Θεσσαλονίκη μια μικρή ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη, μετά και την απελευθέρωση της ναυπηγοεπισκευής σε όλη την Ελλάδα, ώστε να μη χρειάζεται πλέον να καλούνται συνεργεία από τον Πειραιά ακόμη και για μικρές τεχνικές εργασίες στα πλοία που «πιάνουν» Θερμαϊκό. «Για πολλά χρόνια είχαμε και έχουμε προβλήματα στην ναυπηγοεπισκευαστική οικονομία της Ελλάδας. Πλέον όμως (...) το προνόμιο αυτό (της ναυπηγοεπισκευής) δεν το έχει μόνο ο Πειραιάς, αλλά ο καθένας, σε οποιοδήποτε μέρος της Ελλάδας, μπορεί να ζητήσει να κάνει επισκευές και αυτό είναι προς τη σωστή κατεύθυνση, όχι μόνο για τη Θεσσαλονίκη, αλλά και για άλλα περιφερειακά λιμάνια γύρω από την πόλη, στα οποία νομίζω ότι στα επόμενα χρόνια θα δούμε τεράστια ανάπτυξη» είπε πρόσφατα για το θέμα ο πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών, Θεοδωρος Βενιάμης.
Υπενθυμίζεται ότι το 67% του ΟΛΘ μεταβιβάστηκε τον περσινό Μάρτιο στην εταιρεία ειδικού σκοπού South Europe Getaway Thessaloniki, που συνέστησε η κοινοπραξία του γερμανικού fund DIEP GmΒH, με έδρα το Μόναχο (ποσοστό 47%), της Terminal Link SAS με ποσοστό 33% (η μητρική της οποίας, CMA CGM, είναι η τρίτη μεγαλύτερη εταιρεία ναυτιλιακών μεταφορών στον κόσμο) και η Belterra Investments LTD, συμφερόντων του Ιβάν Σαββίδη, με έδρα τη Λευκωσία (με το υπόλοιπο 20%).
Ακολουθούν οι δηλώσεις των εκπροσώπων των τεσσάρων φορέων στο ΑΠΕ-ΜΠΕ:
Κ. Ζέρβας, νεοεκλεγείς δήμαρχος Θεσσαλονίκης: «Να μη χαθεί καμία ευκαιρία για την πόλη»
«Η αναπτυξιακή τροχιά των τελευταίων ετών, οι προβλεπόμενες επενδύσεις που θα αναβαθμίσουν τεχνολογικό εξοπλισμό και οι απαραίτητες υποδομές δημιουργούν ένα κλίμα αισιοδοξίας. Δεν πρέπει να χαθεί καμία ευκαιρία για την πόλη. Το λιμάνι της Θεσσαλονίκης μαζί με το αεροδρόμιο, την Εγνατία Οδό, τον υπό αναβάθμιση εκθεσιακό και συνεδριακό χώρο, τη Ζώνη Καινοτομίας, τη Σιδηροδρομική Εγνατία και το μετρό, μπορούν να συμβάλουν καθοριστικά στην ανάπτυξή της. Υπάρχουν όλες οι προϋποθέσεις για μια σημαντικά ανοδική πορεία της ευρύτερης περιοχής. Δημιουργία νέου πλούτου, νέων θέσεων εργασίας, επενδύσεων και ανάπτυξης. Στόχος δεν είναι απλά η άνοδος της εμπορευματικής κίνησης του λιμένος, αλλά ένα ανταγωνιστικό λιμάνι διεθνούς βεληνεκούς, που δεν θα εξυπηρετεί μόνο τη ΝΑ Ευρώπη, αλλά θα μετατραπεί σε κύρια πύλη εισόδου των προϊόντων της Ανατολής.
Για να φτάσουμε στα επιθυμητά επίπεδα, το λιμάνι της Θεσσαλονίκης πρέπει σε δεύτερη φάση -μέσα από μεγαλύτερες επενδύσεις- να μπορεί να υποδέχεται πλοία μεγαλύτερου βυθίσματος και να καταστεί βασικός προορισμός Απαραίτητη η τεχνογνωσία και η δυναμική ενός παγκόσμιου παρόχου λιμενικών υπηρεσιών και στη Θεσσαλονίκη που θα ενισχύσει τη στρατηγική θέση της Θεσσαλονίκης στο πεδίο του διαμετακομιστικού εμπορίου και των συνδυασμένων μεταφορών.
Πέραν των σχεδίων για το εμπορικό λιμάνι, πρέπει να υπάρξει ανάλογη πρόνοια και για την αναζωογόνηση του επιβατικού λιμανιού, με τακτικά δρομολόγια και κρουαζιερόπλοια. Αυτονόητη η λειτουργική και αισθητική αναβάθμιση του λιμένα ώστε να συμβάλει στην αύξηση της επισκεψιμότητας της πόλης από τους επιβάτες κρουαζιέρας.
Η απρόσκοπτη υλοποίηση αυτών των σχεδίων θα μεταβάλει ουσιωδώς τόσο τις δυνατότητες της πόλης όσο όμως και την ίδια την οικονομική ζωή καθώς θα αυξηθεί ήδη σημαντική συνεισφορά του λιμένα στο ΑΕΠ της Κεντρικής Μακεδονίας. Προεκλογικά επισήμανα ότι κεντρικός μας στόχος είναι να επανεντάξουμε τη Θεσσαλονίκη σε όλα τα παγκόσμια δίκτυα, σε όλους τους παγκόσμιους χάρτες εκμεταλλευόμενοι όλες τις δυνατότητές της. Το λιμάνι, σε αυτήν την προσπάθεια, κατέχει κομβικό ρόλο. Ας μην ξεχνάμε βέβαια πως υπάρχουν ταυτόχρονα και ανταγωνιστικά σχέδια και απαιτείται εγρήγορση».
Αθ. Σαββάκης, πρόεδρος Συνδέσμου Βιομηχανιών Ελλάδος: «Η Θεσσαλονίκη ορατή στη διεθνή αγορά επενδύσεων»
«Η αναβαθμισμένη λειτουργία του λιμένος Θεσσαλονίκης αναμένουμε να οδηγήσει σε αυξημένη δραστηριότητα τόσο το ίδιο το λιμάνι, όσο και συνολικά την επιχειρηματική δραστηριότητα στην ευρύτερη περιοχή. Με βεβαιότητα οι επενδύσεις που υλοποιούνται θα εκσυγχρονίσουν το λιμάνι, γεγονός που θα υποβοηθήσει στο να γίνει ορατή η Θεσσαλονίκη στη διεθνή αγορά επενδύσεων.
Βεβαίως, οι θετικές επιδράσεις τόσο σε τομείς (μεταποίηση) και σε συγκεκριμένους κλάδους της οικονομίας (π.χ. μεταφορές, αποθήκευση) θα γίνουν ορατές τα επόμενα χρόνια, ειδικά στην Κεντρική Μακεδονία, για την οποία οι εκτιμήσεις για την αύξηση του ΑΕΠ της αγγίζουν το 1 δισ. ευρώ σε βάθος δεκαετίας.
Όσον προς τις προϋποθέσεις για την πλήρη ανάληψη του ρόλου του λιμένπς, θα σας έλεγα αβίαστα ότι για μεν τις εγχώριες επιχειρήσεις απαιτείται σταθερό περιβάλλον δραστηριοποίησης που θα τις βοηθήσει ν΄ αναπτυχθούν και να διεθνοποιηθούν περαιτέρω, για δε τις ξένες επιχειρήσεις, που είναι χρήστες των υπηρεσιών του λιμένος, αυτές πρέπει ν΄ αποκτήσουν εμπιστοσύνη στη χώρα συνολικά και να αντιληφθούν ότι υπάρχει πολιτική σταθερότητα και όχι επενδυτική αβεβαιότητα. Και στις δύο περιπτώσεις ωφελημένο θα είναι το λιμάνι, η Θεσσαλονίκη και η ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής της Βόρειας Ελλάδας».
Γ. Κωνσταντόπουλος, πρόεδρος Συνδέσμου Εξαγωγέων: «Ν΄ αναβαθμιστούν οι συνδέσεις του αεροδρομίου "Μακεδονία", να υπάρξει πολιτική βούληση για τον σιδηρόδρομο»
«Το σημαντικότερο είναι βέβαια τα έργα στην 6η προβλήτα, που αναβαθμίζουν τη θέση του λιμανιού στον χάρτη. Το λιμάνι, χάρη στη γεωγραφική θέση του, έχει μπροστά του μια τεράστια ενδοχώρα, την οποία μπορεί να αξιοποιήσει, αλλά σήμερα η 6η προβλήτα δεν μπορεί να υποδεχτεί μεγάλα "κοντεϊνερόπλοια", οπότε η επέκτασή της είναι ικανή και αναγκαία συνθήκη, χωρίς αυτή δεν μπορούμε να μιλάμε οι επιχειρηματίες για θετικό αντίκτυπο του λιμανιού στη λειτουργία μας. Ολα δείχνουν όμως ότι οι εξελίξεις είναι θετικές.
Όταν ολοκληρωθεί το έργο αυτό, θα υπάρχει η δυνατότητα να έρχονται στη Θεσσαλονίκη μεγάλα πλοία από όλες τις γραμμές, από την Άπω Ανατολή και την Ασία γενικότερα. Τα πάντα λοιπόν, αλλάζουν και για τις εξαγωγικές εταιρείες, τίποτε δεν θα είναι το ίδιο, γιατί το λιμάνι της Θεσσαλονίκης θα καταστεί πλέον μια πραγματική πύλη εισόδου για όλη τη νοτιοανατολική Ευρώπη, από την Άπω Ανατολή και γενικά την Ανατολή.
Το εξαγωγικό τοπίο υπάρχει στη Βόρεια Ελλάδα, αλλά για να λειτουργήσει το λιμάνι όπως μπορεί και χρειάζεται, πρέπει να γίνουν κι άλλα πράγματα: π.χ., χρειάζεται να αναβαθμιστεί το αεροδρόμιο "Μακεδονία" της Θεσσαλονίκης από άποψη αεροπορικών συνδέσεων. Για τα πληρώματα των μεγάλων πλοίων που θα έρχονται, ιδίως τα υψηλόβαθμα στελέχη, χρειάζεται να υπάρχουν ανταποκρίσεις πτήσεων για όλον τον κόσμο.
Απαραίτητες είναι και οι σιδηροδρομικές συνδέσεις. Ο σιδηρόδρομος θέλει πολιτική βούληση. Χρειάζεται να μπουν στον άμεσο σχεδιασμό της κυβέρνησης οι διασυνδέσεις του λιμανιού με το οδικό και σιδηροδρομικό δίκτυο. Ως προς το λιμάνι καθεαυτό, νομίζω πως όλα θα έχουν δρομολογηθεί, ώστε το αργότερο το 2023 να είναι έτοιμη η επέκταση της 6ης προβλήτας και η Θεσσαλονίκη να γίνει όντως πύλη για όλη τη νοτιοανατολική Ευρώπη.
Χρειάζεται όμως και μια ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη, δεν μπορεί να νοηθεί σημαντικό λιμάνι χωρίς μια τέτοια ζώνη, γιατί σήμερα, για πολύ μικρά προβλήματα στα πλοία, αντί να χρησιμοποιείται τοπικό τεχνικό δυναμικό, έρχονται συνεργεία από τον Πειραιά...».
Κ. Γεωργάκος, πρόεδρος Παρατηρητηρίου Ακινήτων Θεσσαλονίκης: «Οι επενδύσεις στο λιμάνι "ξύπνησαν" το real estate»
«Οι εξελίξεις στο λιμάνι προκάλεσαν κινητικότητα από εταιρείες γειτονικών χωρών για ακίνητα κοντά σε αυτό. Ενώ ποτέ πριν υπήρξε στη Θεσσαλονίκη σημαντικό ενδιαφέρον για μίσθωση γραφειακών χώρων από εταιρείες των Βαλκανίων που σχετίζονται με τις μεταφορές και τα λιμάνια, τον τελευταίο χρόνο βλέπουμε κινητικότητα. Δύο εταιρείες από τη Σερβία, εκ των οποίων η μία δραστηριοποιείται στις μεταφορές και η άλλη στα logistics, έχουν ήδη μισθώσει χώρους για το άνοιγμα υποκαταστημάτων (σ.σ. ο κ.Γεωργάκος είναι και πρόεδρος του Ελληνο-Σερβικού Επιμελητηρίου Ελλάδας). Αντίστοιχα, χώρους έχουν νοικιάσει και εταιρείες από τη Βουλγαρία.
Κατά τη γνώμη μου, στον χώρο του real estate υπάρχει χάρη στο λιμάνι εμφανής κινητικότητα εταιρειών από τα Βαλκάνια, που δεν την είχαμε πριν. Κι αυτό είναι λογικό. Σκεφτείτε ότι κάποια χρόνια πριν, το 60% της θαλάσσιας διακίνησης προϊόντων της Σερβίας γινόταν μέσω Θεσσαλονίκης και σήμερα το ποσοστό αυτό είναι μόλις 3%. Η προοπτική είναι μεγάλη και στο επόμενο διάστημα πιστεύω ότι θα ενταθεί η κινητικότητα για μίσθωση ακινήτων στην περιοχή γύρω από το λιμάνι, ιδίως από τη Βενιζέλου και προς τα Δικαστήρια.
Θεωρώ ότι όσο οι επενδύσεις στο λιμάνι προχωράνε, αυτή η κινητικότητα θα αυξάνεται. Έχω υπόψη μου γραφείο 74 τ.μ. επί της οδού Πολυτεχνείου, στην περιοχή των Λαδάδικων και πολύ κοντά στο λιμάνι, το οποίο ενοικιάζεται προς 4-5 ευρώ/τετραγωνικό, σε πολύ χαμηλή τιμή δηλαδή, δεδομένου ότι διατίθεται και επιπλωμένο, για το οποίο δεν βρισκόταν ενοικιαστής... Αυτό σιγά-σιγά θα αλλάξει, κυρίως λόγω του λιμανιού και οι τιμές θα αυξηθούν. Το 2023, έτος κατά το οποίο αναμένεται να ολοκληρωθούν οι υποχρεωτικές επενδύσεις στο λιμάνι, εκτιμώ ότι οι τιμές μίσθωσης των γραφείων στην περιοχή θα ξεπερνούν τα 10 ευρώ/τετραγωνικό κι αυτό θα συμβεί λόγω του λιμανιού».
Αξίζει να σημειωθεί ότι η εταιρεία Regus, ο μεγαλύτερος πάροχος ευέλικτων λύσεων χώρου εργασίας παγκοσμίως, αποκτά από τις αρχές του Ιουλίου παρουσία και στη Θεσσαλονίκη. Παρότι η έναρξη της δραστηριότητάς της στην πόλη δεν συσχετίστηκε στην ανακοίνωσή της με την επένδυση στο λιμάνι, ωστόσο ο χώρος που επέλεξε βρίσκεται πολύ κοντά σε αυτό.
Συγκεκριμένα, σε έναν χώρο 1,934 τετραγωνικών μέτρων που εκτείνεται σε πέντε ορόφους, η Regus θα δημιουργήσει 66 γραφεία, δύο αίθουσες συνεδριάσεων και 211 μεμονωμένες θέσεις εργασίας, διαθέσιμα για όσους δεν θέλουν να επιβαρύνονται με πάγια έξοδα γραφείου, αλλά και για εταιρείες που επιθυμούν να δραστηριοποιηθούν στην πόλη και αναζητούν χώρο εργασίας. Τα γραφεία και οι συνεργατικοί χώροι της Regus βρίσκονται στο κέντρο της πόλης, στην οδό Καρόλου Ντηλ, κοντά στο λιμάνι και απέναντι από την πλατεία Άθωνος.