Το τέλος της προστασίας της πρώτης κατοικίας σηματοδοτεί το νέο θεσμικό πλαίσιο για την αφερεγγυότητα, δηλαδή ο νέος νόμος για τους υπερχρεωμένους, που θα αντικαταστήσει το νόμο Κατσέλη από την 1η Μαϊου του 2020, όπως συμφωνήθηκε στο Eurogroup του Δεκεμβρίου.
Η κυβέρνηση εξετάζει, μάλιστα, το ενδεχόμενο να μεταφέρει στο ελληνικό πλαίσιο τη λογική της αμερικανικής πτωχευτικής νομοθεσίας, που θεωρείται η πλέον αποτελεσματική στον κόσμο, εντάσσοντας σε ένα κοινό νομοθετικό κείμενο τις διατάξεις που θα εφαρμόζονται για τα φυσικά και για τα νομικά πρόσωπα, ώστε να επέλθει απλοποίηση του, κατακερματισμένου σήμερα, θεσμικού πλαισίου.
Η αλλαγή του θεσμικού πλαισίου για την αφερεγγυότητα θεωρείται ως μια κεντρική μεταρρύθμιση για την εφαρμογή του σχεδίου «Ηρακλής» για τα «κόκκινα» δάνεια, αλλά και γενικότερα για την επιτάχυνση της εξυγίανσης των τραπεζικών ισολογισμών, καθώς από το 2020 τον πρώτο λόγο για την είσπραξη των μη εξυπηρετούμενων δανείων θα έχουν οι εξειδικευμένες εταιρείες διαχείρισης δανείων, οι οποίες χρειάζονται ένα αποτελεσματικό θεσμικό πλαίσιο για το... κυνήγι των δανειοληπτών, καθώς μάλιστα θα έχουν αναλάβει συγκεκριμένες υποχρεώσεις για την είσπραξη των τιτλοποιημένων δανείων, που θα πάρουν την εγγύηση του Δημοσίου.
Η λογική του νέου θεσμικού πλαισίου, που θα αρχίσει να καταρτίζεται μέσα στους πρώτους μήνες του 2020, ώστε να τεθεί σε ισχύ από την 1η Μαϊου του 2020, αμέσως μόλις εκπνεύσει και η τελευταία προθεσμία για την υπαγωγή στη ρύθμιση για την προστασία της πρώτης κατοικίας θα είναι απλή: από τη μια, στόχος είναι να δίνει τα εργαλεία για να ρυθμίζονται οι οφειλές με τρόπο βιώσιμο για τον οφειλέτη, από την άλλη, όμως, να ανοίγει το δρόμο για τη ρευστοποίηση περιουσιακών στοιχείων, ακόμη και αν πρόκειται για την κύρια κατοικία.
Τι συμφωνήθηκε στο Eurogroup
Η κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να προωθήσει το νέο πλαίσιο, παρότι είναι βέβαιο ότι θα προκαλέσει αντιδράσεις, γι' αυτό και ανέλαβε σχετικές δεσμεύσεις στην τελευταία συνεδρίαση του Eurogroup.
Ειδικότερα, η κυβέρνηση ανέλαβε τη δέσμευση, αφενός, να μην παρατείνει άλλο, πέραν του τέλους Απριλίου 2020, την ισχύ του νόμου για την πρώτη κατοικία και, αφετέρου, να ενεργοποιήσει αμέσως μετά ένα νέο θεσμικό πλαίσιο για την αφερεγγυότητα, που θα αντικαταστήσει το νόμο Κατσέλη, και θα προβλέπει την πτώχευση φυσικών προσώπων με ρευστοποίηση όλων των ενεχύρων, περιλαμβανομένης, δηλαδή, της κύριας κατοικίας.
Στο ανακοινωθέν του Eurogroup περιλαμβάνεται εκτενής αναφορά στο πλαίσιο για την προστασία της πρώτης κατοικίας και στην καθιέρωση νέου θεσμικού πλαισίου για την αφερεγγυότητα:
- «Καλωσορίζουμε», αναφέρει, «την ισχυρή δέσμευση των ελληνικών αρχών να μην παρατείνουν πέραν του Απριλίου 2020 την ισχύουσα ρύθμιση για την προστασία κύριων κατοικιών και καλωσορίζουμε την πρόθεση (σ.σ.: της κυβέρνησης) να προχωρήσει σε ευρεία μεταρρύθμιση του πλαισίου για την αφερεγγυότητα, ως το τέλος Απριλίου 2020, τονίζεται στο ανακοινωθέν».
- Και προστίθεται ότι: «Το νέο πλαίσιο θα πρέπει να στοχεύει στη διασφάλιση μιας κατάλληλης επιβολής της ρευστοποίησης όλων των εξασφαλίσεων (collateral), η οποία θα βοηθήσει την εξομάλυνση της παροχής πιστώσεων από τον τραπεζικό τομέα στην οικονομία».
- Τέλος, σημειώνεται ότι «θα είναι, επίσης, κρίσιμης σημασίας να συνεχισθεί και να ενισχυθεί η εφαρμογή άλλων μεταρρυθμίσεων του χρηματοπιστωτικού τομέα, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά την εκκαθάριση κρατικών εγγυήσεων σε δάνεια με ταχύτερους ρυθμούς (σ.σ.: αυτό αφορά την πληρωμή από το κράτος ποσών που οφείλει στις τράπεζες από την παροχή εγγυήσεων σε δάνεια), την εκκαθάριση των υποθέσεων αφερεγγυότητας που εκκρεμούν στα δικαστήρια, καθώς και η περαιτέρω βελτίωση του πλαισίου για τους ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς. Τα παραπάνω θα συνεχίσουν να παρακολουθούνται, στο πλαίσιο της ενισχυμένης εποπτείας».