Σύστημα ανίχνευσης καπνού για τον έγκαιρο εντοπισμό δασικής πυρκαγιάς με τη βοήθεια της φωτονικής τεχνολογίας (photonics) σχεδιάζει να προμηθευτεί η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, προκειμένου, όταν υπάρχει αυξημένος κίνδυνος εκδήλωσης φωτιάς, να εποπτεύονται μεγάλες περιοχές σε 24ωρη βάση και, αν υπάρχει συμβάν, να ειδοποιούνται άμεσα οι φορείς της πυροσβεστικής και της πολιτικής προστασίας.
Σύμφωνα με τον αναπληρωτή προϊστάμενο της Αυτοτελούς Διεύθυνσης Υποστήριξης Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας της Περιφέρειας, Κώστα Μιχαηλίδη, το σύστημα είναι κινητό, μπορεί να εγκατασταθεί σε οποιοδήποτε σημείο, ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες και τις προβλέψεις για υψηλό κίνδυνο εκδήλωσης πυρκαγιάς. Η τεχνολογία με την οποία λειτουργεί είναι εκείνη της φωτονικής και μπορεί αρχικά να αναπτύχθηκε στο εργαστήριο με σκοπό την ανίχνευση μέσω της εκπομπής φωτός, των χημικών ιδιοτήτων των στοιχείων της φύσης, ωστόσο αποδείχτηκε ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε πληθώρα εφαρμογών, μεταξύ των οποίων και η ανίχνευση του καπνού.
«Το σύστημα εντοπίζει τον καπνό και δίνει τις ακριβείς συντεταγμένες του σημείου στο οποίο εκδηλώθηκε η φωτιά. Ο χειρισμός του γίνεται εξ αποστάσεως και το σήμα για έκτακτο συμβάν μεταδίδεται άμεσα στους αρμόδιους φορείς. Η λειτουργία του βασίζεται στη λογική της έγκαιρης προειδοποίησης καθώς ειδικά στις πυρκαγιές γνωρίζουμε όλοι ότι ακόμη και το ένα λεπτό μετράει. Ειδικά, όταν επικρατούν ισχυροί άνεμοι, η εξάπλωση μιας φωτιάς μπορεί να γίνει ραγδαία», τόνισε ο κ. Μιχαηλίδης. Διευκρίνισε, άλλωστε, ότι είναι εύκολη η διαδικασία εγκατάστασής του σε οποιαδήποτε περιοχή αντιμετωπίζει κίνδυνο πυρκαγιάς, για παράδειγμα στο Σέιχ Σου, τη Χαλκιδική, την Πιερία, τις Σέρρες, το Κιλκίς ή αλλού και επισήμανε ότι δεν λειτουργεί κάτι αντίστοιχο στην Ελλάδα, ωστόσο στο εξωτερικό η εν λόγω τεχνολογία έχει δοκιμαστεί και εφαρμοστεί.
Η προμήθεια του συστήματος αποτελεί μέρος της πρότασης που πρόκειται να υποβληθεί από την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας στο πλαίσιο της 2ης πρόσκλησης του προγράμματος Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας «Ελλάδα- Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας 2014-2020» με τίτλο: «Έγκαιρη ανίχνευση πυρκαγιάς και το εύρος της για την πρόληψη και διαχείριση καταστροφών». Επικεφαλής εταίρος του προγράμματος είναι η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας ενώ συμμετέχουν σε αυτό το Κέντρο Διαχείρισης Κρίσης με έδρα τη Στρούμνιτσα και το Κέντρο για την ανάπτυξη της Νοτιοανατολικής Περιφέρειας στη Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας.
Σύμφωνα με τη σχετική πρόταση, η βασική της ιδέα είναι «να βελτιώσει το σύνολο των τεχνολογικών ικανοτήτων στη διασυνοριακή περιοχή, που σχετίζεται με τη δημιουργία και τη διάδοση έγκαιρων και ουσιαστικών πληροφοριών προειδοποίησης, ώστε τα άτομα, οι κοινότητες και οι οργανισμοί που απειλούνται από κινδύνους να μπορούν να λάβουν τα απαραίτητα μέτρα ετοιμότητας και να δράσουν σε επαρκή χρόνο για να μειωθεί η πιθανότητα ζημιών ή απωλειών».
Η ανάγκη αυτή εκτιμάται, άλλωστε, ως ιδιαίτερα επιτακτική, καθώς, όπως σημειώνεται χαρακτηριστικά, «οι δασικές πυρκαγιές είναι ένα επαναλαμβανόμενο φαινόμενο σε πολλά μέρη του κόσμου, το οποίο προκαλείται από φυσικούς ή τεχνητούς παράγοντες».
Επιπλέον «οι πυρκαγιές στις διασυνδέσεις αγροτικού- αστικού περιβάλλοντος αποτελούν σοβαρή απειλή για τις κοινότητες σε πολλές χώρες παγκοσμίως καθώς μπορεί να είναι εξαιρετικά καταστροφικές, να σκοτώνουν ανθρώπους και να καταστρέφουν σπίτια και άλλες δομές, όπως συνέβη στην Ελλάδα το 2007 και το 2019, και στην Πορτογαλία, την Καλιφόρνια, την Αυστραλία, το Ισραήλ, τη Χιλή κτλ. Σύμφωνα με στοιχεία θανάτων από πυρκαγιές, στην ευρωμεσογειακή λεκάνη (Ισπανία, Πορτογαλία και Ελλάδα) έχουν καταγραφεί περισσότεροι από 850 θάνατοι ως αποτέλεσμα πληθώρας καταστροφικών πυρκαγιών από το 1980.