Έπειτα από περιθωριοποίηση και καταπίεση δεκαετιών, οι Κούρδοι της Συρίας, θύλακας των οποίων βομβαρδίζεται εδώ και μία εβδομάδα από την Τουρκία, επωφελήθηκαν από την χαώδη κατάσταση που δημιούργησε η συριακή σύρραξη για να εγκαθιδρύσουν ένα ντε φάκτο καθεστώς αυτονομίας στα εδάφη που τελούν υπό τον έλεγχό τους στην βόρεια και βορειο-ανατολική Συρία.
Υιοθέτησαν μία θέση «ουδετερότητας» απέναντι στο καθεστώς της Δαμασκού και τους σύρους αντάρτες από την έναρξη του πολέμου.
Διακρίσεις
Εγκατεστήμενοι κυρίως στη βόρεια Συρία, οι Κούρδοι, κατά μείζονα λόγο σουνίτες, με μικρές μη μουσουλμανικές μειονότητες και μη θρησκευτικές πολιτικές οργανώσεις, αντιπροσωπεύουν το 15% του συριακού πληθυσμού, σύμφωνα με εκτιμήσεις.
Επί δεκαετίες έχουν υποστεί περιθωριοποίηση και καταπίεση από το καθεστώς του κόμματος Μπάαθ που βρίσκεται στην εξουσία στη Δαμασκό και δεν σταμάτησαν να ζητούν αναγνώριση των πολιτιστικών και πολιτικών τους δικαιωμάτων.
Ουδετερότητα και αυτονομία
Από την έναρξη της συριακής σύρραξης το 2011 με την αιματηρή καταστολή ειρηνικής εξέγερσης από τις στρατιωτικές δυνάμεις του καθεστώτος του Μπασάρ αλ Ασαντ, το καθεστώς κάνει μία κίνηση προς τους Κούρδους.
Ο Ασαντ δίνει υπηκοότητα σε 300.000 «απάτριδες» Κούρδους έπειτα από αναμονή και διαμαρτυρίες μισού αιώνα. Η συριακή υπηκοότητα είχε αφαιρεθεί από τους Κούρδους αυτούς το 1962 έπειτα από αμφιλεγόμενη απογραφή.
Οι Κούρδοι προσπάθησαν να παραμείνουν στο περιθώριο της σύρραξης. Υιοθετούν «ουδέτερη» στάση απέναντι στο καθεστώς της Δαμασκού και τους σύρους αντάρτες, προσπαθώντας να εμποδίσουν τους αντάρτες να διεισδύσουν στις περιοχές τους για να αποφύγουν τα αντίποινα του καθεστώτος.
Στα μέσα του 2012, οι κυβερνητικές δυνάμεις εγκαταλείπουν τις θέσεις τους στη βόρεια και την ανατολική Συρία, οι οποίες καταλαμβάνονται από τους Κούρδους. Η αποχώρηση αυτή των δυνάμεων του καθεστώτος εκλαμβάνεται ως ενθάρρυνση προς τους Κούρδους ώστε να μην συμμαχήσουν με τους σύρους αντάρτες.
Ομοσπονδιακή ζώνη
Τον Νοέμβριο 2013, το Κόμμα Δημοκρατικής Ένωσης (PYD), με τις Μονάδες Προστασίας του Λαού (YPG) να είναι η στρατιωτική του πτέρυγα, κηρύσσει καθεστώς ημιαυτονομίας.
Τον Μάρτιο 2016, τα ημιαυτόνομα εδάφη ανακοινώνουν τη δημιουργία μίας «ομοσπονδιακής περιοχής», η οποία αποτελείται από τρία καντόνια, το Αφρίν, στην επαρχία του Χαλεπίου (βόρεια Συρία), το Τζαζιρέ, που αντιστοιχεί στην επαρχία του Χασακέ και τον Ευφράτη, σε τμήμα των επαρχιών του Χαλεπίου και της Ράκα.
Η πρωτοβουλία αυτή παραπέμπει σε ντε φάκτο καθεστώς αυτονομίας και οι Κούρδοι θα προκαλέσουν τη δυσαρέσκεια των δυνάμεων της συριακής αντιπολίτευσης και την εχθρότητα της γειτονικής Τουρκίας.
Τον Δεκέμβριο 2016 καταρτίζουν ένα «κοινωνικό συμβόλαιο», ένα Σύνταγμα για την «αυτόνομη περιοχή».
Το 2017, οι κάτοικοι των κουρδικών περιοχών εκλέγουν τα δημοτικά τους συμβούλια.
Αντιτζιχαντιστές
Από το 2014, η ένοπλη πτέρυγα του PYD υπήρξε μία από τις κύριες δυνάμεις που πολεμούν κατά των δυνάμεων του Ισλαμικού Κράτους με την αεροπορική υποστήριξη του υπό τις ΗΠΑ διεθνούς συνασπισμού.
Στις αρχές του 2015, οι κουρδικές δυνάμεις, υποστηριζόμενες από τα πλήγματα του συνασπισμού, εκδιώκουν τις δυνάμεις του Ισλαμικού Κράτους από το Κομπάνι, στα συροτουρκικά σύνορα έπειτα από πολύμηνες βίαιες συγκρούσεις.
Τον Οκτώβριο 2017, οι Δημοκρατικές Συριακές Δυνάμεις (FDS), αραβο-κουρδική συμμαχία, εκδιώκουν τις δυνάμεις του Ισλαμικού Κράτους από το προπύργιό τους στη Ράκα, έπειτα από πολύμηνες συγκρούσεις.
Τουρκική επίθεση
Στις 14 Ιανουαρίου 2018, ο συνασπισμός ανακοινώνει ότι αρχίζει τη συγκρότηση «συνοριακής δύναμης από 30.000 στρατιώτες στη βόρεια Συρία, από δυνάμεις του αραβοκουρδικού συνασπισμού, όπου κυριαρχούν οι δυνάμεις των YPG.
Η Αγκυρα θεωρεί τις YPG προέκταση του PKK στη Συρία.
Η Τουρκία είχε ήδη πραγματοποιήσει επίθεση στη βόρεια Συρία τον Αύγουστο 2016 για να απωθήσει τις δυνάμεις του Ισλαμικού Κράτους, αλλά κυρίως για να εμποδίσει την εδαφική επέκταση των κουρδικών εθνοφυλακών.
Στις 20 Ιανουαρίου, η Τουρκία εξαπολύει χερσαία και αεροπορική επίθεση κατά των δυνάμεων των YPG στην περιοχή του Αφρίν.
Στις 25, το κουρδικό καντόνι του Αφρίν ζητεί από τη Δαμασκό να επέμβει κατά της τουρκικής αεροπορίας.
Την επομένη, η Αγκυρα δεσμεύεται να διευρύνει την επίθεση και να εξαπολύσει τις δυνάμεις της κατά της πόλης του Μάνμπιτζ.
ΑΠΕ-ΜΠΕ