Χρόνο με το χρόνο οι άνθρωποι στον «ανεπτυγμένο» κόσμο παραπονιόμαστε ότι είμαστε όλο και πιο αγχωμένοι. Το στρες –που ως γνωστόν επηρεάζει άμεσα την υγεία μας- έχει γίνει επιδημία και πρέπει να αντιμετωπιστεί. Σε μεγάλο βαθμό, η επιδημία αυτή ξεκίνησε το 2008 και εξαπλώθηκε παράλληλα με την παγκόσμια κρίση, που ανάγκασε τις επιχειρήσεις να μειώσουν προσωπικό για να επιβιώσουν και τους «τυχερούς» που έχουν ακόμα δουλειά, να κάνουν όλο και περισσότερα. Αλλά και η δημοτικότητα των smartphones δεν βοήθησε…
Από την Αννίτα Νιάκα
Έρευνα του 2013 από το Center for Creative Leadership έδειξε ότι ο μέσος επαγγελματίας που έχει smartphone, το χρησιμοποιεί για θέματα σχετικά με τη δουλειά του κατά μέσο όρο 72 ώρες την εβδομάδα! Αλλά και αποσπά την προσοχή του με αυτό την ώρα της δουλειάς, με αποτέλεσμα να γίνεται λιγότερο αποδοτικός και να πιέζεται περισσότερο. Η υπερ-συνδεσιμότητα κλέβει τη συγκέντρωσή μας. Δεν αποτελεί έκπληξη, λοιπόν, το ότι είμαστε τόσο αγχωμένοι…
Πρώτα, μία σύντομη, ενθαρρυντική ιστορία
Για τον Σκοτ Έμπλιν, πρόεδρο του Eblin Group και συγγραφέα του βιβλίου “Overworked and Overwhelmed: The Mindfulness Alternative”, ο «πέλεκυς» του στρες χτύπησε βαρύς το 2009, όταν διαγνώστηκε με σκλήρυνση κατά πλάκας. Καθώς η κατάστασή του επιδεινωνόταν γρήγορα, η σύζυγός του του πρότεινε να δοκιμάσει τη yoga. Η εξάσκηση στη yoga δυνάμωσε όχι μόνο το σώμα του, αλλά και το μυαλό του.
«Η σκλήρυνση κατά πλάκας αντιμετωπίζεται μόνο με αντιμετώπιση του στρες. Η άσκηση στο διαλογισμό και την επίγνωση μέσω της yoga μείωσε το στρες μου και κυριολεκτικά μου έσωσε τη ζωή» λέει ο ίδιος.
Όμως, το «σημείο εισόδου» στο διαλογισμό είναι η επίγνωση, κάτι που, όπως λέει ο Έμπλιν, καθιστούν δύσκολο οι αναρίθμητες περισπάσεις στον σημερινό κόσμο. «Η συνεχής φλυαρία του μυαλού μας προκαλεί μία μόνιμη διέγερση του μηχανισμού μάχης ή φυγής τους εγκεφάλου. Αυτό οδηγεί σε κακή λήψη αποφάσεων, που με τη σειρά του επηρεάζει την υγεία και την ευημερία μας συνολικά» επισημαίνει.
Το αντίθετο του «μάχη ή φυγή» είναι «ξεκούραση και παρουσία». Χρησιμοποιώντας σωστά την ξεκούραση και όντας παρόντες με επίγνωση, μπορούμε να αντιστρέψουμε μεγάλο μέρος της ζημιάς που ίσως έχουμε κάνει στο σώμα και το μυαλό μας.
Μιας και ο Σκοτ Έμπλιν αποδεδειγμένα το έχει επιτύχει αυτό, ας ακολουθήσουμε τις τεχνικές που μας δίνει παρακάτω για να καθαρίζουμε τη φλυαρία και την ακαταστασία του μυαλού μας:
1. ΒΑΘΙΑ ΑΝΑΠΝΟΗ
Η πρώτη τεχνική είναι να ενσωματώσουμε τη βαθιά αναπνοή. Ο Έμπλιν προτείνει την εξής αλληλουχία: Σταμάτά ό,τι κάνεις. Πάρε μία αναπνοή. (Καθώς αναπνέεις, έχε το χέρι σου στην κοιλιά σου. Εάν το χέρι σου ανεβαίνει στην εισπνοή και κατεβαίνει στην εκπνοή, τότε το κάνεις σωστά.) Παρατήρησε τι συμβαίνει γύρω σου. Συνέχισε. Όταν αποκτάς επίγνωση, μπορείς να δρας με πιο καθαρή και ισχυρή πρόθεση.
Η βαθιά αναπνοή είναι μία ρυθμική επαναλαμβανόμενη κίνηση. Είναι ένα πολύ καλό «εργαλείο» για να καθαρίζεις το μυαλό σου, διότι μπορείς να το κάνεις οπουδήποτε και οποτεδήποτε θέλεις. Ακόμα και οι ειδικές δυνάμεις θάλασσας, αέρος και εδάφους του Ναυτικού των ΗΠΑ, οι λεγόμενοι Navy SEALs, εκπαιδεύονται να κάνουν τέσσερα λεπτά βαθιάς αναπνοής πριν παραταχθούν για την εκτέλεση μιας αποστολής, προκειμένου να διαχειριστούν το άγχος.
2. ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ "ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ"
Άλλη μία τεχνική που καθαρίζει τη νοητική ακαταστασία είναι μία ανάλυση των «μαθημάτων» που παίρνουμε. Ο στρατός των ΗΠΑ χρησιμοποιεί μία διαδικασία που λέγεται After Action Review (Ανασκόπηση μετά τη δράση), ώστε το παρελθόν να δίνει μαθήματα και η μελλοντική δράση να βελτιώνεται. Σύμφωνα με τον Έμπλιν, αυτή η διαδικασία βοηθά να πάψουν οι ενοχές και η μετάνοια για πράγματα που έχουν ήδη συμβεί. Και έχει ως εξής:
Κάνε στον εαυτό σου αυτές τις τρεις ερωτήσεις:
- Τι υποτίθεται ότι έπρεπε να συμβεί;
- Τι συνέβη στην πραγματικότητα;
- Τι θα έκανα διαφορετικά την επόμενη φορά;
Το να παίρνουμε τα μαθήματα από το παρελθόν, μας βοηθάει να έχουμε ένα πιο εποικοδομητικό παρόν και μέλλον.
3. ΟΡΑΜΑΤΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ
Για τους ανθρώπους που στρεσάρονται πολύ από την ανησυχία για το μέλλον, ο Έμπλιν προτείνει τη δημιουργία μιας ρουτίνας οραματισμού. Αφού πάρεις μερικές αργές και βαθιές αναπνοές για να καθαρίσει το μυαλό σου, κλείσε τα μάτια σου και οραματίσου τις απαντήσεις σε δύο βασικές ερωτήσεις:
- Τι προσπαθώ να κάνω;
- Πώς χρειάζεται να «βγω προς τα έξω» για να το κάνω αυτό;
Σύμφωνα με τον συγγραφέα, το να κάνεις αυτόν τον οραματισμό σχετικά με μελλοντικά γεγονότα, μπορεί να αυξήσει την αυτοπεποίθησή σου και να μειώσει τις αγχωτικές σκέψεις για το μέλλον.
4. ΧΡΟΝΟΣ ΓΙΑ ΑΣΥΝΕΙΔΗΤΗ ΣΚΕΨΗ
Συχνά οι καλύτερες ιδέες έρχονται όταν κάνουμε μπάνιο, περπατάμε ανέμελα ή φροντίζουμε τα φυτά μας. «Δεν έρχονται ποτέ όταν είσαι μπροστά σε έναν υπολογιστή» λέει ο Έμπλιν. Έρχονται όταν αποστασιοποιείσαι από τη δουλειά, καθαρίζεις το μυαλό σου και αρχίζουν οι ασυνείδητες σκέψεις.
Το να αναβάλλεις μία σημαντική απόφαση, έως ότου έχεις την ευκαιρία να την επεξεργαστείς ψύχραιμα και σωστά, όχι μόνο φέρνει καλύτερα αποτελέσματα, αλλά μειώνει και την αίσθηση ότι είσαι καταπονημένος. «Δώσε στον εαυτό σου χρόνο για ασυνείδητη σκέψη. Αυτό μπορεί να γίνει για παράδειγμα πηγαίνοντας για ανέμελο περπάτημα, κάνοντας μία βόλτα με το ποδήλατό σου, καθαρίζοντας και τακτοποιώντας το σπίτι, ή παίζοντας με τα παιδιά σου» λέει ο Έμπλιν.
5. «ΕΙΝΑΙ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟ ΑΥΤΟ;»
Όταν αρχίζεις να αισθάνεσαι στρεσαρισμένος/η, ο Έμπλιν προτείνει να ρωτάς τον εαυτό σου «Είναι αυτό όντως απαραίτητο;». Όπως επισημαίνει, μάλλον καθημερινά κάνεις αρκετά πράγματα που δεν είναι απαραίτητα. Σκέψου πόσες αγχωμένες ώρες σου προσθέτει αυτό κάθε εβδομάδα.
Η απάντηση στην ερώτηση «είναι απαραίτητο αυτό;» μερικές φορές είναι «ναι, αλλά όχι άμεσα». Ο Έμπλιν προτείνει σε αυτή την περίπτωση να αναδιαμορφώνεις το πρόγραμμά σου. Διερωτήσου: «Ποιο είναι το πιο σημαντικό πράγμα που πρέπει να γίνει σήμερα; Τι μπορεί να περιμένει; Τι μπορεί να γίνει από κάποιον άλλο;». Φυσικά, σκοπός δεν είναι να αγνοήσουμε δουλειές που πρέπει να γίνουν, αλλά να μεταθέσουμε σε άλλη στιγμή αυτά που μας αποσπούν σήμερα από κάτι σημαντικότερο, προκαλώντας μας άγχος.