Στο μικροσκόπιο της ΑΑΔΕ τέθηκαν πρόσωπα που δηλώνουν φορολογικοί κάτοικοι εξωτερικού, αλλά μένουν κανονικά στην Ελλάδα γλιτώνοντας τα τεκμήρια και φόρους, ενώ αποφεύγουν τον έλεγχο των τραπεζικών τους καταθέσεων, σε Ελλάδα και εξωτερικό, από τις ελληνικές αρχές.
Με δεδομένα τα σημαντικά οφέλη που απολαμβάνει ο φορολογικός κάτοικος εξωτερικού, αρκετοί με μεγάλα εισοδήματα, καταθέσεις και περιουσιακά στοιχεία έχουν μπει στον πειρασμό να μεταφέρουν σε χώρα του εξωτερικού τη φορολογική τους κατοικία, ώστε να γλιτώσουν φόρους και ελέγχους της Εφορίας.
Η ΑΑΔΕ έχει βάλει στο στόχαστρο περιπτώσεις που «μυρίζουν» ότι πρόκειται για εικονικές «φορολογικές μεταναστεύσεις» και ελέγχει εξονυχιστικά τις απαιτούμενες προϋποθέσεις.
Οι βασικές προϋποθέσεις, για να χαρακτηριστεί κανείς φορολογικός κάτοικος εξωτερικού είναι οι ακόλουθες:
- Να κατοικεί ο φορολογούμενος επί 183 ημέρες στο εξωτερικό
- Να είναι σε θέση να το αποδείξει με προσκόμιση των κατάλληλων δικαιολογητικών
- Να αναθέσει την φορολογική εκπροσώπηση του σε κάποιο πρόσωπο εμπιστοσύνης, δηλαδή φορολογικό εκπρόσωπο.
Τι κερδίζουν
Όσοι μεταφέρουν τη φορολογική τους κατοικία στο εξωτερικό, γλιτώνουν τα τεκμήρια διαβίωσης για τα περιουσιακά στοιχεία που έχουν στην Ελλάδα.
Δηλαδή, ο «φορολογικός μετανάστης» δεν φορολογείται για την τεκμαρτή δαπάνη που προκύπτει από την κατοχή ακινήτων, αυτοκινήτου, σκάφους κ.λπ. Επίσης, για τα πρόσωπα αυτά δεν ισχύει ούτε το «πόθεν έσχες».
Έτσι δεν εφαρμόζονται τα τεκμήρια απόκτησης περιουσιακών στοιχείων (ακινήτων, οχημάτων κ.λπ.), υπό την προϋπόθεση ότι δεν αποκτούν πραγματικό εισόδημα στη χώρα μας. Εάν αποκτούν στην Ελλάδα, ενοίκια ή τόκους καταθέσεων, τότε εμπίπτουν στο καθεστώς των τεκμηρίων.
Συνοπτικά, όσοι μεταφέρουν τη φορολογική τους κατοικία στο εξωτερικό:
- Φορολογούνται στην Ελλάδα μόνο για το εισόδημα που προκύπτει στην Ελλάδα και αποκτάται μέσα σε προηγούμενο της δήλωσης φορολογικό έτος. Στην περίπτωση, όμως, που ο αποκτών το εισόδημα είναι κάτοικος χώρας με την οποία η Ελλάδα έχει συνάψει σύμβαση αποφυγής διπλής φορολογίας/ΣΑΔΦ (όλες οι χώρες της Ε.Ε., του ΕΟΧ, των ΗΠΑ, Καναδά, Κίνας κ.λπ.), θα φορολογηθεί σύμφωνα με τις διατάξεις της οικείας σύμβασης.
- Δεν δικαιούνται αφορολόγητο όριο και κατά συνέπεια δεν έχουν υποχρέωση να προσκομίζουν αποδείξεις δαπανών.
- Δεν βαρύνονται με την ειδική εισφορά αλληλεγγύης για το εισόδημα που αποκτούν στο εξωτερικό ούτε για το εισόδημα που αποκτά στην Ελλάδα εάν η φορολογική του κατοικία είναι σε χώρα με την οποία η Ελλάδα έχει υπογράψει σύμβαση αποφυγής διπλής φορολογίας.
Επίσης, οι φορολογικοί κάτοικοι εξωτερικού υπόκεινται κανονικά σε φόρο μεταβίβασης ακινήτων ή ΦΠΑ κατά την αγορά ακινήτου το οποίο βρίσκεται στην Ελλάδα. Μάλιστα για πολίτες της ΕΕ, του ΕΟΧ και σε ομογενείς, παρέχεται υπό προϋποθέσεις η δυνατότητα απαλλαγής από τον φόρο για την απόκτηση πρώτης κατοικίας.
Οι φορολογικοί κάτοικοι εξωτερικού που διατηρούν ακίνητο στην Ελλάδα πληρώνουν ετησίως τον ΕΝΦΙΑ.
Γλιτώνουν τον έλεγχο των καταθέσεων
Αναφορικά με τις τραπεζικές καταθέσεις των φορολογικών κατοίκων εξωτερικού, η νομοθεσία τους παρέχει μια ιδιότυπη ασυλία.
Σύμφωνα με τη νομοθεσία, οι κάτοικοι εξωτερικού που έχουν γνωστοποιήσει στις ελληνικές φορολογικές αρχές τη φορολογική τους κατοικία, υποχρεούνται σε δήλωση μόνο του πραγματικού εισοδήματος που λαμβάνουν από την Ελλάδα και όχι του παγκόσμιου εισοδήματος.
Για τους φορολογικούς κατοίκους Ελλάδας, τα εισοδήματα που δηλώνονται σωρευτικά στην πάροδο των ετών στην Ελλάδα θα πρέπει να συμφωνούν με τα ποσά των καταθέσεων που τηρούνται σε ελληνικές και αλλοδαπές τράπεζες.
Όμως, για τους φορολογικούς κατοίκους εξωτερικού, δεδομένης της μη υποχρέωσής τους να δηλώνουν το παγκόσμιο εισόδημά τους στην Ελλάδα, η ΑΑΔΕ δεν έχει δικαίωμα να ελέγξει τις καταθέσεις φορολογικών κατοίκων εξωτερικού.
Επίσης, η ΑΑΔΕ δεν μπορεί να ελέγξει τις καταθέσεις του προσώπου που μετέφερε την φορολογική του κατοικία στο εξωτερικό, ούτε εκείνες που είναι σε ελληνικές τράπεζες ούτε εκείνες που έχει σε τράπεζες του εξωτερικού.
Η μόνη του υποχρέωση είναι η φορολόγηση των τόκων, των καταθέσεών του που τηρεί σε ελληνικές τράπεζες.
