Εξαιρετικά κρίμες για τις εξελίξεις στην Ευρώπη θεωρούνται οι βουλευτικές εκλογές που διεξάγονται σήμερα στη Γερμανία. Βέβαιη θεωρείται η επικράτηση των χριστιανοδημοκρατών της Μέρκελ, οι οποίοι όμως δεν θα εξασφαλίσουν κοινοβουλευτική αυτοδυναμία και θα αναγκασθούν να αναζητήσουν μετεκλογικούς συμμάχους για να σχηματίσουν κυβέρνηση συνασπισμού.
Οι κάλπες άνοιξαν στις 08:00 τοπική ώρα (09:00 ώρα Ελλάδας) και θα κλείσουν στις 18:00, οπότε θα ανακοινωθεί η πρώτη πρόβλεψη αποτελέσματος (exit poll).
Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις που είδαν το φως της δημοσιότητας δείχνουν τα δυο μεγάλα κόμματα χάνουν σημαντικό έδαφος ενώ την ίδια ώρα αυξάνονται σημαντικά τα ποσοστά των μικρότερων κομμάτων.
Οι συντηρητικοί της Άγκελα Μέρκελ απώλεσαν μια ποσοστιαία μονάδα, σύμφωνα με δημοσκόπηση που δόθηκε την Παρασκευή στη δημοσιότητα.
Η καγκελάριος αναμένεται να εξασφαλίσει μια τέταρτη θητεία, ενώ το ακροδεξιό κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) κέρδισε δύο ποσοστιαίες μονάδες.
Σύμφωνα με τη δημοσκόπηση της εταιρείας GMS, το κόμμα της Μέρκελ βρίσκεται στο 37% με τον κυριότερο αντίπαλό του, τους Σοσιαλδημοκράτες (SDP) να διατηρούν το ποσοστό τους από προηγούμενες δημοσκοπήσεις στο 22%.
Το AfD, που αναμένεται να εξασφαλίσει την είσοδό του στην κάτω βουλή της Μπούντεσταγκ για πρώτη φορά, αύξησε το ποσοστό του σε 10%, με το φιλικό προς τις επιχειρήσεις κόμμα των Φιλελεύθερων Δημοκρατών και το ριζοσπαστικό κόμμα Αριστερά να βρίσκονται αμφότερα στο 9%.
Το ποσοστό των Πρασίνων εμφανίζεται στο 8%.
Δεύτερη δημοσκόπηση του δικτύου ZDF δείχνει πως το κόμμα της Μέρκελ, των Χριστιανοδημοκρατών, παραμένει σταθερά πρώτο με ποσοστό 36%, το κόμμα των Σοσιαλδημοκρατών ακολουθεί με 21,5%, ενώ στην τρίτη θέση "παγιώνεται" το ευρωσκεπτικιστικό "Αfd" με 11%. Σε απόσταση αναπνοής ακολουθούν οι "Ελεύθεροι Δημοκράτες" με 10%. Εκτός από το κόμμα του Σουλτς και η Αριστερά (Die Linke) μετράει τις πληγές της, με ποσοστό 8,5%. Έπονται οι Πράσινοι με 8%.
Μια τρίτη δημοσκόπηση που διενεργήθηκε από το Ινστιτούτο Δημοσκοπήσεων Allensbach για λογαριασμό της εφημερίδας Frankfurter Allgemeine Zeitung, δείχνει την ένωση των χριστιανικών κομμάτων Χριστιανοδημοκρατών / Χριστιανοκοινωνιστών (CDU/CSU) να χάνει δυο ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με την τελευταία δημοσκόπηση του ινστιτούτου στα τέλη Αυγούστου και να υποχωρεί στο 36%.
Ίδια ποσοτική μείωση παρουσιάζουν και τα ποσοστά των Σοσιαλδημοκρατών (SPD) που καταποντίζονται στο 22%.
Οι εκτιμήσεις
Ως εκ τουτου κι εφόσον επαληθευτούν οι τελευταίες δημοσκοπήσεις, η Χριστιανική Ένωση (CDU-CSU) της 'Αγγελα Μέρκελ αναμένεται να κυμανθεί μεταξύ 34 και 36%, μακριά από το 41,5% του 2013, ενώ το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SPD) του Μάρτιν Σουλτς κινδυνεύει να καταγράψει νέο ιστορικό χαμηλό, μετά το 25% της προηγούμενης αναμέτρησης.
Η προσοχή ωστόσο στρέφεται κυρίως στη μάχη των μικρότερων κομμάτων για την τρίτη θέση, με την ξενοφοβική Εναλλακτική για την Γερμανία (AfD) να έχει το προβάδισμα με ποσοστό κοντά στο 12%, την Αριστερά να ακολουθεί με 8-11%, τους Φιλελεύθερους να επιστρέφουν στην Βουλή με 9-10% και τους Πράσινους να αγγίζουν, σύμφωνα με τα πλέον αισιόδοξα προγνωστικά, το 8%.
Οι εταιρίες δημοσκοπήσεων έχουν πάντως προειδοποιήσει για τον κίνδυνο η AfD να έχει υποτιμηθεί προεκλογικά και παραπέμπουν στις πρόσφατες εκλογές σε τοπικό επίπεδο, όπου το κόμμα έλαβε τελικά ποσοστά κατά 2-3% υψηλότερα της πρόβλεψης.
Οι αναποφάσιστοι ξεπερνούσαν ως προχθές το 30%, προκαλώντας μεγάλο εκνευρισμό κυρίως στα δύο μεγάλα κόμματα, ενώ σε αντίστοιχα επίπεδα αναμένεται να κυμανθεί και η αποχή των ψηφοφόρων, οι οποίοι πάντως είχαν το δικαίωμα της επιστολικής ψήφου.
Στις φετινές εκλογές έχουν δικαίωμα ψήφου 400.000 λιγότεροι πολίτες από ό,τι το 2013, ενώ τρία εκατομμύρια Γερμανοί θα ψηφίσουν για πρώτη φορά.
Από τα 18,6 εκατομμύρια άτομα με καταγωγή από το εξωτερικό, δικαίωμα ψήφου έχουν τα 6,1 εκατομμύρια, εκ των οποίων 1,5 εκατομμύριο Γερμανορώσοι και 1,3 εκατομμύριο Γερμανοτούρκοι.
Οι Έλληνες κάτοχοι γερμανικής υπηκοότητας είναι περίπου 60.000, δεν είναι ωστόσο γνωστό πόσοι από αυτούς είναι άνω των 18 ώστε να έχουν δικαίωμα ψήφου.
Σε ό,τι αφορά το κόστος των εκλογών, το υπουργείο Εσωτερικών υπολογίζει ότι μπορεί να φτάσει έως και τα 92 εκατομμύρια ευρώ. Από αυτά, τα 16 εκατομμύρια διατίθενται για έξοδα των εθελοντών εκλογικών βοηθών και των μελών των εκλογικών επιτροπών που λαμβάνουν 25 και 35 ευρώ αντίστοιχα.
Τα ίδια τα κόμματα δαπανούν κατά την διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας μεγάλα ποσά, που προέρχονται από το κράτος, συνδρομές μελών και απευθείας δωρεές. Το γεγονός ότι είναι υποχρεωμένα να δηλώνουν μόνο τις δωρεές άνω των 50.000 ευρώ έχει κατά καιρούς σχολιαστεί αρνητικά.
Σε αυτές τις εκλογές πάντως, οι Χριστιανοδημοκράτες (CDU) ξόδεψαν 20 εκατομμύρια, οι Χριστιανοκοινωνιστές (CSU) εταίροι τους εννέα, οι Σοσιαλδημοκράτες (SPD) 24, η Αριστερά 6,5, οι Πράσινοι 5,5 και οι Φιλελεύθεροι (FDP) 5.
Η Εναλλακτική για την Γερμανία δεν έχει ακόμη δηλώσει τα οικονομικά της στοιχεία, ωστόσο η προεκλογική της καμπάνια εκτιμάται ως ιδιαίτερα ακριβή, με την πηγή των εσόδων να παραμένει άδηλη.
Τα κόμματα τα οποία συμμετέχουν στις σημερινές εκλογές είναι συνολικά 42 και οι υποψήφιοι 4.828. Από αυτούς μόλις οι 1.400 είναι γυναίκες, ενώ διαχρονικά οι γυναίκες, αν και είναι περισσότερες στο εκλογικό σώμα, έχουν υψηλότερα ποσοστά αποχής.
Προκειμένου αυτή η στάση να αλλάξει, 23 γυναικεία περιοδικά οργάνωσαν καμπάνια στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με τον τίτλο #GERWOMANY, μέσω της οποίας προσπάθησαν να πείσουν τις γυναίκες να ψηφίσουν και να μην επιτρέψουν στις λαϊκιστικές δυνάμεις να ενισχυθούν.
Το Γερμανικό Ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο απαρτίζεται από το λιγότερο 598 βουλευτές.
Λόγω όμως ενός περίπλοκου - και ιδιαίτερα αντιπροσωπευτικού - συστήματος, ο αριθμός τους μπορεί να αυξηθεί αρκετά.
Στην απερχόμενη Βουλή συμμετείχαν 630 βουλευτές, ενώ οι σημερινές εκλογές εκτιμάται ότι θα αναδείξουν ακόμη περισσότερους, καθώς το όριο του 5% για την είσοδο στην Μπούντεσταγκ αναμένεται να περάσουν περισσότερα κόμματα.
Ποιος θα κυβερνήσει;
Aν η Μέρκελ καταφέρει να κερδίσει μια τέταρτη θητεία θα γίνει η τρίτη καγκελάριος της χώρας που κερδίζει τέσσερις εθνικές εκλογές μετά τον μέντορά της Χέλμουτ Κολ που επανένωσε την Γερμανία και τον Κόνραντ Αντενάουερ που οδήγησε τη Γερμανία στην αναγέννηση μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Από την άλλη, η αναμενόμενη είσοδος του AfD στο εθνικό κοινοβούλιο θα αποτελέσει την αρχή μιας νέας εποχής στη γερμανική πολιτική που θα φέρει μία πιο έντονη συζήτηση και μία απόκλιση από τη σταθερά βασισμένη στην κοινή προσέγγιση που χαρακτήρισε την μεταπολεμική περίοδο της χώρας.
Η δημιουργίας ενός συνασπισμού μετά τις εκλογές θα είναι μια επίπονη διαδικασία που θα μπορούσε να διαρκέσει μήνες, καθώς όλοι οι δυνητικοί εταίροι δεν είναι σίγουροι εάν θέλουν πραγματικά να μοιραστούν την εξουσία με τη Μέρκελ. Επίσης, όλα τα μεγάλα κόμματα αρνούνται να συνεργαστούν με την AfD.
Τα σενάρια πάντως για την επόμενη μέρα είναι συγκεκριμένα:
Πρώτο και επικρατέστερο σενάριο είναι η συνέχιση του μεγάλου συνασπισμού CDU – SPD, ένα ενδεχόμενου που φαίνεται να θέλει και η ίδια η Μέρκελ. Πρόκειται για ένα κυβερνητικό σχήμα που έχει ευρεία αποδοχή.
Την ίδια όμως στιγμή, οι Σοσιαλδημοκράτες γνωρίζουν πως μια ακόμη ανανέωση αυτή της συνεργασίας μπορεί να εξασφαλίζει την παραμονή στην εξουσία, ωστόσο παρεμποδίζει την έξοδο από την ιδεολογική κρίση και την εκλογική συρρίκνωση στην οποία έχουν περιέλθει πλέον 12 χρόνια, από την ήττα του 2005.
Επίσης σημαντικό θέμα σε αυτό το σενάριο είναι το εάν θα διατηρήσει τη θέση του στο υπουργείο Οικονομικών ή όχι ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Το SPD έχει αφήσει να εννοηθεί πως θα διεκδικήσει του ΥΠΟΙΚ σε περίπτωση που ανανεωθεί η συνεργασία με το CDU, ένα σενάριο που προκρίνεται από την Αθήνα μετά τη στροφή των Σοδιαλδημοκρατών σε υποστηρικτικότερες προς την Ελλάδα θέσεις.
Δεύτερο σενάριο είναι αυτό του συνασπισμού «Τζαμάικα» δηλαδή μια συγκυβέρνηση του CDU, με τους Φιλελεύθερους και τους «Πράσινους». Το σχήμα έχει ήδη μία εφαρμογή στο γερμανικό πολιτικό σύστημα, με την «μαυρο-κιτρινο-πράσινη» κυβέρνηση του κρατιδίου Σλέσβιχ-Χόλσταιν.
Σε αυτό το σενάριο η θέση του Β. Σόιμπλε δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένη καθώς οι «Πράσινοι» έχουν διαμηνύσει πως για να συμμετάσχουν στην κυβέρνηση δεν θα πρέπει να λάβει ο παλαίμαχος πολιτικός τη θέση του ΥΠΟΙΚ. Αλλά έτσι ανοίγει ο δρόμος για την κατάληψη του νευραλγικού χαρτοφυλακίου από τους Φιλελεύθερους, κόμμα γνωστό για τις σκληρές του θέσεις απέναντι στην Αθήνα.
Τρίτο σενάριο είναι αυτό τη συγκυβέρνησης Χριστιανοδημοκρατών/Φιλελεύθερων, ενδεχόμενο απευκταίο για την Ελλάδα. Κι αυτό γιατί οι Φιλελεύθεροι (FDP) επιθυμούν την έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ, υποστηρίζοντας ότι η χώρα «δεν έχει σημειώσει καμία πρόοδο τα τελευταία έξι χρόνια».
Τί πρόκειται να συμβεί λοιπόν (ότ)αν συγκυβερνήσουν με τους Συντηρητικούς της Μέρκελ;
Όπως παρατηρεί η DW, η κατάσταση αυτή συνθέτει ένα εκρηκτικό μείγμα για την τέταρτη θητεία της Άγκελα Μέρκελ καθώς οι Φιλελεύθεροι καθιστούν σαφές ότι σε περίπτωση συγκυβέρνησης θα ζητήσουν ένα αυστηρότερο πλαίσιο για τις χώρες της Ευρωζώνης.
Σε συνέντευξή του στο Reuters ο ευρωβουλευτής Αλεξάντερ Γκραφ Λάμπσντορφ και μέλος του προεδρείου του κόμματος δήλωσε: «Σε ενδεχόμενες διαπραγματεύσεις για τον σχηματισμό κυβέρνησης θα ταχθούμε υπέρ αυστηρότερων κανόνων στην Ευρωζώνη. Διότι όπως ζητάμε από τους πολίτες να τηρούν τους νόμους, έτσι και οι χώρες της Ευρωζώνης θα πρέπει να εφαρμόζουν τους ισχύοντες κανόνες».
Αναφερόμενος στην Ελλάδα ο Λάμπσντορφ ζήτησε την έξοδο της χώρας από το ευρώ, τονίζοντας ότι «χώρες όπως η Ιρλανδία και η Ισπανία εφήρμοσαν με συνέπεια δύσκολα προγράμματα μεταρρυθμίσεων και έχουν να επιδείξουν σημαντικές επιτυχίες». Αντίθετα, όπως σημειωσε, «στην Ελλάδα δεν σημειώνεται καμία πρόοδος την τελευταία εξαετία» και «κατά συνέπεια η χώρα θα έπρεπε να αποκαταστήσει την ανταγωνιστικότητά της εκτός Ευρωζώνης με τη βοήθεια της Ε.Ε.».
Ο ευρωβουλευτής του FPD εμφανίστηκε πεπεισμένος ότι η έξοδος από το ευρώ «θα βοηθήσει την ελληνική οικονομία να ξανασταθεί στα πόδια της και θα ενισχύσει τη διεθνή εμπιστοσύνη στο ευρώ».
Στο προεκλογικό πρόγραμμα των Φιλελευθέρων, όπως μεταδίδει η Deutche Welle προβλέπεται μια συντεταγμένη έξοδος χωρών από τη ζώνη του ευρώ, χωρίς ωστόσο ταυτόχρονη αποχώρηση από την Ε.Ε.. Παράλληλα οι Φιλελεύθεροι ζητούν μια διαδικασία συντεταγμένης πτώχευσης κρατών εντός Ευρωζώνης.
«Σε αντίθεση με μια άτακτη χρεοκοπία, οι δανειστές αποκτούν με τον τρόπο αυτό δυνατότητα καλύτερου σχεδιασμού, ενώ ταυτόχρονα δεν στέλνονται λανθασμένα μηνύματα στις αγορές», υποστηρίζουν.