Εκτεταμένους ελέγχους στις δωρεές και τις γονικές παροχές των τελευταίων 13 μηνών διενεργεί η ΑΑΔΕ, μετά από σοβαρές ενδείξεις ότι έγιναν καταστρατηγήσεις της νομοθεσίας και ειδικά της αύξησης του αφορολόγητου ποσού, σε 800.000 ευρώ.
Με εγκύκλιο του διοικητή της ΑΑΔΕ, Γιώργο Πιτσιλή, στο στόχαστρο τέθηκαν οι τριγωνικές συναλλαγές μεταξύ συγγενών, οι δωρεές χωρίς παραστατικά τραπεζών, οι μεταφορές χρημάτων σε κοινό λογαριασμό, το πόθεν έσχες των δωρητών, καθώς και οι τροποποιητικές ή ανακλητικές δηλώσεις.
Η ελάχιστη ποινή για τους παραβάτες είναι η επιβολή φόρου 10% επί του ποσού της δωρεάς που θα κριθεί ότι δεν δικαιούται το αφορολόγητο των 800.000 ευρώ, ενώ ο φόρος μπορεί να κλιμακωθεί έως και το 40% ανάλογα με το βαθμό συγγένειας, ενώ θα επιβληθούν και προσαυξήσεις εκπρόθεσμης καταβολής.
Πιο αυστηρές θα είναι οι κυρώσεις για τους δωρητές οι οποίοι εμπίπτουν στο πόθεν έσχες και δεν δικαιολογούν τα ποσά της δωρεάς, από τα δηλωθέντα εισοδήματά τους.
Σε αυτούς θα επιβληθεί εκτός των άλλων και φόρος 33% επί του ποσού των τραπεζικών καταθέσεων, οι οποίες δεν προκύπτουν από τα δηλωθέντα εισοδήματά τους.
Τριγωνικές συναλλαγές εντός της οικογένειας
Όλα ξεκίνησαν από την αύξηση του αφορολόγητου ποσού των δωρεών και γονικών παροχών, σε 800.00 ευρώ, από την 1η Οκτωβρίου 2021, μεταξύ συγγενών πρώτου βαθμού σε ευθεία γραμμή, ήτοι από γονείς σε παιδιά και το αντίστροφο καθώς και από παππού σε εγγόνια και το αντίστροφο.
Όμως αρκετοί μπήκαν στον πειρασμό να παρακάμψουν τη διαδικασία και μέσω τριγωνικής συναλλαγής να πραγματοποιήσουν αφορολόγητες δωρεές και μεταξύ αδελφών αλλά και ευρύτερων συγγενών, μέχρι και θείων.
Το “κόλπο” το οποίο επιτρέπει τυπικά η νομοθεσία και είχε αποκαλύψει το Σin είναι το ακόλουθο:
Το τέκνο Α δωρίζει στον πατέρα του 500.000 ευρώ, συναλλαγή που είναι αφορολόγητη. Ακολούθως ο πατέρας δωρίζει στο τέκνο Β ποσό 500.000 ευρώ, συναλλαγή που επίσης είναι αφορολόγητη.
Το “κόλπο” μπορεί να λάβει και ευρύτερες διαστάσεις, αν το τέκνο Α δωρίσει στον παππού του, το ποσό των 500.000 ευρώ και στη συνέχεια ο παππούς δωρίσει το ποσό σε άλλο γιό του (θείο του τέκνου Α) ή σε άλλο εγγόνι του, συναλλαγές που επίσης είναι αφορολόγητες, με βάση τη νομοθεσία.
Στο σημείο αυτό, η εγκύκλιος του κ. Πιτσιλή βάζει περιορισμούς. Συγκεκριμένα προβλέπει οι συναλλαγές αυτές θα ελέγχονται.
Συγκεκριμένα ορίζει ότι κρίσιμο είναι το χρονικό διάστημα που έχει μεσολαβήσει μεταξύ των διαδοχικών δωρεών. Εάν αυτό είναι σύντομο, ενδεικτικά όχι μεγαλύτερο των έξι μηνών, προκύπτει ισχυρή ένδειξη ότι, κατ' αρχήν, οι διαδοχικές δωρεές έχουν γίνει προς το σκοπό αυτό και, εφόσον ο σκοπός καταστρατήγησης τεκμηριώνεται και από τα υπόλοιπα στοιχεία και πραγματικά περιστατικά, επιβάλλεται σε βάρος του τελευταίου (πραγματικού) δωρεοδόχου φόρος δωρεών, ως η δωρεά να είχε πραγματοποιηθεί απευθείας από τον πραγματικό δωρητή προς τον τελικό δικαιούχο αυτής.
Αντιστρόφως, εάν μεσολαβεί ικανό χρονικό διάστημα μεταξύ των ως άνω διαδοχικών δωρεών, ενδεικτικά εάν εκτείνεται πέραν του εξαμήνου συνάγεται καταρχήν ότι οι διαδοχικές δωρεές δεν έχουν γίνει με σκοπό καταστρατήγησης των σχετικών διατάξεων, εκτός εάν η ελεγκτική αρχή τεκμηριώσει με συγκεκριμένα στοιχεία την καταστρατήγηση αυτών.
Οι κοινοί λογαριασμοί
Στο στόχαστρο τίθενται και οι μεταφορές χρημάτων μέσω κοινών τραπεζικών λογαριασμών. Πρόκειται για περιπτώσεις μεταφοράς χρηματικού ποσού προς κοινό λογαριασμό του τέκνου/δωρεοδόχου με τρίτο πρόσωπο. Εάν αποδειχθεί η "χρήση" του χρηματικού ποσού της γονικής παροχής/δωρεάς από το τέκνο/δωρεοδόχο από το τρίτο πρόσωπο τότε επιβάλλεται φόρος δωρεάς 20% για δωρεοδόχους της Β΄ κατηγορίας και 40% για τα πρόσωπα της Γ΄ κατηγορίας.
Χωρίς δικαιολογητικά
Στις περιπτώσεις που διαπιστωθεί ότι για τις δωρεές και γονικές παροχές χρηματικών ποσών, δεν υπάρχουν δικαιολογητικά, θα χάνεται το αφορολόγητο όριο των 800.000 ευρώ και θα επιβάλλεται φόρος 10%.
Σύμφωνα με την εγκύκλιο του διοικητή της ΑΑΔΕ, για αρχικές δηλώσεις φόρου γονικής παροχής/δωρεάς που έχουν υποβληθεί από 1-10-2021 και μετά, για την απόδειξη της μεταφοράς του ποσού της χρηματικής γονικής παροχής/δωρεάς σε τραπεζικό λογαριασμό αναγράφονται στο σώμα της δήλωσης φόρου γονικής παροχής/δωρεάς οι αριθμοί IBAN των τραπεζικών λογαριασμών, μεταξύ των οποίων έγινε η μεταφορά των χρημάτων καθώς και το πιστωτικό ίδρυμα και επισυνάπτεται το αποδεικτικό μεταφοράς από το πιστωτικό ίδρυμα.
Σε περίπτωση μη επισύναψης του ανωτέρω δικαιολογητικού (ακόμη και αν αναγράφονται τα στοιχεία των τραπεζικών λογαριασμών στο σώμα της δήλωσης) ο φορολογούμενος καλείται από το Τμήμα Συμμόρφωσης και Σχέσεων με τους φορολογουμένους για την υποβολή αυτού εντός 5 εργάσιμων ημερών. Μετά την παρέλευση της προθεσμίας αυτής, ο φόρος υπολογίζεται με αυτοτελή συντελεστή 10% (χωρίς το αφορολόγητο ποσό των 800.000 ευρώ).
Εφόσον το σχετικό δικαιολογητικό προσκομισθεί μεταγενέστερα και διαπιστωθεί ότι το δικαιολογητικό με το οποίο αποδεικνύεται η μεταφορά του χρηματικού ποσού πράγματι έχει ημερομηνία προγενέστερη της ημερομηνίας υποβολής της δήλωσης, ακυρώνεται ή τροποποιείται η πράξη προσδιορισμού φόρου και ο φόρος υπολογίζεται με το αφορολόγητο των 800.000 ευρώ.
Αν το δικαιολογητικό έχει ημερομηνία μεταγενέστερη της ημερομηνίας υποβολής της δήλωσης, θεωρείται νέα γονική παροχή / δωρεά.
Για τη γονική παροχή/δωρεά δεν συντάσσεται συμβολαιογραφικό έγγραφο, η προθεσμία υποβολής της δήλωσης είναι εξάμηνη και αρχίζει από τη σύσταση της γονικής παροχής/δωρεάς (παράδοση των χρημάτων), δηλαδή από τη μεταφορά των χρηματικών ποσών μέσω των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων.
Διευκρινίζεται επίσης, ότι, ως μεταφορά μέσω χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων λογίζεται και η μεταφορά χρηματικού ποσού από ατομικό λογαριασμό του γονέα/δωρητή ή κοινό λογαριασμό αυτού με το τέκνο/δωρεοδόχο ή τρίτο πρόσωπο σε ατομικό λογαριασμό του τέκνου/δωρεοδόχου ή σε άλλο κοινό λογαριασμό του τέκνου/δωρεοδόχου με τον ίδιο τον παρέχοντα/δωρητή ή τρίτο πρόσωπο.
Ως μεταφορά μέσω χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων λογίζεται και η έκδοση τραπεζικής επιταγής από τον γονέα/δωρητή με χρέωση ατομικού τραπεζικού λογαριασμού αυτού ή κοινού με το τέκνο/δωρεοδόχο ή τρίτο πρόσωπο (και όχι η έκδοση επιταγής με κατάθεση μετρητών) και η κατάθεση της επιταγής αυτής σε ατομικό λογαριασμό του τέκνου/δωρεοδόχου ή σε άλλο κοινό λογαριασμό του τέκνου/δωρεοδόχου με τον ίδιο το γονέα/δωρητή ή τρίτο πρόσωπο.
Στην περίπτωση αυτή, για την απόδειξη της μεταφοράς της χρηματικής γονικής παροχής/δωρεάς σε τραπεζικό λογαριασμό, αναγράφονται στο σώμα της δήλωσης φόρου γονικής παροχής/δωρεάς οι αριθμοί IBAN των τραπεζικών λογαριασμών, μεταξύ των οποίων έγινε η μεταφορά των χρημάτων, το πιστωτικό ίδρυμα και ο αριθμός της επιταγής. Ως ημερομηνία γονικής παροχής/δωρεάς θεωρείται η ημερομηνία κατάθεσης της επιταγής στον τραπεζικό αυτό λογαριασμό.
Η μεταφορά χρηματικού ποσού μέσω χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων αφορά και λογαριασμούς που τηρούνται σε πιστωτικά ιδρύματα της αλλοδαπής, καθώς και γονική παροχή/δωρεά από ή/και προς κάτοικο ημεδαπής ή αλλοδαπής.
Σε ότι αφορά στις τροποποιητικές δηλώσεις, θα απορρίπτονται εκείνες με τις οποίες ανακαλούνται οι αρχικές δηλώσεις άτυπης γονικής παροχής/δωρεάς από τους δηλούντες, οι οποίοι επικαλούνται πλάνη τους (π.χ. ότι η υποβολή της δήλωσης έγινε πριν τη σύσταση της δωρεάς, η οποία όμως δεν πραγματοποιήθηκε, ή ότι η χρηματική δωρεά πραγματοποιήθηκε για την αγορά ακινήτου από τον δωρεοδόχο, η οποία αγορά όμως δεν πραγματοποιήθηκε).
Η δήλωση δεν γίνεται δεκτή γιατί η άτυπη γονική παροχή/δωρεά η υποβολή της δήλωσης προϋποθέτει την πραγματοποίηση του γεγονότος της γονικής παροχής/δωρεάς, αναφέρει η εγκύκλιος της ΑΑΔΕ.