Επικίνδυνη «βουτιά» πέρα από το όριο των 5 λιρών/δολάριο κάνει σήμερα η τουρκική λίρα, καθώς η επιβολή οικονομικών κυρώσεων σε δύο υπουργούς της κυβέρνησης Ερντογάν προκαλεί φόβους για ακόμη σοβαρότερες κυρώσεις από το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών, που θα μπορούσαν να επιταχύνουν δραματικά την οικονομική κατάρρευση της χώρας.
Οι περισσότεροι αναλυτές στην Τουρκία προέβλεπαν ότι η λίρα θα συνέχιζε τη διολίσθησή της, με την προοπτική να έχει φθάσει στο επίπεδο των 5 λιρών/δολάριο ως τις κρίσιμες, για τον Ερντογάν, δημοτικές εκλογές του Μαρτίου 2019.
Όμως, η προσπάθεια του Ερντογάν να ελέγξει όλους τους μηχανισμούς άσκησης της οικονομικής πολιτικής, ακόμη και την κεντρική τράπεζα, αλλά και η ένταση που επικρατεί στις διπλωματικές σχέσεις με την Ουάσιγκτον έχει επιταχύνει σοβαρά τη διολίσθηση του τουρκικού νομίσματος, που έχει υποχωρήσει σήμερα σε νέο ιστορικό χαμηλό, στις 5,08 λίρες/δολάριο.
Η πρωτοφανής απόφαση Τραμπ για την επιβολή οικονομικών κυρώσεων σε υπουργούς συμμάχου χώρας αυξάνει τις εκροές κερδοσκοπικών κεφαλαίων από την Τουρκία, τα οποία αποτελούν το τελευταίο στήριγμα του νομίσματος, καθώς η πολιτική Ερντογάν έχει προκαλέσει πάγωμα ξένων άμεσων επενδύσεων και εκροές τουρκικών κεφαλαίων στο εξωτερικό.
Δεδομένου ότι ο Ερντογάν εφαρμόζει ισλαμικές δοξασίες στην οικονομική πολιτική και αντιστέκεται στην αύξηση των βραχυπρόθεσμων επιτοκίων για να διασωθεί η λίρα, το σενάριο της περαιτέρω έξαρσης του πληθωρισμού και της ευρύτερης χρηματοπιστωτικής αποσταθεροποίησης της Τουρκίας ενισχύεται σοβαρά, αυξάνοντας τις πιθανότητες αναγκαστικής προσφυγής στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
Οι αμερικανικές οικονομικές κυρώσεις μπορεί σε αυτή τη φάση να αποτελούν μια προειδοποιητική κίνηση, αφού αποφασίσθηκε να δεσμευθούν περιουσιακά στοιχεία και να απαγορευθούν οι συναλλαγές στις ΗΠΑ σε δύο υπουργούς του Ερντογάν, κάτι που δεν αναμένεται να έχει ουσιώδη οικονομική επίδραση στη χώρα, αλλά αυτό που φοβούνται οι ξένοι επενδυτές είναι ότι η αντιπαράθεση για την κράτηση του Αμερικανού ευαγγελιστή ιερέα Μπράνσον μπορεί να έχει πολύ δυσμενέστερη εξέλιξη για την Τουρκία.
Η Ουάσιγκτον, αξιοποιώντας την κυρίαρχη θέση της στο διεθνές οικονομικό σύστημα, έχει τη δυνατότητα να επιβάλλει βαρύτατες κυρώσεις σε οικονομικούς οργανισμούς. Πρόσφατο είναι το παράδειγμα μεγάλης λετονικής τράπεζας, την οποία ακόμη και η ΕΚΤ δεν κατάφερε να διασώσει από την κατάρρευση, όταν αιφνιδίως το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών την ενέταξε σε «μαύρη λίστα» για ξέπλυμα χρήματος. Η τράπεζα, χάνοντας την πρόσβαση στο δολάριο, κατέρρευσε σε λίγα 24ωρα.
Αν η αντιπαράθεση για τον Μπράνσον κλιμακωθεί, η Ουάσιγκτον θα μπορούσε να επιβάλει κυρώσεις ακόμη και σε μεγάλες τουρκικές τράπεζες, ενεργοποιώντας ένα ντόμινο χρηματοπιστωτικής κατάρρευσης της Τουρκίας, που θα την έφερνε υποχρεωτικά στην… αγκαλιά του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.
Μπόυμερανγκ
Δυστυχώς για τον Ερντογάν, αυτό το εφιαλτικό σενάριο δεν μπορεί πια να αποκλεισθεί, αφού η διαβόητη «διπλωματία των ομήρων» (κράτηση του Μπράνσον για να χρησιμοποιηθεί ως αντάλλαγμα για την έκδοση στην Τουρκία του Γκιουλέν, που κατηγορείται ως ενορχηστρωτής του αποτυχημένου πραξικοπήματος) έχει μετατραπεί σε μπούμερανγκ για την Άγκυρα.
Η τουρκική διπλωματία έχει στριμωχθεί στη γωνία, αφού ενδεχόμενη υπαναχώρηση έναντι της Ουάσιγκτον και απελευθέρωση του Μπράνσον θα έπληττε σοβαρά το γόητρο του Ερντογάν. Ταυτόχρονα, όμως, ούτε ο Τραμπ φαίνεται ότι θα κάνει πίσω, αν δεν απελευθερωθεί άνευ όρων ο Μπράνσον, όχι μόνο γιατί διακυβεύεται το δικό του γόητρο, αλλά και επειδή δέχεται ισχυρή πίεση από την πολύ ισχυρή πτέρυγα των ευαγγελιστών του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, οι οποίοι αποτελούν σημαντική πολιτική βάση του Αμερικανού προέδρου, ενόψει και των επερχόμενων, ενδιάμεσων εκλογών για το Κογκρέσο.
Στο περιθώριο της συνάντησης των ΥΠΕΞ του ASEAN, την Παρασκευή, οι υπουργοί Εξωτερικών ΗΠΑ και Τουρκίας θα έχουν μια κρίσιμη συνάντηση, για να διερευνήσουν πώς θα μπορούσε να εκτονωθεί η κρίση. Όμως, ο Αμερικανός ΥΠΕΞ, Μάικ Πομπέο δεν μπορεί να ικανοποιηθεί με οτιδήποτε λιγότερο από την άμεση και άνευ όρων απελευθέρωση του Μπράνσον, κάτι που σημαίνει ότι οι πιθανότητες συμβιβασμού είναι πολύ μικρές, κάτι που θα άνοιγε το δρόμο για μια κλιμάκωση των αμερικανικών κυρώσεων.