Πλούσια χώρα της βόρειας Ευρώπης, περήφανη για την απονομή κάθε χρόνο του Βραβείου Νόμπελ Ιατρικής, η Σουηδία απολαμβάνει ένα από τα πιο επιτυχημένα συστήματα υγείας παγκοσμίως. Ωστόσο… μερικές φορές χρειάζονται μήνες, ακόμα και χρόνια για ένα ραντεβού με έναν ειδικό. Οι 10 εκατομμύρια Σουηδοί έχουν το προνόμιο της καλύτερης περίθαλψης στον κόσμο απαριθμώντας εκατοντάδες αιωνόβιους ενώ το ποσοστό επιβίωσης των καρκινοπαθών είναι ένα από τα υψηλότερα στην Ευρώπη, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ.
Ωστόσο, η απογοήτευση είναι τέτοια που η επιδείνωση του δικτύου πρωτοβάθμιας περίθαλψης και των νοσοκομείων εξαιτίας κυρίως της μεγάλης έλλειψης νοσοκόμων, αποτελεί το κύριο μέλημα των Σουηδών ενόψει των επικείμενων βουλευτικών εκλογών της 9ης Σεπτεμβρίου. Ενώ καταβάλλουν φόρο εισοδήματος 50% κατά μέσο όρο, «είναι ορατός ο κίνδυνος οι πολίτες να χάσουν σταδιακά την εμπιστοσύνη τους στο κράτος πρόνοιας», εκτιμούν οι ειδικοί της ερευνητικής εταιρείας Arena Idé. Ορισμένες δημοσκοπήσεις καθιστούν τη μετανάστευση ως την πρώτη προτεραιότητα για τους Σουηδούς, όμως τα δύο αυτά θέματα σχετίζονται.
Για αρκετούς Σουηδούς η άφιξη 400.000 αιτούντων άσυλο από το 2012 επιτείνει τα προβλήματα των νοσοκομείων που σχετίζονται με την έλλειψη νοσηλευτών και ειδικών. Για άλλους, ανταποκρίνεται στη δημογραφική πρόκληση μιας γηράσκουσας χώρας που θα χρειαστεί ολοένα και περισσότερα «νέα χέρια» για να φροντίσει τους ηλικιωμένους της.
«Μέσα σε μόλις πέντε χρόνια, ο πληθυσμός άνω των 75 ετών θα αυξηθεί κατά 70.000 άτομα (…), γεγονός που σημαίνει περισσότερες ασθένειες», προειδοποιεί ο απερχόμενος Σοσιαλδημοκράτης πρωθυπουργός Στέφαν Λεβέν.
Στη Σουηδία, ο νόμος προβλέπει ανώτατη περίοδο 90 ημερών για μια επέμβαση ή μία διαβούλευση με έναν ειδικό. Παρόλα αυτά, το ένα τρίτο των ασθενών περιμένει περισσότερο. Η Ασια Ναντέρ είναι μία από αυτές τις περιπτώσεις. Διαγνωσμένη με δυσμορφία της καρδιάς αναγκάστηκε να περιμένει ένα χρόνο προκειμένου να χειρουργηθεί.
«Έπεσα σε βαθιά κατάθλιψη όταν το έμαθα» θυμάται η νεαρή γυναίκα με συγγενή καρδιοπάθεια μετά την επέμβαση στην οποία υποβλήθηκε τελικά τον Ιούνιο, ένα μήνα πριν από τα 23α της γενέθλια.
Ο νόμος προβλέπει επίσης να συμβουλεύεσαι έναν γενικό γιατρό εντός … επτά ημερών, τη μεγαλύτερη νόμιμη προθεσμία στην Ευρώπη μετά την Πορτογαλία (15 ημέρες), σύμφωνα με έκθεση της Health Consumer Powerhouse.
Στην αραιοκατοικημένη περιοχή του Jämtland (βορειοδυτικά), σύμφωνα με το ΑΜΠΕ, περισσότεροι από τους μισούς ασθενείς πρέπει να περιμένουν περισσότερο από 90 ημέρες για μία χειρουργική επέμβαση, σε σύγκριση ποσοστό 17% στη Στοκχόλμη.
Αν και η πρόσβαση σε έναν γενικό γιατρό είναι εξασφαλισμένη σχεδόν παντού, είναι δύσκολο ωστόσο να σε εξετάσει πάντα ο ίδιος. Σε μία προσπάθεια να ανεβάσουν την προσφορά, επαγγελματίες και νοσηλευτές προτιμούν να χρησιμοποιούν τα προσωρινά ιατρεία στα οποία πληρώνονται για τις υπηρεσίες τους.
«Κάθε φορά που κάποιος έχει ανάγκη, μπορεί να δει έναν νέο γιατρό. Αυτό όμως έχει ως αποτέλεσμα να χάνεται πολύτιμος χρόνος στη διάγνωση και τη θεραπεία» υποστηρίζει ο Ιατρικός Σύλλογος της Σουηδίας.
Για να αντιμετωπιστεί η έλλειψη έχουν κάνει την εμφάνισή τους συμβουλευτικές υπηρεσίες εξ αποστάσεως στο διαδίκτυο. Περίπου το 80% των δομών υγείας στη Σουηδία έχει έλλειψη νοσηλευτών, σύμφωνα με τη Στατιστική Υπηρεσία της Σουηδίας.
Κουρασμένοι από τις υπερωρίες έναντι εξαιρετικά χαμηλών αμοιβών, δεκάδες χιλιάδες νοσηλευτές «κρέμασαν τις ποδιές τους» από την αρχή του χρόνου, σύμφωνα με στοιχεία του Συλλόγου Επαγγελματιών Υγείας. Και όπως και αλλού στην Ευρώπη, η Σουηδία βλέπει τη μείωση των ιατρικών δαπανών εξαιτίας δημοσιονομικών λόγων.
Στη Solleftea, τόπο καταγωγής του πρωθυπουργού, το μοναδικό μαιευτήριο έκλεισε το 2017. Το πλησιέστερο μαιευτήριο βρίσκεται τώρα σε απόσταση 200 χλμ. και οι μαίες χρειάστηκε να ξεκινήσουν να δίνουν μαθήματα στις μέλλουσες μητέρες προκειμένου να τους μάθουν να γεννάνε… μέσα στο αυτοκίνητο, κάτι που αρκετές εγκυμονούσες αναγκάσθηκαν να κάνουν.
Η συζήτηση ωστόσο, αφορά λιγότερο την έλλειψη οικονομικών πόρων, και περισσότερο την κακή χρήση τους.
Έτσι στη Στοκχόλμη, η περίπτωση του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου της Νέας Καρολίνσκα προκάλεσε σκάνδαλο: ενώ ο φορολογούμενος έχει καταβάλει 61,4 δισεκατομμύρια κορώνες (5,8 δισεκ. ευρώ) για το πιο ακριβό νοσοκομείο του κόσμου, οι ασθενείς χρειάστηκε να διακομισθούν σε άλλες δομές, καθώς ορισμένες υπηρεσίες δεν μπόρεσαν να τους δεχθούν.
Ναι, τίποτα δεν είναι τέλειο. Αλλά η Σουηδία απολαμβάνει το «τέταρτο καλύτερο σύστημα υγείας στον κόσμο» δηλώνει ενοχλημένος ο πρωθυπουργός.
