Σκάνδαλο χορήγησης κυπριακής υπηκοότητας και διαβατηρίου σε καταζητούμενο διεθνή απατεώνα αποκαλύφθηκε στην Κύπρο και προκαλεί έντονες πολιτικές αντιπαραθέσεις, με ανάμειξη της Εκκλησίας.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που ήρθαν στο φως, με παρέμβαση του Αρχιεπισκόπου Κύπρου οι κυπριακές αρχές έδωσαν το 2015 -κατ’ εξαίρεση και με συνοπτικές διαδικασίες – διαβατήριο και υπηκοότητα στον Μαλαισιανό Τζο Τάεκ Λόου, ο επένδυσε 5 εκατ. δολάρια σε ακίνητο στην Αγία Νάπα και είχε υποσχεθεί να επενδύσει πρόσθετα κεφάλαια για την αξιοποίηση εκκλησιαστικής περιουσίας.
Την εποχή εκείνη οι μαλαισιανές αρχές διερευνούσαν το ρόλο του Τζο Τάεκ Λόου στην κατάρρευση του κρατικού επενδυτικού fund, του οποίου ήταν κορυφαίο στέλεχος. Στη συνέχεια διαπιστώθηκε ότι ο μόλις πολιτογραφηθείς «Κύπριος» είχε υπεξαιρέσει τεράστια ποσά από το fund.
Εμπλοκή στην υπόθεση αυτή είχε και ο τότε πρωθυπουργός της Μαλαισίας, ο οποίος παραπέμφθηκε σε δίκη. Ο Τζο Τάεκ Λόου που διέθετε πλέον κυπριακό διαβατήριο, διέφυγε τη σύλληψη και κινούνταν ελεύθερα στο εξωτερικό, παρά την έκδοση διεθνούς εντάλματος σε βάρος του.
Επιστολές Αρχιεπισκόπου
Σύμφωνα με την εφημερίδα «Πολίτης» που αποκάλυψε το σκάνδαλο «χρυσής βίζας», για να πολιτογραφηθεί ο Λόου σε χρόνο-ρεκόρ παρενέβη ο ίδιος ο αρχιεπίσκοπος Κύπρου Χρυσόστομος Β΄: Εστειλε δύο επιστολές στον τότε υπουργό Εσωτερικών Σωκράτη Χάσικο και ζητούσε την πολιτογράφηση του Λόου, τονίζοντας ότι θα επενδύσει 5 εκατ.ευρώ σε ακίνητο στην Αγία Νάπα και πολύ μεγαλύτερο ποσό σε εκτάσεις εκκλησιαστικής ιδιοκτησίας.
Μία μόλις ημέρα μετά τη δεύτερη επιστολή του Μακαριότατου, το υπουργικό συμβούλιο της Κύπρου ενέκρινε ομόφωνα την πολιτογράφηση του αμφιλεγόμενου επιχειρηματία.
Επισημαίνεται ότι ένα χρόνο πριν από την επίμαχη υπόθεση, το 2014, η Κύπρος είχε θεσπίσει αυστηρότερους κανόνες για κατ’ εξαίρεση πολιτογραφήσεις.
Η κατάρρευση του κρατικού fund
Σε δημοσίευμα της Εφημερίδας των Συντακτών παρουσιάζεται συνοπτικά «ο βίος και η πολιτεία» του ανθρώπου που προκαλεί τώρα πολιτική θύελλα στην Κύπρο και η υπόθεση του μπορεί να οδηγήσει σε κατάργηση ή περαιτέρω αυστηροποίηση του προγράμματος «Χρυσή Βίζα».
Ο Τζο Τάεκ Λόου, επιτυχημένος επιχειρηματίας και διεθνούς φήμης χρηματιστής, έγινε γνωστός το 2015, λίγο πριν πάρει κυπριακό διαβατήριο, όταν ξέσπασε το σκάνδαλο του επενδυτικού ταμείου 1MDB της Μαλαισίας.
Το ταμείο συστάθηκε το 2009, με πρωτοβουλία του τότε πρωθυπουργού Νατζίμπ Ραζάκ και σύμβουλο τον Τζο Τάεκ Λόου προκειμένου να αποτελέσει -όπως έλεγαν τότε- το όχημα που θα οδηγούσε τη χώρα στην ανάπτυξη και θα αξιοποιούσε τη δημόσια περιουσία της Μαλαισίας.
Τον Μάρτιο του 2015 ο γενικός εισαγγελέας της Μαλαισίας άρχισε έρευνα για το 1MDB το οποίο εν τω μεταξύ είχε καταρρεύσει. Το 2016 η Ιnterpol εξέδωσε «ερυθρά αναγγελία» για τον Λόου.
Μετά την ήττα του Ραζάκ στις εκλογές του 2018, αποκαλύφθηκε ότι αντί για κέρδη, το ταμείο είχε χρέη 11,7 δισ. δολάρια. Σύμφωνα με τις αμερικανικές αρχές που διενήργησαν δική τους έρευνα, έχουν κλαπεί πάνω από 4,5 δισ. δολάρια, τα οποία κατέληξαν σε προσωπικούς λογαριασμούς.
Ο Λόου φέρεται να δημιούργησε μια σειρά παρένθετες εταιρείες-κελύφη, μέσω των οποίων διοχέτευσε εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια. Μεγάλο μέρος αυτών των χρημάτων κατέληξε σε προσωπικούς του λογαριασμούς. Ο ίδιος αρνείται ότι έκανε κάτι παράνομο.
Στη χρεοκοπία του ταμείου εμπλέκεται και η Goldman Sachs, η οποία βοήθησε στην έκδοση ομολόγου οκτώ δισ. δολ.
Οι αρχές της Μαλαισίας συνέλαβαν τον πρώην πρωθυπουργό και έβγαλαν διεθνές ένταλμα σύλληψης για τον Λόου. Ο καταζητούμενος επιχειρηματίας-χρηματιστής διέφυγε και εκινείτο ανά τον κόσμο με το κυπριακό διαβατήριό του. Σύμφωνα με διεθνή ΜΜΕ έχει έρθει σε συμβιβασμό και θα επιστρέψει ένα δισ. δολάρια.
