Το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας ολοκλήρωσε σήμερα στο Πεκίνο το εικοστό συνέδριό του, στο οποίο αναμενόταν να επισφραγιστεί η στέψη του προέδρου Σι Τζινπίνγκ για τρίτη συναπτή θητεία στην ηγεσία του κόμματος και του κράτους και να πάρει μορφή το πολιτικό μέλλον της χώρας την προσεχή πενταετία.
«Τολμήστε να αγωνιστείτε για τη νίκη», είπε σε θριαμβευτικό τόνο ο Γενικός Γραμματέας του κόμματος και πρόεδρος της χώρας στην ομιλία του κατά την τελετή λήξης στο Παλάτι του Λαού, το τεράστιο κτίριο σοβιετικού στιλ που δεσπόζει στην αχανή πλατεία Τιενανμέν.
Το συνέδριο του ΚΚΚ, το εικοστό από την ίδρυσή του το 1921, διεξήχθη σε λεπτή συγκυρία για την Κίνα, καθώς η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου βρίσκεται αντιμέτωπη με επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξής της εξαιτίας των επανειλημμένων lockdowns για την αποτροπή της εξάπλωσης του νέου κορονοϊού και την κλιμάκωση των διπλωματικών εντάσεων με τη Δύση.
Την τελευταία εβδομάδα, οι περίπου 2.300 σύνεδροι που αναδείχθηκαν από τις διάφορες οργανώσεις του κόμματος συμμετείχαν στις εργασίες κεκλεισμένων των θυρών στο Πεκίνο.
Αποστολής τους ήταν η ανάδειξη νέας ηγετικής ομάδας του κόμματος και η διαμόρφωση των μελλοντικών κατευθύνσεων του ασιατικού γίγαντα.
Η σύνθεση της νέας Κεντρικής Επιτροπής, του εσωτερικού «κοινοβουλίου» του κόμματος, υιοθετήθηκε, σύμφωνα με το επίσημο κινεζικό πρακτορείο ειδήσεων Νέα Κίνα, που πάντως δεν αποκάλυψε τον κατάλογο των περίπου 200 μελών.
Εξάλλου, τα νέα μέλη της Διαρκούς Επιτροπής του ΠΓ, για αρκετούς του οργάνου που κρατά στην πραγματικότητα τα κλειδιά της εξουσίας στην Κίνα, θα εμφανιστούν ενώπιον των ΜΜΕ αύριο περί το μεσημέρι (τοπική ώρα· 07:00 ώρα Ελλάδας), σύμφωνα με το Νέα Κίνα.
Παράλληλα, ενεγράφη στο καταστατικό του ΚΚΚ ο «κεντρικός ρόλος» του προέδρου Σι Τζινπίνγκ, που αναμένεται αύριο να εξασφαλίσει τρίτη θητεία στο αξίωμα του ΓΓ και άρα του αρχηγού του κράτους. Τα σχεδόν 97 εκατ. μέλη του κόμματος πρέπει να «υπερασπίζονται τον κεντρικό ρόλο του συντρόφου Σι Τζινπίνγκ στην Κεντρική Επιτροπή του κόμματος και στο κόμμα συνολικά», αναφέρει απόφαση που υιοθετήθηκε ομόφωνα λίγο προτού ολοκληρωθούν οι εργασίες του 20ού συνεδρίου.
Ασυνήθιστη σκηνή στην προσεκτικά χορογραφημένη τελετή: ο πρώην πρόεδρος Χου Τζιντάο οδηγήθηκε συνοδευόμενος στην έξοδο, εμφανώς παρά τη θέλησή του, διαπίστωσαν δημοσιογράφοι του Γαλλικού Πρακτορείου.
Ο 79χρονος πρώην πρόεδρος (2003-2013) κλήθηκε από υπαλλήλους να σηκωθεί από τη θέση του, πλάι σε αυτή του Σι Τζινπίνγκ. Η σκηνή ούτε εξηγήθηκε, ούτε μεταδόθηκε από τα κρατικά ΜΜΕ μέχρι στιγμής.
Ο Σι Τζινπίνγκ αναμένεται να ονομαστεί αύριο Κυριακή εκ νέου Γενικός Γραμματέας του ΚΚΚ από τη νέα Κεντρική Επιτροπή που προέκυψε από το συνέδριο.
Η ψηφοφορία, που θεωρείται απλά τυπική διαδικασία, θα σημάνει πως τον Μάρτιο του 2023 ο 69χρονος Σι Τζινπίνγκ θα αρχίσει τρίτη προεδρική θητεία, με πενταετή διάρκεια. Αυτή η τρίτη θητεία «βάζει τέλος» σε τρεις δεκαετίες αλλαγής ηγετών έπειτα από το πολύ δύο θητείες στην Κίνα, συνοψίζει ο Νιλ Τόμας, σινολόγος του ινστιτούτου Eurasia Group.
Για να παραμείνει στην εξουσία, ο ισχυρός άνδρας του Πεκίνου χρειάστηκε να αναθεωρήσει το Σύνταγμα το 2018, ώστε να καταργηθεί το όριο των δύο θητειών. Θεωρητικά τουλάχιστον, ο Σι Τζινπίνγκ μπορεί επομένως να κυβερνά τη Λαϊκή Δημοκρατία ισοβίως.
Νέος πρωθυπουργός
Αναλυτές και ΜΜΕ επισημαίνουν πως ο Σι Τζινπίνγκ μάλλον θα επιδιώξει ο τίτλος του να αλλάξει, να γίνει «πρόεδρος του κόμματος», κατ’ εικόνα αυτού του ιδρυτή της Λαϊκής Δημοκρατίας, του Μάο Τσετούνγκ (1949-1976).
Θα μπορούσε επομένως να γίνει αλλαγή στο καταστατικό του ΚΚΚ. Το 2017, είχε συμπεριλάβει αναφορά στη «σκέψη του Σι Τζινπίνγκ για τον σοσιαλισμό με κινεζικά χαρακτηριστικά ενόψει της νέας εποχής». Η φράση προστέθηκε έναν χρόνο αργότερα στο κινεζικό Σύνταγμα.
Το συνέδριο του κόμματος αναμένεται επίσης να αλλάξει σε μεγάλο βαθμό τη σύνθεση της Διαρκούς Επιτροπής του Πολιτικού Γραφείου.
Η άγραφη παράδοση θέλει μέρος των μελών να αποσύρεται όταν φθάνει στην ηλικία που παίρνει τη σύνταξή του.
Το έθιμο θέλει τα μέλη της Διαρκούς Επιτροπής να ανακοινώνονται κατά σειρά σημασίας, με το πρώτο να είναι ο γενικός γραμματέας. A priori, το δεύτερο είναι ο πρωθυπουργός, στη συγκεκριμένη περίπτωση αυτός που θα διαδεχθεί τον Λι Κετσιάνγκ τον Μάρτιο.
Σύμφωνα με το πρακτορείο ειδήσεων Ρόιτερς, τόσο ο 67χρονος πρωθυπουργός Λι Κετσιάνγκ όσο και τρία ακόμη μέλη της απερχόμενης Διαρκούς Επιτροπής έμειναν εκτός της ΚΕ. Άλλα σημαντικά στελέχη που είχαν την ίδια τύχη, έμειναν εκτός της ΚΕ, είναι ο Γι Γκανγκ, 64 ετών, διοικητής της κεντρικής τράπεζας της Κίνας, και ο τσάρος της οικονομίας Λίου Χε, 70 ετών.
Ανάμεσα στα ονόματα που ακούστηκαν για την αντικατάσταση του πρωθυπουργού Λι Κετσιάνγκ τον Μάρτιο ήταν αυτό του Γουάνγκ Γιανγκ, μιας από τις πιο φιλελεύθερες φωνές του κόμματος, και αυτό του αντιπροέδρου της κυβέρνησης Χου Τσουνχουά. Ο Λι Τσιανγκ, επικεφαλής της οργάνωσης του κόμματος στη Σαγκάη, θεωρείτο επίσης πως συγκαταλεγόταν στους υποψήφιους, παρά τον χαοτικό τρόπο με τον οποίο διαχειρίστηκε το lockdown στη μητρόπολη την άνοιξη.
Τα «χειρότερα σενάρια»
Η νέα Διαρκής Επιτροπή θα αποτελείται «κατά πλειοψηφία από προσωπικότητες πιστές στον Σι Τζινπίνγκ», προεξοφλούσε ο Νιλς Γκρούνμπεργκ του ινστιτούτου σινικών μελετών Mercator (MERICS) στο Βερολίνο.
Αρκετοί σινολόγοι εξάλλου δεν ανέμεναν να αναδειχθεί κανένας δυνητικός διάδοχος του Σι Τζινπίνγκ στο συνέδριο.
Αφότου ανέλαβε την εξουσία στα τέλη του 2012, ο κινέζος ηγέτης συγκέντρωσε την εξουσία στην κορυφή της δεύτερης ισχυρότερης οικονομικής δύναμης στον κόσμο κι επιδίωξε να ενισχύσει το καθεστώς του.
Επικεφαλής του κόμματος, του κράτους, των ενόπλων δυνάμεων... ο κινέζος ηγέτης κάλεσε να υπάρξει συνέχεια των πολιτικών του στην ομιλία με την οποία άνοιξε το 20ό συνέδριο.
Η στρατηγική «zero COVID» αναμένεται έτσι να συνεχιστεί, παρά τις αρνητικές συνέπειες για την οικονομία και την απόγνωση για τον πληθυσμό που βρίσκεται συχνά αντιμέτωπος με δρακόντεια περιοριστικά μέτρα.
Απομακρυνόμενος από την προσεκτική διπλωματία των προκατόχων του, ο Σι Τζινπίνγκ αναμένεται εξάλλου να επιδιώξει η φωνή της Κίνας να ακούγεται περισσότερο.
Στο φόντο συνεχίζεται η κλιμάκωση των εντάσεων με τον μεγάλο αντίπαλο της χώρας, τις ΗΠΑ, ειδικά για το ζήτημα της Ταϊβάν.
Ο Σι Τζινπίνγκ πάνω απ’ όλα στο μυαλό του έχει «την ασφάλεια του καθεστώτος», σύμφωνα με αναλυτές του ινστιτούτου SinoInsider. Χρησιμοποίησε ακριβώς αυτόν τον όρο 91 φορές στην ομιλία του την περασμένη Κυριακή, περισσότερες απ’ ό,τι οποιονδήποτε άλλον.