Δεν θα τελειώσει γρήγορα, όπως φαίνεται και από το κλίμα που διαμορφώνεται στις εξ αποστάσεως διαπραγματεύσεις με τους Θεσμούς των δανειστών, το σίριαλ της κατάρτισης και έγκρισης από τους δανειστές του σχεδίου προϋπολογισμού του 2020, και πλέον δεν αποκλείεται το σενάριο να κατατεθεί στη Βουλή την ερχόμενη Δευτέρα ένα προσχέδιο προϋπολογισμού προσωρινού χαρακτήρα, που θα διαφοροποιηθεί στην πορεία, ανάλογα με την εξέλιξη των διαπραγματεύσεων για την τέταρτη μεταμνημονιακή αξιολόγηση.
Η κυβέρνηση δεν έχει περιθώρια για κινήσεις που θα εκληφθούν από τους δανειστές ως «μονομερείς ενέργειες», παρότι τυπικά το μνημόνιο έχει λήξει προ πολλού, καθώς, εάν επιμείνει σε ένα προϋπολογισμό με σημαντικές φορολογικές ελαφρύνσεις, ο οποίος όμως θα οδηγεί τους Θεσμούς στην εκτίμηση ότι θα ανοίξει δημοσιονομικό κενό, τότε κινδυνεύει να… χάσει το τρένο του Eurogroup του Δεκεμβρίου.
Δηλαδή, να μην έχει ολοκληρωθεί ως τότε επιτυχώς η αξιολόγηση, με συνέπεια να μην εγκριθεί από τους υπουργούς Οικονομικών η εκταμίευση της επόμενης δόσης επιστροφών κερδών από τις κεντρικές τράπεζες στην Αθήνα και, πολύ περισσότερο, το ελληνικό αίτημα να υπολογίζονται οι επιστροφές κερδών στο πλεόνασμα, ώστε να ανοίξει λογιστικά ένας πρόσθετος δημοσιονομικός χώρος 1,2 δισ. ευρώ.
Σύμφωνα με πληροφορίες, μέχρι στιγμής οι διαβουλεύσεις που έγιναν δια ζώσης στην Αθήνα με τους επικεφαλής των Θεσμών, αλλά και η ανταλλαγή εγγράφων που ακολούθησε τις επόμενες ημέρες και συνεχίζεται, έχουν μειώσει την απόσταση στις εκτιμήσεις των δύο πλευρών για το πλεόνασμα του 2020, αλλά δεν την έχουν καλύψει πλήρως.
Οι αρχικοί υπολογισμοί των δανειστών έδειχναν ότι οι σχεδιαζόμενες από την κυβέρνηση ελαφρύνσεις φόρων (μείωση συντελεστών στην φορολογία εισοδήματος φυσικών προσώπων και εταιρειών κ.α.) θα άφηναν το 2020 ένα δημοσιονομικό κενό 1,2 δισ. ευρώ. Οι Θεσμοί, σημειωτέον, αρνούνται να υπολογισθεί εκ των προτέρων η έμμεση μείωση του στόχου για το πλεόνασμα, κατά 1,2 δισ. ευρώ, ως αποτέλεσμα του υπολογισμού των επιστροφών κερδών από τις κεντρικές τράπεζες, καθώς τυπικά αυτό δεν έχει εγκριθεί ακόμη από το Eurogroup.
Στις διαπραγματεύσεις που ακολούθησαν, οι επιμέρους προσαρμογές που έγιναν από ελληνικής πλευράς περιόρισαν το εκτιμώμενο κενό στα 900 εκατ. ευρώ. Αυτό το ποσό δεν συμπεριλαμβάνει επιδράσεις από προτεινόμενα «ήπια» μέτρα πολιτικής, όπως η αύξηση της φορολογητέας ύλης με μέτρα περιορισμού της χρήσης μετρητών, ενώ οι Θεσμοί επιμένουν και σε συντηρητικές προβλέψεις για την εξέλιξη του ΑΕΠ το 2020, ώστε να αποφευχθούν δυσάρεστες εκπλήξεις, κάτι που δυσκολεύει αρκετά τη διαπραγμάτευση.
Το γενικότερο πλαίσιο εντός του οποίου γίνεται η συζήτηση δεν είναι αρκετά διευκολυντικό, καθώς η προσπάθεια της ελληνικής πλευράς να αποδείξει ότι με την πολιτική της για ελαφρύνσεις φόρων και τόνωση των επενδύσεων θα επιταχύνει σημαντικά την ανάπτυξη προσκρούει στην επιδείνωση του διεθνούς περιβάλλοντος, αλλά και στις ανατροπές δεδομένων στην ελληνική οικονομία, που προκαλεί η κρίση στον τουρισμό μετά την κατάρρευση της Thomas Cook (το think tank των ξενοδόχων υπολογίζει ότι τον επόμενο χρόνο μπορεί να φθάσει στα 2,5 ευρώ η συνολική επίπτωση στο ΑΕΠ από την εξαφάνιση ενός από τους δύο μεγάλους tour operators που τροφοδοτούσαν την ελληνική τουριστική βιομηχανία).
Με αυτά τα δεδομένα, όλα δείχνουν ότι το προσχέδιο προϋπολογισμού που θα κατατεθεί την επόμενη Δευτέρα θα αποτελεί μια προσωρινή άσκηση διαμόρφωσης της δημοσιονομικής πολιτικής του 2020, ενώ θα ακολουθήσουν αρκετές αλλαγές μέχρι να φθάσουμε στο οριστικό κείμενο, που θα εγκριθεί τον Δεκέμβριο από τη Βουλή. Το μεγάλο στοίχημα για την κυβέρνηση είναι ένα: να καταφέρει να διασώσει από τον… πέλεκυ των δανειστών το πακέτο των φοροελαφρύνσεων που αποτελεί την (προεκλογική και μετεκλογική) σημαία της πολιτικής της.
