Πρόστιμα χωρίς εξηγήσεις και ασφαλιστικές εισφορές τουλάχιστον 3 μηνών, για «μαύρη εργασία»

Τσουχτερά πρόστιμα αλλά και ασφαλιστικές εισφορές τουλάχιστον τριών μηνών καταλογίζονται στους εργοδότες που απασχολούν αδήλωτους εργαζόμενους.
Μάλιστα, τα πρόστιμα επιβάλλονται χωρίς ο εργοδότης να κληθεί για εξηγήσεις, καθώς είναι αρκετή για τη διαπίστωση της παράβασης, η μη αναγραφή του εργαζόμενου στον ισχύοντα πίνακα προσωπικού.
Ειδικότερα όταν τα αρμόδια όργανα εντοπίσουν ανασφάλιστο εργαζόμενο, επιβάλουν αυτομάτως και χωρίς να περιμένουν εξηγήσεις από τον εργοδότη το πρόστιμο των 10.500 ευρώ, αλλά και παράλληλα καταλογίζουν στον εργοδότη και ασφαλιστικές εισφορές τριών μηνών. Εφόσον αποδειχτεί ότι ο εργαζόμενος εργαζόταν χωρίς ασφάλιση για περισσότερο χρονικό διάστημα, καταλογίζονται οι εισφορές για όλους αυτούς τους μήνες.
Το πρόστιμο των 10.500 ευρώ, μειώνεται σημαντικά εάν ο εργοδότης προσλάβει τον εργαζόμενο, εντός δέκα ημερών από τη διαπίστωση της παράβασης, ενώ δεν υπάρχει καμία έκπτωση, για τις ασφαλιστικές εισφορές. Τα πρόστιμα πολλαπλασιάζονται σε περιπτώσεις υποτροπής.
Το νέο καθεστώς των προστίμων για αδήλωτη εργασία ισχύει από τις 21 Αυγούστου 2018, ημέρα δημοσίευσης στο ΦΕΚ της κοινής απόφασης (αριθμ. 43614/996/09-08-2018 - ΦΕΚ Β' 3521/21-08-2018) της υπουργού Εργασίας Έφης Αχτσιόγλου και των υφυπουργών εργασίας Τάσου Πετρόπουλου και Αθαν. Ηλιόπουλου.
Αναλυτικότερα, ολόκληρο το κείμενο της απόφαση που παρουσιάζει το Σin είναι το ακόλουθο:

Διαδικασία Επιβολής Διοικητικών Κυρώσεων (προστίμων) κατά τη διαπίστωση Αδήλωτης Εργασίας

1. Για την επιβολή των διοικητικών κυρώσεων (προστίμων) των παραγράφων 1, 2 και 3 του άρθρου 5 του ν. 4554/2018 (Α’ 130), συντάσσεται και επιδίδεται Δελτίο Ελέγχου με το οποίο διαπιστώνεται παράβαση για αδήλωτη εργασία, και συντάσσεται και επιδίδεται Πράξη Επιβολής Προστίμου, κατά δέσμια αρμοδιότητα χωρίς προηγούμενη πρόσκληση του εργοδότη για παροχή εξηγήσεων, με την οποία προσδιορίζεται, σύμφωνα με τα οριζόμενα στις ανωτέρω παραγράφους 1, 2 και 3 του άρθρου 5 του ως άνω νόμου, το ύψος του προστίμου που αντιστοιχεί στη διαπιστωθείσα παράβαση. Η Πράξη Επιβολής Προστίμου κατά τα ανωτέρω κοινοποιείται, με απόδειξη, στον παραβάτη εργοδότη.
2. Όταν τα αρμόδια ελεγκτικά όργανα, όπως αυτά αναφέρονται στο άρθρο 14 του ν. 4144/2013 όπως ισχύει, διαπιστώνουν, κατά τον έλεγχο, τη μη αναγραφή εργαζομένου σε ισχύοντα πίνακα προσωπικού, ενημερώνουν το κατά τόπο αρμόδιο Τμήμα Επιθεώρησης Εργασιακών Σχέσεων (Τ.Ε.Ε.Σ.) του Σ.ΕΠ.Ε., εντός πέντε (5) εργασίμων ημερών από την ημέρα διενέργειας του ελέγχου, σχετικά με την παράβαση. Εν συνεχεία, ο Προϊστάμενος του Τ.Ε.Ε.Σ. συντάσσει και επιδίδει Πράξη Επιβολής Προστίμου, με την οποία προσδιορίζεται, σύμφωνα με τα οριζόμενα στις ανωτέρω παραγράφους 1, 2 και 3 του άρθρου 5 του ως άνω νόμου, το ύψος του προστίμου που αντιστοιχεί στη διαπιστωθείσα παράβαση. Η Πράξη Επιβολής Προστίμου κατά τα ανωτέρω κοινοποιείται, με απόδειξη, στον παραβάτη εργοδότη.
3. Η Πράξη Επιβολής Προστίμου επιδίδεται στον εργοδότη εντός (7) εργάσιμων ημερών από την ημέρα επίδοσης του Δελτίου Ελέγχου ή από την ημέρα κοινοποίησης της σχετικής έκθεσης/εγγράφου σχετικά με τη διαπίστωση αδήλωτης εργασίας στο αρμόδιο Τ.Ε.Ε.Σ. Εντός της ιδίας προθεσμίας η Πράξη Επιβολής Προστίμου και το σχετικό δελτίο ελέγχου/έκθεση ελέγχου διαβιβάζονται προς την αρμόδια υπηρεσία του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (Ε.Φ.Κ.Α.), προκειμένου να καταλογισθούν οι προβλεπόμενες από την παράγραφο 4 του άρθρου 5 του ν. 4554/2018 ασφαλιστικές εισφορές. Για τον καταλογισμό των εν λόγω ασφαλιστικών εισφορών από τα αρμόδια ελεγκτικά όργανα του Ε.Φ.Κ.Α., ως βάση υπολογισμού των εισφορών του τριμήνου λαμβάνεται ο κατώτατος μισθός ή το κατώτατο ημερομίσθιο, σύμφωνα με τις ισχύουσες σχετικές διατάξεις. Εάν αποδειχθεί απασχόληση πέρα των τριών (3) μηνών ή αποδοχές υψηλότερες από τις κατώτατες, κατά τα ανωτέρω αναφερόμενα, για το ελεγχόμενο διάστημα καταλογίζονται οι ασφαλιστικές εισφορές που προβλέπονται από την κείμενη νομοθεσία.
4. Η Πράξη Επιβολής Προστίμου αποτελεί νόμιμο τίτλο για την είσπραξη του προστίμου και εισπράττεται ως δημόσιο έσοδο σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων (Κ.Ε.Δ.Ε.) (ν.δ. 356/1974 Α’ 90), όπως ισχύει.
5. Όταν το πρόστιμο έχει επιβληθεί από Επιθεωρητή του Σ.ΕΠ.Ε., καταβάλλεται στην αρμόδια Δημόσια Οικονομική Υπηρεσία (ΔΟΥ). Όταν έχει επιβληθεί από ελεγκτή των Περιφερειακών Ελεγκτικών Κέντρων Ασφάλισης ή υπάλληλο του Ε.Φ.Κ.Α., καταβάλλεται στην αρμόδια υπηρεσία του Ε.Φ.Κ.Α. Και στις δύο περιπτώσεις το πρόστιμο καταβάλλεται εντός προθεσμίας δεκαπέντε (15) εργασίμων ημερών από την ημέρα επίδοσης της Πράξης Επιβολής Προστίμου. Ο εργοδότης υποχρεούται, εντός πέντε (5) εργασίμων ημερών από την ημέρα καταβολής του προστίμου, να καταθέσει στην αρμόδια υπηρεσία (Σ.ΕΠ.Ε. ή Ε.Φ.Κ.Α.) το σχετικό πρωτότυπο διπλότυπο είσπραξης.
6. Όταν ο εργοδότης προβαίνει στην πρόσληψη του εργαζομένου ή των εργαζομένων που διαπιστώθηκαν ως αδήλωτοι, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 6 του ν. 4554/2018, καταβάλλει το επιβληθέν πρόστιμο μειωμένο κατά το ποσό που αντιστοιχεί ανά περίπτωση σε συνάρτηση με τη διάρκεια της σύμβασης εργασίας, εντός της προαναφερθείσας προθεσμίας των δεκαπέντε (15) εργασίμων ημερών από την ημέρα επίδοσης της Πράξης Επιβολής Προστίμου.
7. Ο εργοδότης υποχρεούται, εντός πέντε (5) εργασίμων ημερών, από την ημέρα καταβολής του μειωμένου προστίμου, να καταθέσει στην αρμόδια υπηρεσία (Σ.ΕΠ.Ε. ή Ε.Φ.Κ.Α.) εκτός από το σχετικό πρωτότυπο διπλότυπο είσπραξης, το έντυπο Ε3: Ενιαίο Έντυπο Αναγγελίας Πρόσληψης (Ε3 Αναγγελίας Πρόσληψης και Ε4 Συμπληρωματικός Πίνακας Προσωπικού Νέας Πρόσληψης), υπεύθυνη δήλωση επιλογής διάρκειας της σύμβασης, μη υποτροπής κατά το άρθρο 5 παρ. 3 του ν. 4554/2018, αποδοχής του προστίμου και παραίτησης από την άσκηση των προβλεπόμενων ένδικων βοηθημάτων.
8. Σε περίπτωση μείωσης του προσωπικού της επιχείρησης για τους λόγους που απαριθμούνται στην παρ. 5 του άρθρου 6 του ν. 4554/2018, ο εργοδότης υποχρεούται, εντός πέντε (5) εργασίμων ημερών από το γεγονός, να προσκομίσει στην αρμόδια Υπηρεσία (Σ.ΕΠ.Ε. ή Ε.Φ.Κ.Α.) τα απαραίτητα δικαιολογητικά, προκειμένου να επιβεβαιωθεί η συνδρομή κάποιου από τους προβλεπόμενους  λόγους.
9. Εάν, μετά τη χρήση της έκπτωσης, διαπιστωθεί η μη συνδρομή των προϋποθέσεών της ή συντρέξει μείωση του προσωπικού της επιχείρησης σύμφωνα με την παρ. 4 του άρθρου 6 του ν. 4554/2018, η αρμόδια Υπηρεσία (Σ.ΕΠ.Ε. ή Ε.Φ.Κ.Α.) βεβαιώνει σε βάρος του εργοδότη το υπολειπόμενο του αρχικού προστίμου ποσό, ενημερώνοντας σχετικά τον τελευταίο.
10. Κατά των Πράξεων Επιβολής Προστίμου των παρ. 1 και 2, ανάλογα με το εκδούν την πράξη όργανο, κατά περίπτωση, και της Πράξεως Επιβολής Προστίμου της παρ. 3 της παρούσης ασκείται προσφυγή ουσίας ενώπιον του αρμόδιου Διοικητικού Πρωτοδικείου εντός εξήντα (60) ημερών από την επίδοση της δεύτερης εξ αυτών, δια της οποίας περατούται η ως άνω περιγραφόμενη σύνθετη διοικητική ενέργεια επιβολής κυρώσεων για την αδήλωτη εργασία. Μέσα στην ίδια προθεσμία, η προσφυγή κοινοποιείται με μέριμνα του προσφεύγοντος και με ποινή απαραδέκτου, στην αρμόδια υπηρεσία (Σ.ΕΠ.Ε. ή Ε.Φ.Κ.Α.). Η προθεσμία για την άσκηση της προσφυγής και η άσκηση αυτής δεν αναστέλλουν την εκτέλεση των ανωτέρω πράξεων, πλην των εξαιρέσεων που ορίζονται σε ισχύουσες διατάξεις. Σε περίπτωση που με τελεσίδικη δικαστική απόφαση ακυρωθούν οι ως άνω Πράξεις Επιβολής Προστίμου, ο ασφαλισμένος που κατοχύρωσε ασφαλιστικά δικαιώματα δυνάμει της ακυρωθείσας Πράξης Επιβολής Προστίμου της παρ. 3 της παρούσης, θα δύναται, για λόγους χρηστής διοίκησης, να εξαγοράσει το χρόνο για τον οποίο καταλογίστηκαν ασφαλιστικές εισφορές δυνάμει της άνω Πράξης Επιβολής Προστίμου. Ως βάση υπολογισμού των εισφορών αυτών λαμβάνεται ο κατώτατος μισθός ή το κατώτατο ημερομίσθιο, κατά τις εκάστοτε ισχύουσες σχετικές διατάξεις.

Άρθρο 2
Ισχύς της απόφασης
Η απόφαση αυτή ισχύει από τη δημοσίευσή της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Τι προβλέπει ο νόμος ν. 4554/2018 για τα πρόστιμα

Οι διατάξεις του ν. 4554/2018, για τα πρόστιμα και τη διαδικασία επιβολής τους είναι οι ακόλουθες:
1. Ειδικός Επιθεωρητής Εργασιακών Σχέσεων ή Επιθεωρητής Εργασιακών Σχέσεων ή ελεγκτής των Περιφερειακών Ελεγκτικών Κέντρων Ασφάλισης ή αρμόδιος υπάλληλος του ΕΦΚΑ που διαπιστώνει τη μη αναγραφή εργαζομένου σε ισχύοντα πίνακα προσωπικού που τηρείται από τον εργοδότη, επιβάλλει στον εργοδότη πρόστιμο ποσού δέκα χιλιάδων πεντακοσίων (10.500) ευρώ για κάθε αδήλωτο εργαζόμενο, κατά δέσμια αρμοδιότητα, χωρίς προηγούμενη πρόσκλησή του για παροχή εξηγήσεων.
2. Ειδικός Επιθεωρητής Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία ή Επιθεωρητής Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία που, κατά τη διερεύνηση των αιτιών εργατικού ατυχήματος, διαπιστώνει τη μη αναγραφή εργαζομένου σε ισχύοντα πίνακα προσωπικού που τηρείται από τον εργοδότη, επιβάλλει στον εργοδότη το πρόστιμο που προβλέπεται στην παράγραφο 1 για κάθε αδήλωτο εργαζόμενο, κατά δέσμια αρμοδιότητα, χωρίς προηγούμενη πρόσκλησή του για παροχή εξηγήσεων.
3. Σε περίπτωση υποτροπής του εργοδότη, η οποία διαπιστώνεται εντός τριών (3) ετών από τον πρώτο έλεγχο, το πρόστιμο της παραγράφου 1, ανά εργαζόμενο, επιβάλλεται προσαυξημένο ως εξής:
α) κατά 100% για την πρώτη μετά την αρχική παράβαση και
β) κατά 200% για κάθε μεταγενέστερη παράβαση από αυτήν της περίπτωσης α΄, που διαπιστώνεται σε έλεγχο διενεργούμενο σε διαφορετική ημερομηνία.
4. Σε κάθε παράβαση του παρόντος άρθρου τεκμαίρεται ότι η σχέση εργασίας διήρκησε τρεις (3) μήνες, εκτός εάν ο εργοδότης ή ο εργαζόμενος αποδείξουν διαφορετικά. Με πράξη του αρμόδιου ασφαλιστικού φορέα καταλογίζονται, άνευ ετέρου και αναδρομικά από την ημερομηνία του ελέγχου, σε βάρος του εργοδότη το σύνολο των προβλεπόμενων κατά περίπτωση ασφαλιστικών εισφορών. Ως βάση υπολογισμού των εισφορών λαμβάνεται ο κατώτατος μισθός ή το κατώτατο ημερομίσθιο.
5. Οι διοικητικές κυρώσεις του παρόντος άρθρου επιβάλλονται πλέον των λοιπών κυρώσεων που προβλέπονται από την κείμενη νομοθεσία.
1. Αν, εντός δέκα (10) εργάσιμων ημερών από την ημέρα του ελέγχου, ο εργοδότης προβεί στην πρόσληψη του εργαζομένου ή των εργαζομένων που διαπιστώθηκαν ως αδήλωτοι με σύμβαση εξαρτημένης εργασίας πλήρους απασχόλησης, το πρόστιμο της παραγράφου 1 του άρθρου 5 μειώνεται ως εξής:
α) στο ποσό των επτά χιλιάδων (7.000) ευρώ, σε περίπτωση πρόσληψης με σύμβαση εργασίας διάρκειας τουλάχιστον τριών (3) μηνών,
β) στο ποσό των πέντε χιλιάδων (5.000) ευρώ, σε περίπτωση πρόσληψης με σύμβαση εργασίας διάρκειας τουλάχιστον έξι (6) μηνών, και
γ) στο ποσό των τριών χιλιάδων (3.000) ευρώ, σε περίπτωση πρόσληψης με σύμβαση εργασίας διάρκειας τουλάχιστον ενός (1) έτους.
2. Στις περιπτώσεις εποχικών εργασιών, όπως αυτές ορίζονται στο τρίτο εδάφιο της περίπτωσης β΄ της παρ. 2 του άρθρου 4 του ν. 1545/1985 (Α΄ 91), εφόσον ο χρόνος λειτουργίας της επιχείρησης ή εκμετάλλευσης δεν επαρκεί για τη συμπλήρωση του ελάχιστα απαιτούμενου χρόνου απασχόλησης των περιπτώσεων α΄ και β΄ της παραγράφου 1, ο εργοδότης μπορεί να προβεί σε κατάτμηση της σύμβασης ορισμένου χρόνου κατά την περίοδο λειτουργίας στην οποία διενεργήθηκε ο έλεγχος και κατά την επόμενη περίοδο λειτουργίας. Διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας περί υποχρέωσης επαναπρόσληψης εργαζομένων εποχικών επιχειρήσεων εξακολουθούν να ισχύουν.
3. Ο εργοδότης δεν επιτρέπεται να προβεί σε μείωση του προσωπικού από την ημερομηνία και ώρα του ελέγχου και καθ' όλη τη διάρκεια των περιόδων της παραγράφου 1, κατά περίπτωση.