Το οφειλόμενο ποσό και όχι η (αντικειμενική ή εμπορική) αξία της πρώτης κατοικίας φαίνεται ότι θα είναι τελικά το βασικό κριτήριο ένταξης «κόκκινων» δανειοληπτών στο καθεστώς προστασίας που θα διαδεχθεί τον νόμο Κατσέλη.
Τράπεζες και κυβέρνηση συγκλίνουν στην υιοθέτηση αυτού του κριτηρίου, που εκτιμάται ότι θα καλύπτει περισσότερους δανειολήπτες, απ’ ότι εάν οριζόταν πλαφόν 100.000-120.000 ευρώ για την αξία προστατευόμενης κατοικίας.
Οι διαπραγματεύσεις και οι διαβουλεύσεις θα συνεχισθούν, ενώ οι τράπεζες έχουν αναλάβει να υπολογίσουν τι θα «κοστίσει» αυτή η ρύθμιση και πόσους δανειολήπτες θα καλύπτει.
Εκτιμάται ότι εάν υιοθετηθεί ως βασικό κριτήριο το ποσό της οφειλής, θα μπορεί να διατηρηθεί σε υψηλά επίπεδα (άνω των 150.000 ευρώ) το πλαφόν αξίας προστατευόμενης κατοικίας.
Είναι η «χρυσή τομή» που αναζητούσε η κυβέρνηση, ώστε αφ’ ενός να καλύπτονται όσο το δυνατόν περισσότεροι δανειολήπτες και αφ’ ετέρου να μην επιβαρυνθούν οι τράπεζες τόσο, ώστε να χρειασθούν αυξήσεις κεφαλαίου.
Κούρεμα-κίνητρο
Οσον αφορά το «κούρεμα», οι τράπεζες προτείνουν να γίνεται μόνο εάν η οφειλή υπερβαίνει το 120% της εμπορικής (ή της αντικειμενικής) αξίας της πρώτης κατοικίας. Εάν τοιαύτη περιπτώσει να διαγράφεται το ποσό πέραν του 120%. Αν λογουχάρη η τρέχουσα αξία του σπιτιού είναι 100.000 ευρώ και ο δανειολήπτης οφείλει 140.000, με την πρόταση των τραπεζών θα διαγράφεται το ποσόν άνω των 120.000 ευρώ – δηλαδή οι 20.000.
Σ’ αυτό το σημείο ο κυβερνητικός αντίλογος είναι ότι ο δανειολήπτης δεν θα έχει λόγο να πάει σε ρύθμιση, αν είναι να πληρώνει οφειλή μεγαλύτερη από την αξία του ακινήτου του.
Πιθανότατα η πρόταση των τραπεζών θα προσαρμοσθεί, ώστε να «κουρεύεται» η οφειλή πέραν του 100% της αξίας κατοικίας, ώστε να δίνεται στοιχειωδώς κίνητρο στους δανειολήπτες.
Εξόφληση μέχρι το 80ό έτος
Σύμφωνα με το σχέδιο των τραπεζών, στο νέο πλαίσιο θα μπορούν να ενταχθούν δάνεια που βρίσκονται σε καθυστέρηση μεγαλύτερη των 90 ημερών και ο δανειολήπτης θα έχει τη δυνατότητα να ρυθμίσει εξωδικαστικά την οφειλή του.
Ειδικότερα, η τράπεζα θα μπορεί να προχωρά σε επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής μέχρι και 20 χρόνια, ανάλογα με την ηλικία του δανειολήπτη. Η αποπληρωμή θα πρέπει να γίνει μέχρι το 80ό έτος της ηλικίας. Για παράδειγμα, αν ο δανειολήπτης είναι σήμερα 65 ετών, η επιμήκυνση του δανείου δεν μπορεί να είναι πάνω από 15 έτη.
Η τράπεζα επίσης μπορεί να μειώσει το επιτόκιο, δίνοντας μικρότερο αλλά κυμαινόμενο
Επιχειρηματικά δάνεια με υποθήκη Α' κατοικία
Το νέο νομοθετικό πλαίσιο θα καλύπτει πάντως και τους δανειολήπτες επιχειρηματικών, επαγγελματικών, καταναλωτικών κλπ δανείων, που έχουν προσημειώσει ή υποθηκεύσει την πρώτη κατοικία τους σε διασφάλιση τραπεζικού δανεισμού.
Το επιχείρημα της κυβέρνησης που έγινε αποδεκτό από τις τράπεζες, είναι ότι πρέπει να προστατευθεί γενικώς η πρώτη κατοικία όποιων βρίσκονται σε οικονομική αδυναμία – και όχι μόνον εκείνων που πήραν στεγαστικά δάνεια.
Πάντως οι τραπεζίτες επιμένουν ότι στην περίπτωση των επιχειρηματικών κλπ δανείων, πρέπει να ορισθεί πλαφόν αξίας προστατευόμενης κατοικίας όχι υψηλότερο των 120.000 ευρώ και να τεθούν επίσης αυστηρά εισοδηματικά κριτήρια.
Εάν υιοθετηθούν τελικά οι συζητούμενες ρυθμίσεις, εκτιμάται ότι στις προστατευτικές διατάξεις του νέου «νόμου Κατσέλη» θα μπορούν να ενταχθούν συνολικές οφειλές 11-12 δισ. ευρώ, καλυπτόμενες από υποθήκες και προσημειώσεις πρώτης κατοικίας.