«Η Ελλάδα, μ’ επίκεντρο την Αθήνα, ήταν και παραμένει αδιαλείπτως κοιτίδα και λίκνο ενός λαμπρού πολιτισμού. Αιχμή του δόρατος του ελληνικού πολιτισμού ήταν και είναι πάντα το πνεύμα του, το οποίο με την έμφυτη εξωστρέφεια και δημιουργικότητά του «μπόλιασε» την ανθρωπότητα και επηρέασε εμβληματικά την «σισύφεια» πορεία του ανθρώπου στον αέναο αγώνα του για την κατανόηση του κόσμου που τον περιβάλλει».
Αυτό τόνισε μεταξύ άλλων, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος, υποδεχόμενος νωρίτερα απόψε στο Προεδρικό Μέγαρο, ομάδα Αμερικανών φοιτητών του North Eastern University της Βοστώνης.
«Η Ελλάδα και ο ελληνικός λαός, από την αρχαιότητα ως σήμερα, πιστεύουν ακραδάντως και εμπράκτως στον διάλογο των πολιτισμών και στην καθοριστική συμβολή του προς την κατεύθυνση της εμπέδωσης της ειρήνης, της δημοκρατίας και της δικαιοσύνης σε όλο τον κόσμο» ανέφερε ο κ. Παυλόπουλος.
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας τάχθηκε υπέρ της αρχής της «ήπιας ισχύος» στις διεθνείς σχέσεις, για την οποία είπε ότι «ευνοεί τον διάλογο και την πολυμερή συνεργασία μεταξύ των κρατών», ενώ υπογράμμισε την αποφασιστικότητα των λαών της Ευρώπης «να μην αφήσουν να περάσουν αυτοί οι οποίοι απεργάζονται τη διάλυση της Ευρώπης, δηλαδή τα υπολείμματα του ναζισμού», όπως χαρακτηριστικά ανέφερε.
«Η Ελλάδα και ο ελληνικός λαός πιστεύουν σ’ αυτό που ο Αμερικανός καθηγητής των διεθνών σχέσεων, Joseph Nye, αποκαλεί «ήπια ισχύ» (soft power) και βρίσκεται, σύμφωνα με τον Nye, στην ικανότητα να ελκύεις και να πείθεις. Ενώ η «σκληρή ισχύς» (hard power) - η ικανότητα να εξαναγκάζεις - προέρχεται αποκλειστικώς από την στρατιωτική και την οικονομική δύναμη μιας χώρας, η «ήπια ισχύς» προέρχεται από την θελκτικότητα των πολιτισμικών της δεδομένων, των lato sensu ιδανικών της και των πολιτικών επιλογών της», είπε απευθυνόμενος στους αμερικανούς φοιτητές ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας.
«Η “ ήπια ισχύς”, συνέχισε, «είναι αυτή που χρησιμεύει περισσότερο, προκειμένου να εμποδίσουμε και τους τρομοκράτες να στρατολογήσουν υποστηρικτές από την πιο «ευάλωτη» μερίδα των πολιτών μιας κοινωνίας. Πέραν τούτου, η «ήπια ισχύς» ευνοεί τον διάλογο και την πολυμερή συνεργασία μεταξύ των κρατών, με σκοπό την αντιμετώπιση κρίσιμων και ακανθωδών προβλημάτων της διεθνούς ζωής».
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας εξέφρασε την αντίθεσή του με την θεωρία της «σύγκρουσης πολιτισμών», σημειώνοντας πως, «ο πραγματικός πολιτισμός έχει, κατά τον προορισμό του, ως αρχετυπικά χαρακτηριστικά του τον ανθρωπισμό και την ειρήνη».
«Αιχμή του δόρατος του ελληνικού πολιτισμού ήταν και είναι πάντα το πνεύμα του, το οποίο με την έμφυτη εξωστρέφεια και δημιουργικότητά του «μπόλιασε» την ανθρωπότητα και επηρέασε εμβληματικά την «σισύφεια» πορεία του ανθρώπου στον αέναο αγώνα του για την κατανόηση του κόσμου που τον περιβάλλει. Ήταν το ελληνικό πνεύμα που επέτρεψε το «ξεμάγεμα του κόσμου» - για να χρησιμοποιήσω την άκρως περιεκτική φράση του Max Weber - μέσ’ από την γέννηση της επιστήμης και της φιλοσοφίας, την οποία κατέστησε δυνατή η απαράμιλλη μέθοδος της σταδιακής μετατροπής της πληροφορίας και της εμπειρίας σε γνώση και της γνώσης σε σοφία".
Στην Ελλάδα, μπορεί να νοιώσει κανείς την σημασία της συνύπαρξης και της συλλειτουργίας των Πολιτισμών
«Δίχως ίχνος εθνοκεντρικής έπαρσης και δίχως να υποτιμώ το μεγαλείο και την συνεισφορά των λοιπών πολιτισμών στο κοινό εργαστήρι της ανθρώπινης δημιουργίας, πιστεύω πως, ακριβώς λόγω της κατά τ’ ανωτέρω εξωστρέφειας του ελληνικού πνεύματος, εδώ, στην Αθήνα και στην Ελλάδα, μπορεί να νοιώσει κανείς περισσότερο και καλλίτερα την ανάγκη και την καταλυτική σημασία της συνύπαρξης και της συλλειτουργίας των πολιτισμών, κυρίως στους ταραγμένους και χαλεπούς καιρούς μας», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Παυλόπουλος. Συνεχίζοντας ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας τόνισε πως η παγκόσμια αναταραχή και οι κίνδυνοί της έχουν τις ρίζες τους, όχι τόσο στην σύγκρουση των πολιτισμών, αλλά στο γεγονός ότι οι πολιτισμοί αυτοί φθίνουν ανησυχητικά. «Παρά τις, χωρίς ιστορικό προηγούμενο μάλιστα, έντονες “ προειδοποιήσεις” του 20ου αιώνα, όπως αυτές αναδύθηκαν ως «σημάδια της μοίρας» μέσ’ από τους ουρανομήκεις ήχους των όπλων και τους ποταμούς αίματος δύο παγκόσμιων πολέμων, οι οποίοι - και πρωτίστως ο δεύτερος - οδήγησαν τον άνθρωπο ως το κατώφλι του αφανισμού, η ανθρωπότητα δεν φαίνεται να έχει πάρει το μήνυμα και να έχει κατανοήσει το ανάλογο διακύβευμα: Το σκάφος της ανθρωπότητας μπήκε «αμέριμνο» στον ανεξερεύνητο ωκεανό του 21ου αιώνα, δίχως χάρτη πορείας, δίχως αστρολάβο προσανατολισμού, δίχως καν πυξίδα πλεύσης».
«Διόλου παράξενο λοιπόν που σήμερα η ανθρωπότητα νοιώθει ανέτοιμη και ξαφνιασμένη κατά την επώδυνη συνάντησή της με τους «Λαιστρυγόνες» και τους «Κύκλωπες» της φρίκης του πολέμου και της βαρβαρότητας της τρομοκρατίας» συνέχισε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και τόνισε.
«Κάποιοι έσπευσαν ν’ αποδώσουν την παγκόσμια αναταραχή, και τους θανάσιμους κινδύνους που επωάζει, σ’ ένα είδος «σύγκρουσης πολιτισμών». Όμως η απολυτότητα μιας τέτοιας εκδοχής υποτιμά την ίδια την φύση του πολιτισμού. Ο πραγματικός πολιτισμός έχει, κατά τον προορισμό του, ως αρχετυπικά χαρακτηριστικά του τον ανθρωπισμό και την ειρήνη. Άρα η σύγκρουση και ο πόλεμος αποτελούν για τον πραγματικό πολιτισμό μιας μορφής «contradictio in adjectο».
Η αλήθεια λοιπόν για την ιστορική συνάρτηση μεταξύ της σύγχρονης παγκόσμιας αναταραχής και των κινδύνων της και της πορείας των επιμέρους πολιτισμών βρίσκεται στο άλλο άκρο: Η παγκόσμια αναταραχή και οι κίνδυνοί της έχουν τις ρίζες τους όχι τόσο στην σύγκρουση των πολιτισμών, αλλά στο γεγονός ότι οι πολιτισμοί αυτοί φθίνουν ανησυχητικά. Και λόγω ακριβώς αυτής της παρακμιακής τους πορείας δεν είναι πια σε θέση να εκπληρώσουν την φυσική ειρηνοποιό αποστολή που καθορίζει η ουσία τους, μέσ’ από την συνύπαρξη και συλλειτουργία τους σε παγκόσμια κλίμακα».
Οι πολιτισμοί παρακμάζουν γιατί έχασαν τον προσανατολισμό τους
Αναφερόμενος στα αίτια της παρακμής των πολιτισμών ο πρόεδρος της Δημοκρατίας σημείωσε πως «άλλοι πολιτισμοί -όπως ο δικός μας, ο δυτικός και, άρα, ο ευρωπαϊκός πολιτισμός- παρακμάζουν επειδή τα «καύσιμα» της πορείας τους μέσα στο ιστορικό γίγνεσθαι εξαντλούνται καθώς αποκόβονται, ανεπαίσθητα αλλά δυστυχώς σταθερά, από τις ρίζες που τους στήριξαν. Άλλοι πολιτισμοί παρακμάζουν επειδή, μέσα στον ορυμαγδό των μεταλλάξεων που προκαλεί η άναρχη παγκοσμιοποίηση υφ’ όλες τις εκφάνσεις της, τεχνολογικές, οικονομικές, κοινωνικές κλπ., απώλεσαν τον πρωταρχικό προσανατολισμό τους. Και βαδίζοντας «στα τυφλά» έχουν φθάσει σ’ ένα επικίνδυνο αδιέξοδο, ένα είδος «φραγής» που καθιστά πλέον από δυσχερέστατη ως αδύνατη την επικοινωνία τους με τους άλλους πολιτισμούς. Ας μην ξεχνάμε όμως ότι κάθε πραγματικός πολιτισμός είναι, εξ ορισμού, προορισμένος να ρίχνει γέφυρες επικοινωνίας με τους λοιπούς πραγματικούς πολιτισμούς και όχι να ορθώνει τείχη αποξένωσης από αυτούς» υπογράμμισε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και κατέληξε.
«Να μην αφήσουμε να περάσουν αυτοί οι οποίοι απεργάζονται τη διάλυση της Ευρώπης»
«Εμείς, οι ευρωπαϊκοί λαοί, είμαστε αποφασισμένοι να μην αφήσουμε να περάσουν αυτοί οι οποίοι απεργάζονται τη διάλυση της Ευρώπης, δηλαδή τα υπολείμματα του ναζισμού. Όλως αντιθέτως, και με την καθοριστική συμβολή του διαλόγου των πολιτισμών, έχουμε επίγνωση του χρέους μας να διασφαλίσουμε την συνοχή του ευρωπαϊκού οικοδομήματος, προκειμένου αυτό να διαδραματίσει τον δικό του, πλανητικό, ρόλο, ήτοι την υπεράσπιση, σε πλανητικό επίπεδο, των αρχών και αξιών του ανθρωπισμού, της ειρήνης, της δημοκρατίας και της δικαιοσύνης, μ’ έμφαση στον άξονα της κοινωνικής δικαιοσύνης, άρα του κοινωνικού κράτους δικαίου.
Με τις σκέψεις αυτές σας καλωσορίζω στην Αθήνα. Η γλαύκα της Αθηνάς, το ιερό πτηνό σύμβολο της σύνεσης, της γνώσης και της σοφίας, σας υποδέχεται στην Αιώνια Πόλη της θεάς που σκεπτόταν στηριγμένη στο δόρυ της. Δείχνοντας έτσι, με μια κορυφαία αλληγορία, ότι για τον ελληνικό πολιτισμό και το ελληνικό πνεύμα ως και το δόρυ πάντα υπηρετεί την σκέψη. Το αντίθετο είναι αδιανόητο, ως παντελώς ξένο προς τη νοοτροπία των Ελλήνων, από την αρχαιότητα ως σήμερα».
Οι Αμερικανοί φοιτητές, επισκέπτονται την Αθήνα στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού προγράμματος του πανεπιστημίου, «Διάλογος των Πολιτισμών: Η Ελλάδα του χθες και του σήμερα».
πηγή: ΑΠΕ - ΜΠΕ