Νέες διευκρινίσεις για τους ασφαλισμένους οι οποίοι μπορούν να εξαγοράσουν χρόνια ασφάλισης και να συνταξιοδοτηθούν νωρίτερα ή να αυξήσουν τις συντάξιμες αποδοχές τους, παρέχει εγκύκλιος του ΕΦΚΑ, η οποία συνοδεύεται και από παραδείγματα.
Οι οδηγίες αφορούν ασφαλισμένους μη μισθωτούς, που έχουν μία ή πολλαπλές αναγνωρίσεις καθώς επίσης και τη διαδικασία που εφαρμόζεται στην διακοπή ασφάλισης ή στις μητέρες που πληρώνουν μισές εισφορές.
Οι αλλαγές ισχύουν ήδη από το 2020, για την εξαγορά χρόνου ασφάλισης, αλλά λόγω των δυσκολιών αποσαφήνισης της πολυδαίδαλης ασφαλιστικής νομοθεσίας, η εγκύκλιος καθυστέρησε να εκδοθεί. Η περίπτωση αυτή είναι μία από τις αιτίες που καθυστερεί η έκδοση των συντάξεων.
Αναλυτικότερα, οι οδηγίες του ΕΦΚΑ αφορούν στις παρεμβάσεις που έγιναν το περασμένο Φθινόπωρο με το ν.4670/2020 και έχουν αναδρομική εφαρμογή από την 1-1-2020.
Ο ν. 4670/2020 άλλαξε τη διαδικασία υπολογισμού των εισφορών ελευθέρων επαγγελματιών και ενώ με τον ν.4387/16 υπολογίζονταν επί του δηλωθέντος εισοδήματος, από την 1-1-2020 υπολογίζεται με έξι κλιμάκια εισφορών που επιλέγει ελεύθερα ο ασφαλισμένος.
Στο πλαίσιο αυτό, σύμφωνα με την εγκύκλιο του ΕΦΚΑ, σε περίπτωση ασφαλισμένου ελεύθερου επαγγελματία, αυτοαπασχολούμενου ή ενός από τα πρόσωπα που υπάγονται στην ασφάλιση του π. ΟΓΑ, για κάθε αναγνωριζόμενο μήνα ασφάλισης καταβάλλεται η προβλεπόμενη ασφαλιστική εισφορά, την οποία έχει επιλέξει ο ασφαλισμένος κατά το έτος υποβολής της αίτησης αναγνώρισης.
Ειδικότερα, για τους μη μισθωτούς ασφαλισμένους με μοναδική ή πολλαπλή Μη Μισθωτή Απασχόληση, η μηνιαία εισφορά εξαγοράς, υπολογίζεται με βάση την ασφαλιστική κατηγορία που έχει επιλεγεί κατά το έτος υποβολής της αίτησης αναγνώρισης.
Παράδειγμα: Ελεύθερος επαγγελματίας, ασφαλισμένος π. ΟΑΕΕ, που για το έτος 2020 έχει επιλέξει την 3η ασφαλιστική κατηγορία, υποβάλλει τον Οκτώβριο 2020 αίτηση για αναγνώριση τριών (3) ετών ασφάλισης λόγω σπουδών.
Το ποσό της μηνιαίας εισφοράς εξαγοράς ανέρχεται σε: 3 έτη x 12 μήνες x 236€ μηνιαία εισφορά ΚΣ που αντιστοιχεί στην 3η ακ = 8.496€.
Κατώφλι η ελάχιστη εισφορά
Επισημαίνεται ειδικότερα ότι η αναγνώριση δεν μπορεί να γίνει σε ασφαλιστική κατηγορία μικρότερη της πρώτης (1ης).
Ως εκ τούτου, νέοι ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι (έως πέντε έτη ασφάλισης) της παρ. 3 του άρθρου 39 του ν. 4387/2016, όπως ισχύει, που κατά το έτος υποβολής της αίτησης αναγνώρισης χρόνου με εξαγορά έχουν ενταχθεί στην ειδική ασφαλιστική κατηγορία, θα πρέπει να επιλέξουν την ασφαλιστική κατηγορία που επιθυμούν να υπολογιστεί η μηνιαία εισφορά εξαγοράς, με κατώτερη την 1η ασφαλιστική κατηγορία.
Χωρίς έκπτωση οι ασφαλισμένες Μητέρες
Η μηνιαία εισφορά εξαγοράς υπολογίζεται εις ολόκληρον μη εφαρμοζομένων, στη περίπτωση αναγνώρισης χρόνου, των διατάξεων της παρ. 2 του άρθρου 141 του ν. 3655/2008, που προβλέπουν την καταβολή μειωμένων κατά 50% ασφαλιστικών εισφορών κύριας σύνταξης λόγω μητρότητας.
Παράδειγμα: Ελεύθερη επαγγελματίας, ασφαλισμένη π. ΟΑΕΕ, που για το έτος 2020 έχει επιλέξει την 1η ασφαλιστική κατηγορία και καταβάλλει μειωμένες ασφαλιστικές εισφορές λόγω μητρότητας που αντιστοιχεί στο μηνιαίο ποσό των 77.50€ ΚΣ (155€x50%), υποβάλλει τον Οκτώβριο 2020 αίτηση για αναγνώριση δύο (2) ετών χρόνου ασφάλισης λόγω σπουδών.
Το ποσό της μηνιαίας εισφοράς εξαγοράς ανέρχεται σε:
2 έτη x 12 μήνες x 155€ μηνιαία εισφορά ΚΣ που αντιστοιχεί στην 1η ακ = 3.720€.
Προαιρετική ασφάλιση
Οι ασφαλισμένοι που κατά τον χρόνο υποβολής αιτήματος αναγνώρισης τελούν σε καθεστώς προαιρετικής ασφάλισης καταβάλλουν, για κάθε αναγνωριζόμενο μήνα, την εισφορά κλάδου σύνταξης της ασφαλιστικής κατηγορίας που έχουν ενταχθεί.
Διακοπή ασφάλισης
Οι αιτούντες αναγνώριση χρόνου, που κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης αναγνώρισης χρόνου έχουν διακόψει την ασφάλιση αντιμετωπίζονται, κατά περίπτωση, ως εξής:
- Εάν κατά το έτος υποβολής του αιτήματος αναγνώρισης είχαν ενεργή ασφάλιση και άρα είχαν επιλέξει ασφαλιστική κατηγορία, η εισφορά αναγνώρισης υπολογίζεται επί της ασφαλιστικής κατηγορίας της επιλογής τους.
Παράδειγμα: Πολιτικός μηχανικός, ασφαλισμένος π. ΕΤΑΑ-ΤΣΜΕΔΕ, που για το έτος 2020 έχει επιλέξει την 1η ασφαλιστική κατηγορία, διακόπτει την ασφάλιση τον 9.2020 και υποβάλλει τον Νοέμβριο 2020 αίτηση για αναγνώριση χρόνου σπουδών ενός (1) έτους.
Το ποσό της μηνιαίας εισφοράς εξαγοράς ανέρχεται σε:
1 έτος x 12 μήνες x 155€ μηνιαία εισφορά ΚΣ που αντιστοιχεί στην 1η ακ = 1.860€.
- Εάν κατά το έτος υποβολής του αιτήματος δεν είχε προηγηθεί ασφάλιση, επιλέγουν την ασφαλιστική κατηγορία που επιθυμούν να υπολογιστεί η μηνιαία εισφορά εξαγοράς, με ελάχιστη την εισφορά που αντιστοιχεί στην 1η ασφαλιστική κατηγορία.
Παράδειγμα: Γιατρός, ασφαλισμένος π. ΕΤΑΑ-ΤΣΑΥ, που έχει διακόψει την υποχρεωτική ασφάλιση τον 3.2018, υποβάλλει τον Οκτώβριο 2020 αίτηση για αναγνώριση χρόνου τέκνων δύο (2) ετών.
Ο εν λόγω ασφαλισμένος θα πρέπει να επιλέξει από τις ασφαλιστικές κατηγορίες των αυτοαπασχολούμενων, με ελάχιστη την 1η ακ και εν συνεχεία θα υπολογιστεί το ποσό της μηνιαίας εισφοράς εξαγοράς Κλάδου Σύνταξης, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα.
Πολλαπλές αναγνωρίσεις
Εφόσον, κατά το ίδιο έτος, έχουν υποβληθεί περισσότερες από μία αιτήσεις αναγνώρισης χρόνου με εξαγορά, η μηνιαία εισφορά εξαγοράς θα πρέπει να υπολογισθεί στην ίδια ασφαλιστική κατηγορία και ειδικότερα, στην ασφαλιστική κατηγορία που έχει επιλεγεί κατά την πρώτη χρονικά υποβληθείσα αίτηση.
Μισθωτοί ασφαλισμένοι
Για τον υπολογισμό της εισφοράς εξαγοράς αναγνωριζόμενων χρόνων μισθωτών ασφαλισμένων δεν έχουν επέλθει τροποποιήσεις και εξακολουθούν να ισχύουν οι διατάξεις του άρθρου 34 του ν. 4387/2016, όπως ισχύει, είτε πρόκειται για απασχόληση σε έναν εργοδότη, είτε πρόκειται για πολλαπλή απασχόληση, για τις οποίες έχουν δοθεί οδηγίες με την υπ' αριθμ. 29/2017 εγκύκλιο του e- ΕΦΚΑ.
Οι νέες διατάξεις έχουν εφαρμογή για αιτήσεις αναγνώρισης χρόνου υποβληθείσες από 1.1.2020, ενώ οι αιτήσεις που έχουν υποβληθεί έως 31.12.2019 αντιμετωπίζονται σύμφωνα με τις προϊσχύουσες διατάξεις.