Ποια είναι τα τεκμήρια της Εφορίας για τις φετινές δηλώσεις

Στις παγίδες των τεκμηρίων κινδυνεύουν να πέσουν και φέτος περίπου 2 εκατομμύρια φορολογούμενοι λόγω των περιουσιακών στοιχείων που κατέχουν, αγορών που πραγματοποίησαν το 2023 και των τεκμαρτών δαπανών που τους βαρύνουν.

Ειδικά στις φετινές φορολογικές δηλώσεις, τσουχτερά είναι τα τεκμήρια, για τους έχοντες δάνεια στεγαστικά ή καταναλωτικά λόγω των αυξημένων τόκων που κατέβαλαν μετά τις απανωτές αυξήσεις των επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή κεντρική τράπεζα.

Τα τεκμήρια είναι ο υπολογισμός από την εφορία ελάχιστου εισοδήματος το οποίο πρέπει να δηλώσει ο φορολογούμενος επειδή… ζει, ή κατέχει περιουσιακά στοιχεία ή δαπανά.

Στην περίπτωση κατά την οποία το τεκμαρτό εισόδημα είναι μεγαλύτερο του πραγματικού, η προστιθέμενη διαφορά τεκμηρίων που προκύπτει φορολογείται:

• Ως εισόδημα από επιχειρηματική ή γεωργική δραστηριότητα δραστηριότητα με συντελεστές φόρου κλιμακούμενους από 9% έως 44%, εφόσον τουλάχιστον το 50,01% του συνολικού δηλωθέντος εισοδήματος προέρχεται από επιχειρηματική ή γεωργική δραστηριότητα, ακίνητη περιουσία ή και κινητές αξίες. Επιπλέον, επιβάλλεται και προκαταβολή φόρου έναντι του επόμενου έτους, η οποία υπολογίζεται με συντελεστή 100% επί του κύριου φόρου εισοδήματος.
• Ως εισόδημα από μισθωτή εργασία, με αφορολόγητο όριο τουλάχιστον 8.633 ευρώ, εφόσον ο φορολογούμενος:

α) έχει αποκτήσει εισόδημα που προέρχεται είτε αποκλειστικά ή κατά ποσοστό άνω του 50% από μισθούς ή συντάξεις ή δεν έχει εισόδημα από καμία κατηγορία ή είναι εγγεγραμμένος στο μητρώο ανέργων του Ο.Α.Ε.Δ.
β) έχει αποκτήσει εισόδημα μόνο από κεφάλαιο (από τόκους, ακίνητα κ.λπ.) ή και από υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου και το τεκμαρτό του εισόδημα δεν υπερβαίνει το ποσό των 9.500 ευρώ
γ) έχει αποκτήσει εισόδημα έως 6.000 ευρώ από περιστασιακή απασχόληση και το συνολικό τεκμαρτό του εισόδημα δεν υπερβαίνει το ποσό των 9.500 ευρώ.

Ποια είναι και πώς υπολογίζονται

Σύμφωνα με τη φορολογική νομοθεσία, τα τεκμήρια δαπανών διαβίωσης είναι τα ακόλουθα:

Το ελάχιστο τεκμήριο διαβίωσης

Το οποίο ανέρχεται σε 3.000 ευρώ αν είναι άγαμος ή έγγαμος κι έχει επιλέξει να υποβάλλει τη δήλωσή του χωριστά από την σύζυγο ή τον σύζυγο, 2.500 ευρώ αν είναι έγγαμος κι έχει επιλέξει να υποβάλλει κοινή δήλωση με την ή τον σύζυγο.

Τεκμήριο κατοικίας

Το τεκμήριο διαβίωσης για την κύρια κατοικία που δηλώνει ο φορολογούμενος υπολογίζεται κλιμακωτά με βάση την επιφάνειά της:

• μέχρι και 80 τ.μ. κύριοι χώροι, 40 ευρώ ανά τ.μ.
• από 81 τ.μ. μέχρι και 120 τ.μ. κύριοι χώροι, 65 ευρώ ανά τ.μ.
• από 121 τ.μ. μέχρι και 200 τ.μ. κύριοι χώροι, 110 ευρώ ανά τ.μ.
• από 201 τ.μ. μέχρι και 300 τ.μ. κύριοι χώροι, 200 ευρώ ανά τ.μ.
• από 301 τ.μ. και άνω κύριοι χώροι, 400 ευρώ ανά τ.μ.

Για τους βοηθητικούς χώρους της κύριας κατοικίας, ισχύει τεκμήριο 40 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο, ανεξάρτητα από το μέγεθος της επιφάνειας του ακινήτου. Τα παραπάνω ποσά προσαυξάνονται κατά 40% για κατοικίες που βρίσκονται σε περιοχές με αντικειμενικές τιμές από 2.800 έως 4.999 ευρώ το τ.μ. και κατά 70% για κατοικίες που βρίσκονται σε περιοχές με αντικειμενικές τιμές από 5.000 ευρώ ανά τ.μ. και άνω. Για τις μονοκατοικίες, τα παραπάνω ποσά λαμβάνονται υπόψη αυξημένα κατά 20%. Επίσης για τις δευτερεύουσες κατοικίες τα παραπάνω ποσά τεκμηρίου λαμβάνονται υπόψη μειωμένα κατά 50%.
Τα τεκμήρια διαβίωσης για τις κατοικίες βαρύνουν τους φορολογούμενους είτε είναι οι ίδιοι ιδιοκτήτες των ακινήτων αυτών, είτε τα νοικιάζουν είτε τους έχουν παραχωρηθεί δωρεάν. 

Σε περίπτωση που ο φορολογούμενος έχει δηλώσει "φιλοξενούμενος" απαλλάσσεται από το τεκμήριο διαβίωσης για την κατοικία, καθώς αυτό βαρύνει τον "φιλοξενούντα".

Τεκμήριο Ι.Χ. αυτοκινήτου

Τα τεκμήρια διαβίωσης για τα επιβατικά Ι.Χ. αυτοκίνητα που κατέχουν οι φορολογούμενοι υπολογίζονται ως εξής:

• Για αυτοκίνητα μέχρι και 1.200 κ.ε. ισχύει τεκμήριο 4.000 ευρώ.
• Για αυτοκίνητα μεγαλύτερα των 1.200 κ.ε. και μέχρι 2.000 κ.ε., προστίθενται 600 ευρώ ανά 100 κυβικά εκατοστά.
• Για αυτοκίνητα άνω των 2.000 κ.ε. και μέχρι 3.000 κ.ε., προστίθενται 900 ευρώ ανά 100 κυβικά εκατοστά.
• Για αυτοκίνητα άνω των 3.000 κ.ε., προστίθενται 1.200 ευρώ ανά 100 κυβικά εκατοστά.
• Τα παραπάνω ισχύουν και για αυτοκίνητα μεικτής χρήσης καθώς και για αυτοκίνητα τύπου jeep και μειώνονται ανάλογα με την παλαιότητα του αυτοκινήτου, η οποία υπολογίζεται από το έτος πρώτης κυκλοφορίας του στην Ελλάδα, κατά ποσοστό 30% για χρονικό διάστημα κυκλοφορίας πάνω από 5 και μέχρι 10 έτη και κατά ποσοστό 50% για χρονικό διάστημα πάνω από 10 έτη.
• Το τεκμήριο διαβίωσης  για κάθε ηλεκτροκίνητο όχημα του οποίου η ισχύς μετράται αποκλειστικά με KW, ορίζεται σε 4.000 ευρώ ανεξαρτήτως ισχύος.
• Το τεκμήριο διαβίωσης δεν εφαρμόζεται για επιβατικά ιδιωτικής χρήσης αυτοκίνητα που διαθέτουν πιστοποιητικό αυθεντικότητας, καθώς και για επιβατικά αυτοκίνητα ειδικά διασκευασμένα για κινητικά ανάπηρους, με ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 67%.

Σκάφη αναψυχής

Τα τεκμήρια διαβίωσης για τα σκάφη αναψυχής υπολογίζονται ως εξής:

• Για μηχανοκίνητα σκάφη ανοικτού τύπου χωρίς χώρο ενδιαίτησης (ταχύπλοα και μη) ολικού μήκους μέχρι 5 μέτρα, η "αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης" ανέρχεται στο ποσό των 4.000 ευρώ. Για όσα έχουν μήκος πάνω από 5 μέτρα, το ποσό αυτό αυξάνεται κατά 2.000 ευρώ το μέτρο.
• Για ιστιοφόρα ή μηχανοκίνητα ή μικτά σκάφη με χώρους ενδιαίτησης, ολικού μήκους μέχρι και 7 μέτρα, η "αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης" ορίζεται στο ποσό των 12.000 ευρώ. Για τα ίδια σκάφη με μήκος πάνω από 7 και μέχρι 10 μέτρα προστίθενται 3.000 ευρώ για κάθε ένα επιπλέον μέτρο μήκους. Για σκάφη άνω των 10 μέτρων και μέχρι 12 μέτρα, προστίθενται 7.500 ευρώ ανά επιπλέον μέτρο μήκους. Για σκάφη άνω των 12 μέτρων και μέχρι 15 μέτρα, προστίθενται 15.000 ευρώ για κάθε ένα επιπλέον μέτρο μήκους. Για σκάφη άνω των  15 μέτρων και μέχρι 18 μέτρα, προστίθενται 22.500 ευρώ, για κάθε ένα επιπλέον μέτρο μήκους. Για σκάφη άνω των 18 και μέχρι 22 μέτρα, προστίθενται 30.000 ευρώ για κάθε ένα επιπλέον μέτρο μήκους. Για σκάφη πάνω από 22 μέτρα, προστίθενται 50.000 ευρώ για κάθε επιπλέον μέτρο μήκους.

 
Τα ποσά της περίπτωσης αυτής μειώνονται 50% για τα πλοία αναψυχής που έχουν κατασκευαστεί ή κατασκευάζονται στην Ελλάδα εξ' ολοκλήρου από ξύλο, τύπων "τρεχαντήρι", "βαρκαλάς", "πέραμα", "τσερνίκι" και "λίμπερτυ", που προέρχονται από την ελληνική ναυτική παράδοση.
 
Το τεκμήριο κάθε σκάφους μειώνεται ανάλογα με την παλαιότητα του κατά ποσοστό 15% αν έχει παρέλθει χρονικό διάστημα πάνω από 5 και μέχρι δέκα 10 έτη από τη χρονιά που νηολογήθηκε για πρώτη φορά και κατά 30% αν έχει περάσει χρονικό διάστημα πάνω από 10 έτη.
 
Τα παραπάνω ποσά του πίνακα μειώνονται κατά 50%  για τα ιστιοφόρα σκάφη.
  
Τεκμήριο πισίνας

Για τις εξωτερικές δεξαμενές κολύμβησης, το τεκμήριο ορίζεται, κλιμακωτά, σε 160 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο μέχρι και τα 60 τετραγωνικά μέτρα και σε 320 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο, για επιφάνεια άνω των 60 τετραγωνικών μέτρων.
Προκειμένου για εσωτερική δεξαμενή κολύμβησης, τα παραπάνω ποσά αυτής της περίπτωσης διπλασιάζονται.
Προκειμένου για κοινόχρηστες πισίνες που βρίσκονται σε συγκροτήματα πολυκατοικιών, το τεκμήριο διαβίωσης επιμερίζεται στους ιδιοκτήτες των ακινήτων με βάση τα χιλιοστά κάθε  διαμερίσματος στο οικόπεδο.
 
Τεκμήριο αεροσκάφους

Το τεκμήριο διαβίωσης για αεροσκάφη, ελικόπτερα και ανεμόπτερα κυριότητας ή κατοχής του φορολογουμένου και των εξαρτώμενων μελών του και τους βαρύνουν, ορίζεται ως εξής:
α) Για ανεμόπτερα στο ποσό των 8.000 ευρώ.
β) Για αεροσκάφη με κινητήρα κοινό, εσωτερικής καύσης και στροβιλοελικοφόρα, καθώς και ελικόπτερα, στο ποσό των 65.000 ευρώ για τους 150 πρώτους ίππους ισχύος του κινητήρα τους που προσαυξάνεται με το ποσό των 500 ευρώ για κάθε ίππο πάνω από τους 150.
γ) Για αεροσκάφη αεριοπροωθούμενα (JET) στο ποσό των 200 ευρώ για κάθε λίμπρα ώθησης. 
δ) Για τις υπερελαφρές πτητικές αθλητικές μηχανές (Υ. Π. Α. Μ.), στο ποσό των 20.000 ευρώ. 

Δίδακτρα

Τα ποσά που κατέβαλε ο φορολογούμενος για τα δίδακτρα που καταβλήθηκαν σε ιδιωτικά σχολεία και για τα ποσά μισθοδοσίας που καταβλήθηκαν σε οικιακούς βοηθούς, οδηγούς αυτοκινήτων, δασκάλους και λοιπό προσωπικό. 

Δάνεια και κάρτες

Τα ποσά που κατέβαλε ο φορολογούμενος το προηγούμενο έτος για την αποπληρωμή δανείων, πιστωτικών καρτών, για δωρεές χρηματικών ποσών άνω των 300 ευρώ σε ιδιωτικούς φορείς, για αγορές ομολόγων, εντόκων γραμματίων, μετοχών, αμοιβαίων κεφαλαίων και λοιπών επενδυτικών προϊόντων, για τυχόν αγορές ακινήτων, αυτοκινήτων και λοιπών κινητών περιουσιακών στοιχείων αξίας άνω των 10.000 ευρώ.