Παράλληλα με την πανδημία, ο πληθωρισμός καθίσταται σοβαρή απειλή για την παγκόσμια οικονομία, την ανάπτυξη και τις αγορές. Οι κεντρικές τράπεζες αναγκάζονται να επανεξετάσουν τη νομισματική πολιτική τους και το ζήτημα των επιτοκίων παραμένει στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος.
Η Fed θέλει να τον καταπολεμήσει πιο ενεργά. Η ΕΚΤ δεν έχει τόσο ξεκάθαρη θέση και οι απόψεις στους κόλπους της διίστανται. Το σίγουρο πάντως είναι ότι δεν πρόκειται για προσωρινό φαινόμενο και ότι η κεντρική ευρωπαϊκή τράπεζα δεν μπορεί να συνεχίσει να τον αντιμετωπίζει ως κάτι πρόσκαιρο.
Ο πληθωρισμός στις ΗΠΑ δεν πρόκειται να διατηρηθεί στα τρέχοντα επίπεδα, διαβεβαίωνε τις προάλλες ο πρόεδρος της κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ, Ζερόμ Πάουελ, λίγο πριν ο πρόεδρος Μπάιντεν εγκρίνει την παράταση της θητείας του. Ο Πάουελ αναφέρθηκε ειδικότερα στον αντίκτυπο που έχουν οι αυξημένες τιμές στους καταναλωτές. «Γνωρίζουμε ότι τα αυξημένα ποσοστά πληθωρισμού επιβαρύνουν οικογένειες και ιδίως εκείνους που είναι λιγότερο σε θέση να ανταπεξέλθουν στο υψηλότερο κόστος βασικών ειδών, όπως τρόφιμα, κατοικία και μεταφορές», είπε.
Γι αυτό οι χρηματοπιστωτικές αγορές αναμένουν αύξηση των επιτοκίων έως τα μέσα του επόμενου έτους.
Λαγκάρντ: «Ανεπιθύμητος και επώδυνος»
Επί του παρόντος τα επιτόκια στις ΗΠΑ κυμαίνονται μεταξύ 0 και 0,25%, ενώ οι τιμές καταναλωτή αυξήθηκαν τον Οκτώβριο κατά 6,2% σε ετήσια βάση. Στην Ευρωζώνη ο πληθωρισμός "τρέχει" με ετήσιο ρυθμό 4,1% - στη Γερμανία μάλιστα φθάνει στο 4,5%. Η Deutsche Bank υπολογίζει ότι τον Νοέμβριο μπορεί να προσεγγίσει το 6%!
Πριν από λίγες μέρες η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ δήλωνε ότι ο πληθωρισμός είναι «ανεπιθύμητος και επώδυνος», επισημαίνοντας τους λόγους που οδήγησαν τις τιμές προς τα πάνω. Τόνιζε όμως ότι η νομισματική πολιτική πρέπει να είναι «υπομονετική και επίμονη».
Η άποψη αυτή επικρίνεται από Γερμανούς οικονομολόγους. Η Ίζαμπελ Σνάμπελ, μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΕΚΤ, είπε στο Bloomberg ότι «είναι εύλογο να υποθέσουμε ότι ο πληθωρισμός θα πέσει μεσοπρόθεσμα κάτω από τον στόχο του 2%. Ωστόσο η αβεβαιότητα σχετικά με το ρυθμό επιβράδυνσης έχει αυξηθεί. Αυτήν την αυξημένη αβεβαιότητα πρέπει να λάβει υπόψιν η ΕΚΤ»..
Παχνίδια με τις λέξεις: Όχι εξορθολογισμός, αλλά επανεξισορρόπηση
Τράπεζες και αναλυτές στη Γερμανία εκτιμούν ότι η αποκλιμάκωση του πληθωρισμού στα επιθυμητά επίπεδα δεν πρόκειται να γίνει πριν από τα μέσα του 2023. Σε λίγους μήνες από τώρα, θα φανεί μόνο αν ο πληθωρισμός αποκτήσει διαρκή χαρακτήρα. Δεν αποκλείεται οι πληθωριστικές εξελίξεις να παγιωθούν, τροφοδοτούμενες και από τα προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα. Κάποιοι φοβούνται έναν «φαύλο κύκλο μισθών και τιμών, που θα οδηγούσε σε διαρκώς υψηλότερο πληθωρισμό».
Το πώς ακριβώς θα τοποθετηθεί η ΕΚΤ, θα γίνει αυξήσεων αντικείμενο συζήτησης στις 16 Δεκεμβρίου, στην επόμενη συνεδρίαση του συμβουλίου. Ενδέχεται μάλιστα οι προβλέψεις των οικονομολόγων της γύρω από τις εξελίξεις στον πληθωρισμό να προσαρμοστούν προς τα πάνω.
Μείζον θέμα για πολλές χώρες της Ευρωζώνης και για τις αγορές παραμένει η πολιτική χορήγησης ρευστότητας από την κεντρική τράπεζα - αν η ΕΚΤ παρατείνει ή όχι το έκτακτο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων PEPP, που φτάνει στο τέλος του τον Μάρτιο του 2022.
Κάποιοι από το διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ, που υποστηρίζουν χαλαρή νομισματική πολιτική, θα μπορούσαν λόγω πιθανών περιορισμών στην οικονομία να ταχθούν κατά της λήξης, επειδή προσφέρει ακριβώς μεγαλύτερη ευελιξία. Η ΕΚΤ έχει καταστήσει σαφές ότι θα σταματήσει καταρχήν τις καθαρές αγορές τίτλων, πριν προχωρήσει σε αύξηση των επιτοκίων.
Η συζήτηση για αλλαγή της νομισματικής πολιτικής έχει ξεκινήσει. Μόνο που αντί του «εξορθολογισμού» χρησιμοποιείται τώρα ο όρος «επανεξισορρόπηση».Ομως αυτό το παιχνίδι λέξεων δεν μπορεί να κρύψει την ουσία. Και οι χρηματοπιστωτικές αγορές βρίσκονται standby, έτοιμες να αντιδράσουν - ίσως και με υπερβολικό τρόπο...
Μπριγκίτε Σόλτες/Deutsche Welle