Σημαντικές επιβαρύνσεις στο λειτουργικό κόστος των πλοίων με μετακύλιση της επιβάρυνσης στον τελικό καταναλωτή αναμένεται να επιφέρουν οι νέοι περιβαλλοντικοί κανονισμοί που τίθενται σε εφαρμογή σταδιακά στην Ευρώπη.
Από 1ης Μαΐου 2025 η Μεσόγειος χαρακτηρίζεται «Περιοχή ελέγχου εκπομπών ECA» κάτι που σημαίνει ότι τα - αρκετά - πλοία που δεν διαθέτουν σύστημα καθαρισμού καυσαερίων scrubber ή εναλλακτικό καύσιμο, θα πρέπει να χρησιμοποιούν ακριβότερο πετρέλαιο, χαμηλής περιεκτικότητας σε θείο μέχρι 0,1% από 0,5% που είναι σήμερα.
Αυτό αναμένεται να ανεβάσει το κόστος στα γερασμένα πλοία της ακτοπλοΐας αλλά και στα πλοία μικρών αποστάσεων που εξυπηρετούν τις ανάγκες της χώρας καθώς είναι δύσκολο να γίνουν επενδύσεις αυτή τη στιγμή σε scrubbers.
Η ναυλομεσιτική Gibson αναφέρει ότι τα διυλιστήρια και οι προμηθευτές καυσίμων έχουν προσαρμοστεί με επιτυχία σε παρόμοιους κανονισμούς ECA σε περιοχές όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Βόρεια Ευρώπη, αλλά ο νέος ECA θα έχει επιπτώσεις στις τιμές των καυσίμων και των εμπορευμάτων στη Μεσόγειο.
Πηγές της αγοράς ανέφεραν ότι το καύσιμο χαμηλής περιεκτικότητας σε θείο μέχρι 0,1% είναι ακριβότερο κατά 140 δολ περίπου από το VLSFO, που έχει περιεκτικότητα σε θείο 0,5% και τιμή του κυμαίνεται περίπου στα 616 δολ. ο τόνος.
Ο κανονισμός δεν αφορά τα ταχύπλοα, που χρησιμοποιούν gasoil, που έχει ήδη περιεκτικότητα στο 0,1%
Επιπλέον επιβάρυνση
Η εφαρμογή στη Μεσόγειο που αφορά τον έλεγχο εκπομπών ECA είναι μια επιπλέον επιβάρυνση, αφού εφέτος έχει αρχίσει να εφαρμόζεται για τα πλοία που καταπλέουν στα λιμάνια της Ευρώπης το Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Ρύπων όπου τα πλοία καταβάλλουν χρήματα για τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα που εκπέμπουν, ενώ από το 2025 θα τεθεί σε ισχύ και ο κανονισμός FuelEU όπου οι εταιρείες θα πρέπει να μειώσουν στα πλοία τους τις εκπομπές έως 2% από το 2025, έως 6% το 2030 και θα επιταχυνθεί από το 2035 για να φθάσει σε μείωση 80%-100% μέχρι το 2050.
Οι κύριες απαιτήσεις για τον ναυτιλιακό κανονισμό FuelEU, που είναι ένα τεχνικό μέτρο, αποσκοπούν στην απαλλαγή των θαλάσσιων μεταφορών από τις ανθρακούχες εκπομπές στην ΕΕ και έχουν τρεις βασικές απαιτήσεις:
-Μείωση της έντασης των αερίων του θερμοκηπίου της ενέργειας που χρησιμοποιείται επί του πλοίου.
-Χρήση της χερσαίας παροχής ενέργειας (OPS) στους κύριους ευρωπαϊκούς λιμένες.
-Κίνητρα για την υιοθέτηση ανανεώσιμων και βιώσιμων καυσίμων.
Σημειώνεται εξάλλου ότι το μέτρο που αφορά το Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Ρύπων Emissions Trading Scheme (EU ETS) για την ακτοπλοΐα αφορά μόνο πλοία κατηγορίας Α, χωρητικότητας 5.000 κόρων και άνω, που δραστηριοποιούνται στις διεθνείς γραμμές αλλά και σε νησιά με περισσότερους από 200.000 κατοίκους.
Για τη χώρα μας, μετά από απόφαση του Συμβουλίου υπουργών Θαλασσίων Μεταφορών της Ε.Ε., έχει δοθεί εξαίρεση από τον κανονισμό έως 31 Δεκεμβρίου 2029 για τα ακτοπλοϊκά πλοία που είναι δρομολογημένα σε λιμένες νησιών με λιγότερους από 200.000 κατοίκους.
Σημειώνεται ότι τον Δεκέμβριο του 2022, ο ΙΜΟ ενέκρινε τροποποιήσεις στο παράρτημα VI της συνθήκες MARPOL και καθιέρωσε μια περιοχή ελέγχου εκπομπών στη Μεσόγειο Θάλασσα (ECA), που θα τεθεί σε ισχύ την 1η Μαΐου 2025.
Πρόκειται για την πέμπτη ECA που ορίζεται βάσει του παραρτήματος VI της MARPOL, μετά τις ECA της Βαλτικής Θάλασσας, της Βόρειας Θάλασσας, της Βόρειας Αμερικής και της Καραϊβικής Θάλασσας των ΗΠΑ.
Επιπλέον, κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης της Επιτροπής Θαλάσσιου Περιβάλλοντος MEPC 82, καθορίστηκαν δύο νέες περιοχές ελέγχου εκπομπών (ECA) για τα καναδικά αρκτικά ύδατα και τη Νορβηγική Θάλασσα, με ισχύ από τον Μάρτιο του 2026.
Οι εν λόγω ECA αποσκοπούν στη μείωση των οξειδίων του αζώτου, των οξειδίων του θείου και των σωματιδίων, ωφελώντας έμμεσα τις εκπομπές μαύρου άνθρακα.
Οι προβλέψεις αναλυτών της ναυλομεσιτικής Gibson για τη Μεσόγειο δείχνουν ότι η ζήτηση VLSFO θα μπορούσε να μειωθεί σε περίπου 6 εκατομμύρια τόνους ετησίως.
Επιπλέον, η Gibson υπογραμμίζει ότι η ζήτηση μαζούτ υψηλού θείου (HSFO) μπορεί να παραμείνει σταθερή λόγω των πλοίων που είναι εξοπλισμένα με καθαριστήρες- ωστόσο, η αποτελεσματικότητα ορισμένων συστημάτων καθαρισμού όσον αφορά την τήρηση των νέων προτύπων θα μπορούσε να καταστήσει αναγκαία τη μετάβαση σε εναλλακτικές ποιότητες καυσίμων.
Η Gibson αναφέρει ότι η τρέχουσα ζήτηση καυσίμων στη Μεσόγειο ανέρχεται σε περίπου 21,5 εκατομμύρια τόνους, με πάνω από το 50% να είναι μαζούτ πολύ χαμηλής περιεκτικότητας σε θείο (VLSFO).
Ωστόσο, σύμφωνα με την ίδια, η ζήτηση για VLSFO αναμένεται να μειωθεί σημαντικά, καθώς τα πλοία πιθανότατα θα στραφούν σε συμβατό πετρέλαιο αερίου 0,1% (MGO) ή σε καύσιμο πετρέλαιο εξαιρετικά χαμηλής περιεκτικότητας σε θείο (ULSFO) κατά τη διέλευσή τους από την ΕΚΑ.
