Την ώρα που ο Θόδωρος Πανταλάκης δίνει - δεύτερη φορά στην καριέρα του - μάχη για τη διάσωση μιας τράπεζας, της Attica Bank, η διοίκηση της Τράπεζας της Ελλάδος ετοιμάζεται να ακυρώσει τα αποτελέσματα των προσπαθειών του. Αφήνοντας σαφώς να εννοηθεί ότι κρίνει το ΤΣΜΕΔΕ ως «ακατάλληλο» βασικό μέτοχο της τράπεζας, τροφοδοτεί σενάρια για αλλαγή ιδιοκτησιακού σχήματος. Το βασικό σενάριο είναι παλιό και ανακυκλώνεται: Προβλέπει μεταβίβαση της Attica Bank σε συστημική τράπεζα - η οποία "φωτογραφίζεται" ήδη στις σχετικές συζητήσεις. Το αποτέλεσμα θα είναι καταστροφικό για το ΤΣΜΕΔΕ, που θα χάσει κάθε δυνατότητα ανάκτησης των επενδυθέντων κεφαλαίων.
Του Νώντα Χαλδούπη
Η κυβέρνηση αντιτίθεται κατηγορηματικά σε οποιαδήποτε αλλαγή ιδιοκτησιακού σχήματος θα επέφερε μεγάλη ζημία στο ΤΣΜΕΔΕ, όπως και στην απορρόφηση της Attica από άλλη τράπεζα. Αντίθετα μάλιστα, επιδιώκει να τη στηρίξει ποικιλοτρόπως, ενώ δεν έχει εγκαταλείψει την ιδέα μετατροπής της σε αναπτυξιακή τράπεζα εξειδικευμένη στη χρηματοδότηση μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
Αλλες είναι όμως οι "βουλές" των ευρωπαϊκών Θεσμών, με τις επιλογές των οποίων φαίνεται ότι συμπλέει η Τράπεζα της Ελλάδος.
Η κατάθεση της διευθύντριας εποπτείας της ΤτΕ, Σίσσυς Παπαγιαννίδου, στην Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής για τα δάνεια κομμάτων και ΜΜΕ είχε χαρακτήρα ανοικτής επίθεσης στο Ταμείο των μηχανικών: Επιχείρησε να «φορτώσει» κάθε ευθύνη για τις σημερινές δυσκολίες της Attica Bank στο ΤΣΜΕΔΕ και στο ρόλο που έπαιξε ως μέτοχος πλειοψηφίας.
Ειδικότερα, η κ. Παπαγιαννίδου επέρριψε στο ΤΣΜΕΔΕ και στις διορισμένες από το ασφαλιστικό ταμείο διοικήσεις την ευθύνη για τις σοβαρές διοικητικές δυσλειτουργίες στην Attica Bank. Είπε ότι από το 2012 έγιναν εποπτικές και διορθωτικές ενέργειες από πλευράς ΤτΕ, στις οποίες όμως αντιστάθηκαν το ΤΣΜΕΔΕ και οι διοικήσεις που αυτό όριζε και απαρτίζονταν από άτομα χωρίς τραπεζική εμπειρία.
«Η τράπεζα έχει μετόχους», είπε χαρακτηριστικά η κ. Παπαγιαννίδου. « Όταν οι μέτοχοι δεν είναι πρόθυμοι να ακολουθήσουν κάποια πράγματα, τότε έχουμε πρόβλημα. Ο μέτοχος ελέγχει τη διοίκηση της τράπεζας και είναι υπεύθυνος για τα άτομα που τοποθετούνται».
Η εκδοχή που παρουσιάσθηκε στους βουλευτές από την κ. Παπαγιαννίδου μπορεί να βασίζεται σε πραγματικά περιστατικά, αλλά έχει μια σοβαρή αδυναμία, όπως επισημαίνουν έμπειρα τραπεζικά στελέχη: Οποιες κι αν είναι οι αδυναμίες ενός βασικού μετόχου τράπεζας, η κεντρική τράπεζα έχει - όσον αφορά τον εποπτικό της ρόλο - εξουσία... ζωής ή θανάτου έναντι των εμπορικών τραπεζών. Εχει πάντοτε τη δυνατότητα να επιβάλει την εφαρμογή ορθών πρακτικών, ακόμη και αν χρειασθεί να προσφύγει (ή να απειλήσει ότι θα προσφύγει) στα αυστηρά μέτρα που έχει στο «οπλοστάσιό» της.
Πανίσχυρο ΤΣΜΕΔΕ, ανίσχυρη ΤτΕ;
Από την άποψη αυτή, είναι αδιανόητο να προβάλλεται από την πλευρά της εποπτικής αρχής ο ισχυρισμός ότι δεν μπόρεσε να φέρει σε πέρας την αποστολή της, επειδή παρεμποδίσθηκε από ένα μέτοχο, ακόμη και αν αυτός είναι ένα ασφαλιστικό ταμείο με υποστήριξη από ένα ισχυρό κλαδικό φορέα (ΤΕΕ) και πολιτικές δικτυώσεις.
Άλλωστε, η πρόσφατη εμπειρία αποδεικνύει ότι η ΤτΕ έχει τη δυνατότητα, φθάνοντας ακόμη και σε σύγκρουση όχι μόνο με το ΤΣΜΕΔΕ αλλά και με την κυβέρνηση, προκειμένου να επιβάλει πρόσωπα της επιλογής της επικεφαλής της Attica Bank.
Αν μπόρεσε να το κάνει τώρα, τι εμπόδιζε την ΤτΕ να κάνει κάτι ανάλογο από την πρώτη στιγμή που διαπίστωσε σοβαρά προβλήματα στην τράπεζα (το 2012), ώστε να έχει αποτραπεί έγκαιρα η σημερινή κρίση;
Γιατί, άραγε, το 2012, το 2013, ή το 2014 η πανίσχυρη εποπτική αρχή δυσκολευόταν να επιβάλει την εφαρμογή των ορθών κανόνων σε ένα ασφαλιστικό Ταμείο-μέτοχο τράπεζας, το οποίο σήμερα η διευθύντρια εποπτείας παρουσιάζει περίπου σαν ένα οργανισμό με τέτοια ισχύ, ώστε να μπορεί να κάνει ό,τι θέλει σε μια τράπεζα, παραβιάζοντας τους κανόνες;
Προφανώς, η εύλογη απάντηση που δίνεται από όλους τους παράγοντες της αγοράς είναι ότι για πολιτικούς λόγους άσχετους με την άσκηση της εποπτείας στις τράπεζες, δύο διαδοχικές διοικήσεις της ΤτΕ (Προβόπουλου και Στουρνάρα) έδειχναν υπέρμετρη ανοχή σε όσα συνέβαιναν στην Attica Bank, καθώς τα κόμματα της τότε συγκυβέρνησης εξυπηρετούνταν από την... παράκαμψη των τραπεζικών κανόνων στην προκειμένη περίπτωση.
Προλειαίνουν το έδαφος;
Σε κάθε περίπτωση, η πολεμική από την ΤτΕ κατά του ΤΣΜΕΔΕ εκτιμάται ότι προλειαίνει το έδαφος για τις επόμενες κινήσεις της κεντρικής τράπεζας στην Attica Bank. Δημιουργεί το πλαίσιο για να απομακρυνθεί, σε επόμενη φάση, ο «ακατάλληλος» βασικός μέτοχος και να μεταβιβασθεί η Attica Bank, είτε ως «ζωντανός» οργανισμός, ή ακόμη και ως «καλή» τράπεζα, μετά από διαχωρισμό σε «καλή» και «κακή», σε κάποια από τις συστημικές τράπεζες.
Ήδη στην αγορά είναι διάχυτα τα σενάρια για έντονο ενδιαφέρον της Eurobank, που τροφοδοτήθηκαν και από τις ισχυρές παρεμβάσεις του βασικού της μετόχου, Τζον Πόλσον, ο οποίος, με το «καπέλο» του μετόχου της ΕΥΔΑΠ, επιχείρησε να μπλοκάρει τη συμμετοχή της εταιρείας υδάτων στην αύξηση κεφαλαίου της Attica.
Αυτό το σενάριο έχει αναμφίβολα χαρακτήρα «εφιάλτη» για τον νέο διευθύνοντα σύμβουλο της Attica Θ. Πανταλάκη, o οποίος έχει ζήσει ανάλογη περιπέτεια όταν προσπάθησε να διασώσει την ATEbank. Τότε, ακόμη και όταν αποφασίσθηκε η διάσπαση της ATEbank σε «καλή» και «κακή» τράπεζα, ο κ. Πανταλάκης επέμενε (και λέγεται ότι είχε σοβαρά στοιχεία για να το αποδείξει) ότι η τράπεζα μπορούσε να συνεχίσει την πορεία της, έχοντας βελτιώσει σημαντικά τα οικονομικά της μεγέθη.
Πώς «φιμώθηκε» ο Πανταλάκης
Ο κ. Πανταλάκης επρόκειτο να καταθέσει στη Βουλή για αυτό το θέμα, αλλά λίγα 24ωρα πριν περάσει την πύλη του Κοινοβουλίου κατέθεσε ο τότε διοικητής της ΤτΕ, Γιώργος Προβόπουλος. Απαντώντας σε ερώτηση βουλευτή της Χρυσής Αυγής, που ακόμη και σήμερα παραμένει μυστήριο πώς είχε πρόσβαση σε τέτοια πληροφορία, ο κ. Προβόπουλος είχε επιβεβαιώσει ότι υψηλόβαθμο τραπεζικό στέλεχος είχε στείλει στο εξωτερικό μεγάλο χρηματικό ποσό.
Ο κ. Πανταλάκης είχε παραδεχθεί ότι ήταν το στέλεχος που «φωτογραφήθηκε» από το βουλευτή της Χρυσής Αυγής και τον κ. Προβόπουλο και απέδειξε ότι ήταν μια νόμιμη μεταφορά φορολογημένων κεφαλαίων στο εξωτερικό, για επενδυτικό σκοπό.
Ουδέποτε αποδείχθηκε ότι υπήρξε κάτι παράτυπο, αλλά ο θόρυβος που ξεσηκώθηκε ήταν αρκετός για να μην καταθέσει τελικά ο κ. Πανταλάκης στη Βουλή για την ATEbank και να ακυρωθεί η προσπάθεια του για διάσωση της τράπεζας.
Το ερώτημα σήμερα είναι αν θα αποδειχθεί τελικά ότι ο κ. Πανταλάκης έχει αναλάβει μια εκ των προτέρων καταδικασμένη σε αποτυχία προσπάθεια τραπεζικής διάσωσης και αν θα δικαιωθεί ο Γιάννης Δραγασάκης σε όσα δήλωσε πρόσφατα περί «αρπακτικών» που περιμένουν την Attica Bank...
