Άρχισε χθες, Παρασκευή, η ψηφοφορία στο πλαίσιο των δημοψηφισμάτων της Ρωσίας για την προσάρτηση περιοχών της Ουκρανίας, που τελούν υπό την πλήρη ή μερική κατοχή των ρωσικών δυνάμεων.
Το Κίεβο καταδίκασε κατηγορηματικά τις ψηφοφορίες αυτές, όπως και η Ουάσινγκτον, η οποία δεσμεύτηκε για "ταχεία και αυστηρή απάντηση" στη Ρωσία.
Χθες, Παρασκευή, το βράδυ σε διάγγελμά του προς το έθνος, ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι κάλεσε τον υπόλοιπο κόσμο να καταδικάσει αυτά τα "ψευδο-δημοψηφίσματα", όπως τα χαρακτήρισε.
"Ο κόσμος θα αντιδράσει με την μεγαλύτερη δικαιοσύνη στα ψευδο-δημοψηφίσματα" και αυτά "θα καταδικαστούν κατηγορηματικά", υπογράμμισε.
Απηχώντας τις δηλώσεις του, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν προειδοποίησε τη Ρωσία ότι οι ΗΠΑ "θα συνεργαστούν με τους συμμάχους και εταίρους (τους) για να επιβάλουν γρήγορα και αυστηρά επιπρόσθετα οικονομικά μέτρα στη Ρωσία" αν αυτή προσαρτήσει εδάφη της Ουκρανίας.
"Τα δημοψηφίσματα της Ρωσίας είναι απάτη, ψευδές πρόσχημα για να προσπαθήσουν να προσαρτήσουν δια της βίας τμήματα της Ουκρανίας", κατήγγειλε σε ανακοίνωσή του ο Αμερικανός πρόεδρος, ο οποίος έχει ήδη επιβάλει πολλές δέσμες οικονομικών και χρηματοπιστωτικών κυρώσεων στις ρωσικές αρχές.
Παράλληλα σε κοινή ανακοίνωσή τους, οι χώρες της G7 (Γερμανία, Καναδάς, ΗΠΑ, Γαλλία, Ιταλία, Ιαπωνία και Βρετανία) κάλεσαν "όλες τις χώρες να απορρίψουν κατηγορηματικά αυτά τα πλασματικά δημοψηφίσματα", τα οποία συνιστούν "πλάνη" και "δεν έχουν ούτε νομική ισχύ ούτε νομιμότητα".
Χωρίς να προχωρήσει στην καταδίκη των δημοψηφισμάτων, η Κίνα, ο πιο στενός εταίρος της Μόσχας, ζήτησε από την πλευρά της τον σεβασμό της "εδαφικής ακεραιότητας όλων των χωρών".
Την ίδια ώρα η επιστράτευση εκατοντάδων χιλιάδων εφέδρων συνεχιζόταν στη Ρωσία, καθώς το Κρεμλίνο επιδιώκει να ανακόψει την προέλαση του ουκρανικού στρατού, ο οποίος, ενισχυμένος μετά τις παραδόσεις δυτικών όπλων, διεκδίκησε κι άλλα εδαφικά κέρδη χθες.
Ο Ζελένσκι κάλεσε όλους τους Ουκρανούς που βρίσκονται σε εδάφη που τελούν υπό ρωσική κατοχή "να κρυφτούν για να γλιτώσουν από την ρωσική επιστράτευση" κι αν δεν μπορούν να ξεφύγουν "να σαμποτάρουν κάθε δραστηριότητα του εχθρού".
Από πλευράς ΟΗΕ, επιτροπή έρευνας του διεθνούς οργανισμού διαπίστωσε χθες ότι "έχουν διαπραχθεί εγκλήματα πολέμου στην Ουκρανία", αναφέροντας κυρίως τους ρωσικούς βομβαρδισμούς ζωνών αμάχων, εκτελέσεις, βασανιστήρια, κακομεταχείριση, όπως και σεξουαλική βία.
Η Ουκρανία ανακοίνωσε την ίδια ώρα ότι εκταφιάστηκαν 447 πτώματα από τόπο ομαδικής ταφής στην Ιζιούμ, πόλη, που ανακατελήφθη από τις ουκρανικές δυνάμεις στη βορειοανατολική Ουκρανία έπειτα από πολύμηνη ρωσική κατοχή, και ότι τα 30 από αυτά έφεραν "σημάδια βασανιστηρίων", ιδίως δεμένα χέρια, σπασμένα μέλη και "ακρωτηριασμένα γεννητικά όργανα".
Οι διεθνείς επικρίσεις δεν απέτρεψαν τη Μόσχα να προχωρήσει τα σχέδιά της για τα δημοψηφίσματα στην Ουκρανία.
Οι ψηφοφορίες, που ξεκίνησαν στις 08:00 ώρα Ελλάδος χθες, θα ολοκληρωθούν την Τρίτη 27η Σεπτεμβρίου στις περιοχές των αυτονομιστών του Ντονέτσκ και του Λουχάνσκ, στην ανατολική Ουκρανία, και στις ζώνες που τελούν υπό ρωσική κατοχή στις περιοχές της Χερσώνας και της Ζαπορίζια, στη νότια Ουκρανία.
Το Κίεβο επικρίνει το Ιράν
Εκατοντάδες εκλογικά τμήματα αναμενόταν να ανοίξουν στις τέσσερις αυτές περιοχές, και σε άλλες στη Ρωσία για να ψηφίσουν οι εκτοπισμένοι.
"Ελπίζουμε ότι μετά το δημοψήφισμα θα σταματήσουν να μας βομβαρδίζουν, ότι θα έχουμε ειρήνη και τάξη", δήλωσε στο AFP ο Βλαντίμιρ Σιούτοφ που προέρχεται από την περιοχή του Λουχάνσκ και είχε πάει να ψηφίσει στην αντιπροσωπεία του Ντονέτσκ στη Μόσχα.
Στη ρωσική πρωτεύουσα, στην Αγία Πετρούπολη και άλλες ρωσικές πόλεις, οι αρχές διοργάνωσαν διαδηλώσεις υποστήριξης των δημοψηφισμάτων με σημαίες και συνθήματα.
"Τα δημοψηφίσματα αυτά αποτελούν βήμα προς την ειρήνη", δήλωσε ο 40χρονος Βίκτορ Σουβόροφ, ο οποίος συμμετείχε στην διαδήλωση που έγινε στη Μόσχα, κοντά στην Κόκκινη Πλατεία.
Στην Ουκρανία, στο Τσεβτσένκοβε, ο Ουκρανός αξιωματούχος Αντρίι Κανάσεβιτς αντέδρασε έντονα σε δηλώσεις που έκανε στο AFP στα "παράνομα" αυτά δημοψηφίσματα. "Για να είμαστε ειλικρινείς, δεν έχουν καμία αξία", είπε.
Στο μεταξύ το Ιράν ξαναβρέθηκε στο στόχαστρο των ουκρανικών αρχών, οι οποίες του προσάπτουν παραδόσεις όπλων στη Μόσχα, κυρίως drones, τα οποία προκάλεσαν έναν θάνατο σε επίθεση των ρωσικών δυνάμεων στο λιμάνι της Οδησσού χθες.
Καταγγέλλοντας "εχθρική" συμπεριφορά της Τεχεράνης, το Κίεβο αποφάσισε να αφαιρέσει τα διαπιστευτήρια από τον Ιρανό πρεσβευτή στην Ουκρανία και να "μειώσει σημαντικά" το προσωπικό της ιρανικής πρεσβείας στο Κίεβο.
Προέλαση των Ουκρανών
Επί του πεδίου, η Ουκρανία ανακοίνωσε χθες την ανακατάληψη της Γιατσίβκα στην περιοχή του Ντονέτσκ, στην ανατολική Ουκρανία. Επίσης ανακοίνωσε ότι οι δυνάμεις της προήλασαν νότια του Μπαχμούτ, περιοχής στο ανατολικό τμήμα της χώρας την οποία προσπαθεί ανεπιτυχώς εδώ και μήνες να θέσει υπό τον έλεγχό του ο ρωσικός στρατός.
Από την πλευρά των αυτονομιστών, ο επικεφαλής του Ντονέτσκ Ντένις Πουσίλιν αναφέρθηκε σε μια κατάσταση "εξαιρετικά δύσκολη" στο βόρειο τμήμα της πόλης του.
Στην περιοχή του Λουχάνσκ, άλλος αξιωματούχος των αυτονομιστών, ο Αντρέι Μαρότσκο, γνωστοποίησε ουκρανικούς βομβαρδισμούς, σημειώνοντας ότι οι δυνάμεις του Κιέβου "θέλουν να κάνουν τα πάντα για να διαλύσουν το δημοψήφισμα".
Η εσπευσμένη ανακοίνωση των δημοψηφισμάτων αυτών συνοδεύτηκε με αυτήν την Τετάρτη από τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν της άμεσης μερικής επιστράτευσης τουλάχιστον 300.000 εφέδρων. Ο Πούτιν απείλησε επίσης να χρησιμοποιήσει όλο το ρωσικό οπλοστάσιο, που περιλαμβάνει πυρηνικά όπλα.
Αν και τα τηλεοπτικά δίκτυα δεν μεταδίδουν σχεδόν καθόλου εικόνες από την επιστράτευση, πολλά βίντεο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έδειχναν άνδρες με σκυθρωπά πρόσωπα να ανεβαίνουν σε λεωφορεία αφού αγκάλιαζαν τους δικούς τους, ορισμένοι με μάτια βουρκωμένα.
Ο 29χρονος Κονσταντίν, με τον οποίο επικοινώνησε το AFP, δήλωσε ότι του εστάλη φύλο ατομικής προσκλήσεως στο σπίτι των γονιών του. "Είμαι ακόμη υπό κατάσταση σοκ", είπε. "Δεν θέλω να κρυφτώ, αλλά ούτε πετάω από τη χαρά μου", σημείωσε.
Άλλοι είδαν να τους δίδεται φύλο πορείας μετά την σύλληψή τους στις διαδηλώσεις που έγιναν την Τετάρτη κατά της επιστράτευσης.
"Περίμενα τα συνηθισμένα: τη σύλληψη, το αστυνομικό τμήμα, το δικαστήριο. Αλλά όταν άκουσα να μου λένε: 'Αύριο φεύγεις για τον πόλεμο', (...) αυτό ήταν δυσάρεστη έκπληξη", διηγήθηκε στο AFP ο επίσης 29χρονος Μιχαήλ Σουέτιν, ο οποίος αρνήθηκε να υπογράψει το έγγραφο.
Η ανακοίνωση της μερικής επιστράτευσης ώθησε επίσης πολλούς Ρώσους να εγκαταλείψουν τη χώρα, προκαλώντας συρροή στα σύνορα, χωρίς να μπορεί κανείς να υπολογίσει σε αριθμούς το μέγεθος του φαινομένου.
Η Φινλανδία αποφάσισε να λάβει μέτρα για να περιορίσει "σημαντικά" την είσοδο Ρώσων πολιτών στο έδαφός της, ενώ οι χώρες της Βαλτικής και η Πολωνία έχουν ήδη σταματήσει δραστικά τις εισόδους εδώ και εβδομάδες.